Γιατί να βγω από τη ζώνη άνεσής μου;

Η ανήσυχη πένα του Νίκου Καζαντζάκη είχε αποτυπώσει τη φράση: «Δε ζυγιάζω, δε μετρώ, δε βολεύομαι! Ακολουθώ το βαθύ μου χτυποκάρδι». Με αυτή την παραδοχή ο συγγραφέας εξομολογούνταν ότι στη ζωή του λάμβανε αποφάσεις με βάση το τι θα ανακούφιζε και θα εμπλούτιζε τον συναισθηματικό του κόσμο, κι όχι με γνώμονα υλικά κριτήρια και υπολογισμούς, ή με κριτήριο την πιο εύκολη επιλογή. Ωστόσο, σήμερα οι περισσότεροι επιλέγουν να δοκιμάσουν ή να παραμείνουν σε καταστάσεις οι οποίες όχι μόνο δεν τους ευχαριστούν, αλλά δεν έχουν και το μεγαλύτερο δυνατό υλικό όφελος. Ο λόγος που οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν τέτοιες καταστάσεις είναι ότι αυτές απαιτούν το λιγότερο δυνατό κόστος, είτε αυτό μεταφράζεται σε αφιέρωση ενέργειας, είτε σε δαπάνη χρόνου ή και χρημάτων. Η άρνηση να δαπανήσει κανείς ενέργεια μπορεί να σημαίνει κι ότι διστάζει να πιέσει τον εαυτό του να καλλιεργήσει την αυτοπεποίθηση και να αντιμετωπίσει τους φόβους που μπορεί να έχει, οι οποίοι συνήθως είναι ο φόβος της αποτυχίας ή της επιτυχίας και ο φόβος της απόρριψης. Η κατάσταση στην οποία το άτομο στην καθημερινότητά του νιώθει οικειότητα, ασφάλεια, έλλειψη άγχους και έχει την αίσθηση ότι μπορεί να προβλέψει και να ελέγξει τα μελλοντικά δεδομένα ονομάζεται comfort zone, δηλαδή ζώνη ασφαλείας ή ζώνη του λυκόφωτος.

Ωστόσο, η τάση του ατόμου να μην δοκιμάζει νέα πράγματα ή να γνωρίζει νέους ανθρώπους για να μην πυροδοτήσει το άγχος που γεννούν οι καταστάσεις αυτές, ή επειδή αισθάνεται ότι θα χάσει την αίσθηση του ελέγχου που η πανδημία μας δίδαξε ότι είναι απατηλή, στην πραγματικότητα το κρατάει στάσιμο και αποτελεί τροχοπέδη για την προσωπική του ανάπτυξη. Για αυτό ο καθένας από εμάς μπορεί σταδιακά να διδαχθεί πως να διευρύνει τα όρια της ζώνης ασφαλείας του, προκειμένου να υπερβεί και τα δικά του όρια και να εμπλουτίσει τη ζωή του, αλλά και να μπορέσει να θέτει στόχους αυξανόμενης δυσκολίας και να τους κατακτήσει χωρίς φόβο.

Για αρχή, μπορεί κανείς να κάνει μια λίστα με τα πράγματα στα οποία θεωρεί ότι ξοδεύει τον χρόνο του όσο βρίσκεται στη ζώνη ασφαλείας του, και μία δεύτερη με τα πράγματα που θα ήθελε να δοκιμάσει καθώς θα βγαίνει από αυτήν. Καλό θα ήταν σε αυτή τη λίστα να αρχίσει με πιο απλά πράγματα που το προξενούν λιγότερο άγχος, και αφού μάθει να διαχειρίζεται τέτοιες καταστάσεις να δοκιμάσει τον εαυτό του και σε πιο σύνθετους στόχους. Για παράδειγμα, πράγματα που συνήθως κάνουμε ενόσω βρισκόμαστε στη ζώνη ασφαλείας μας είναι να παρακολουθούμε τηλεόραση χωρίς μέτρο, να κοιμόμαστε περισσότερο από ό,τι χρειάζεται ο οργανισμός μας, και να ακολουθούμε επαναλαμβανόμενα τις ίδιες ρουτίνες. Αντίθετα, πράγματα που μπορούμε να σημειώσουμε ότι θα μας βοηθήσουν να ενεργοποιηθούμε είναι να πάμε στη δουλεία από άγνωστο δρόμο, να βγούμε με άτομα που δεν τα γνωρίζουμε καλά ή να ξεκινήσουμε νέα χόμπι. Πιο δύσκολοι τέτοιοι στόχοι θα μπορούσε να ήταν να κάνουμε αλλαγή καριέρας, να βρούμε ή να χωρίσουμε με τον σύντροφό μας, ή να αλλάξουμε τον τόπο διαμονής μας.

Αφού αφιερώσουμε χρόνο για να συντάξουμε τις δύο λίστες επιλέγουμε ποιες συνήθειες μας από τη λίστα με τη ζώνη άνεσης μπορούμε να διαγράψουμε ή να τις προσαρμόσουμε με τρόπο που να μας βοηθά να εντάξουμε στη ζωή όσο περισσότερα πράγματα μπορούμε από τη λίστα διεύρυνσης. Αυτή η διαδικασία συνήθως θα εξελίσσεται σταδιακά και καλό είναι, όπως ήδη αναφέραμε, να αρχίσουμε με τα πράγματα που έχουμε καταγράψει ως εύκολα για εμάς, ή και αυτά που αποτελούν τις πιο έντονές μας επιθυμίες, αφού για αυτά θα τρέφουμε ισχυρότερο κίνητρο να τα εντάξουμε στη ζωή μας. Ο στόχος δεν είναι να εξαλείψουμε το άγχος, το οποίο μάλιστα σε αυτή την περίπτωση μπορεί να είναι και δημιουργικό, αλλά να διευρύνουμε τη ζώνη μας μαθαίνοντας τεχνικές για να διαχειριζόμαστε το άγχος, να προσαρμοζόμαστε στις προκλήσεις και να γινόμαστε σταδιακά καλύτερα εκπαιδευμένα για να αντιμετωπίσουμε όλο και συνθετότερες.

Είναι ζωτικής σημασίας να θυμόμαστε ότι αυτή η διαδικασία δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο τέρμα, αφού δια βίου ο καθένας από εμάς θέτει νέους στόχους, η επίτευξη των οποίων στην αρχή φαντάζει δύσκολη και στρεσογόνα. Αλλά για να πετύχει αυτή η διαδικασία το σημαντικό είναι να κάνει κανείς την αρχή, πατώντας σίγαση στις εσωτερικές φωνές που προμηνύουν ότι η κατάσταση θα εξελιχθεί με τον χειρότερο δυνατό σενάριο, και να τις αντικαταστήσει με φράσεις όπως: «Έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, και στην ικανότητά μου να διαχειρίζομαι τις καταστάσεις ακόμα κι αν κάτι δεν πάει όπως το σχεδίαζα», «Αποδέχομαι τον εαυτό μου και θέλω να τον εξελίξω και από τις επιτυχίες και από τα λάθη μου». Τέτοιες φράσεις θα μας παράσχουν την απαραίτητη εμψύχωση ώστε κατά την προσπάθεια διεύρυνσής της ζώνης ασφαλείας μας να μην θεωρούμε το αποτέλεσμα αυτοσκοπό, αλλά να χαρούμε και την ανεκτίμητη συναισθηματική ευφορία από τον εμπλουτισμό των εμπειριών ζωής και από την οικοδόμηση της σχέσης με τον εαυτό και της εξέλιξης μας σε πιο σταθερά θεμέλια.

Συντάκτης: Κατερίνα Σπαθαράκη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.