Η φετινή λίστα των προϊόντων με τα περισσότερα φυτοφάρμακα είναι αποκαλυπτική για το ποια είναι εκείνα τα φρούτα και λαχανικά …
Φυτοφάρμακα & βιολογικά τρόφιμα: από τον αγρό ως την ετικέτα
Τα φυτοφάρμακα, ή αλλιώς βιοκτόνα, χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες για να αντιμετωπιστούν τα έντομα. Η αλόγιστη χρήση τους όμως ,οδήγησε στην αναζήτηση οικολογικών διαδικασιών καλλιέργειας, ώστε να προστατευτούν τα οικοσυστήματα και οι βιοποικιλότητες : τις βιολογικές καλλιέργειες.
Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα τα παγκόσμια αποθέματα τροφίμων παρουσίασαν εκρηκτική αύξηση εξαιτίας της ανάπτυξης χημικών ουσιών για την προστασία των καλλιεργειών. Πράγματι, η πρώτη χρήση φυτοφαρμάκων αποδείχτηκε σωτήρια αφού εξολόθρευσε μεγάλους αριθμούς κουνουπιών και οικιακών εντόμων. Ο αριθμός θυμάτων της ελονοσίας και άλλων ασθενειών που μεταδίδονται από έντομα μειώθηκε σημαντικά και στα σπίτια έπαψαν να συγκατοικούν ψύλλοι, σκνίπες και… κοριοί.
Πού εξυπηρετεί η χρήση των φυτοφαρμάκων;
Σήμερα, χρησιμοποιείται μία τεράστια ποικιλία βιοκτόνων (εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνονα) για να απωθηθούν τα έντομα και τα ζιζάνια από τα αγροτικά τρόφιμα και να προληφθεί απώλεια της αγροτικής παραγωγής. Περισσότερες από 1000 δραστικές ουσίες είναι διαθέσιμες ανά τον κόσμο. Η ταχύτατη αύξηση της χρήσης τους οφείλεται στο ότι ορισμένα έντομα έγιναν πιο ανθεκτικά , στην επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, καθώς και στην ανάγκη για εξασφάλιση τροφής σε έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό.
Τα φυτοφάρμακα προστατεύουν τον άνθρωπο και τα κατοικίδια ζώα από φυσικές τοξίνες που παράγονται σε καλλιέργειες εδώδιμων φυτών. Χωρίς αυτά, τα φυτά θα αναγκάζονταν να αντιμετωπίσουν ένα ‘’στρες μόλυνσης’’ από έντομα και παράσιτα, με αποτέλεσμα να έπρεπε να παράγουν περισσότερες φυσικές τοξίνες για να τα ανταγωνιστούν. Οι τοξίνες αυτές θα περνούσαν στα τρόφιμα.
Πώς τα φυτοφάρμακα επιβαρύνουν το περιβάλλον
Η χρήση φυτοφαρμάκων μπορεί να ασκεί πίεση στο περιβάλλον και να θέσει σε κίνδυνο την ποιότητα των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, τη ποιότητα του εδάφους, τα οικοσυστήματα και μέσω των υπολειμμάτων τους στα τρόφιμα, την ανθρώπινη υγεία. Τα φυτοφάρμακα που ψεκάζονται στα χωράφια διεισδύουν στο έδαφος και τα ύδατα της περιοχής, και αποικοδομούνται σε διάφορες χημικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές πλένονται μέσω της βροχόπτωσης και διαχέονται σε γειτονικά εδάφη. Επιπλέον, οι ατμοί λόγω του ψεκασμού, παρασύρονται από τον άνεμο , κι έτσι τα φυτοφάρμακα αποικοδομούνται και στην ατμόσφαιρα, υπό την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας.
Οφέλη της βιολογικής γεωργίας
Η βιολογική γεωργία είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των ασθενειών που προσβάλλουν τα φυτά και προβλέπει, βάσει νομοθεσίας, σημαντικούς περιορισμούς στη χρήση φυτοφαρμάκων. Η παραγωγή γίνεται με ήπια μέσα, βοηθώντας έτσι τη διατήρηση των οικοσυστημάτων , μειώνοντας τη μόλυνση του περιβάλλοντος και προστατεύοντας την υγεία των καταναλωτών.
Στη βιολογική γεωργία εφαρμόζεται η αμειψισπορά και η ανακύκλωση των φυτικών υπολειμμάτων και χρησιμοποιούνται οργανικά λιπάσματα (κοπριά), ως εναλλακτικές μέθοδοι για την διατήρηση της υγείας και της γονιμότητας του εδάφους. Επιλέγονται ποικιλίες φυτών που είναι πιο ανθεκτικές σε προσβολή από έντομα ,χρησιμοποιούνται καλλιεργητικές τεχνικές που ενισχύουν τη φυσική άμυνα των φυτών και το σημαντικότερο, εφαρμόζονται αυστηροί περιορισμοί στη χρήση χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων.
Το νομοθετικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε γύρω από τις βιολογικές καλλιέργειες και τα βιολογικά τρόφιμα σχεδιάστηκε με βάση τις αρχές προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοπικοιλότητας, αλλά και για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών για το αν ένα τρόφιμο είναι βιολογικό ή όχι.
Η βιολογική πιστοποίηση είναι η διαδικασία με την οποία ένας ανεξάρτητος φορέας δίνει γραπτή επιβεβαίωση ότι το τρόφιμο έχει παραχθεί με συνέπεια στις οικολογικές απαιτήσεις και συμμορφώνεται με τους όρους χρήσης φυτοφαρμάκων. Οι παραγωγοί βιολογικών τροφίμων, περνούν από διαδικασία επιθεώρησης από τον φορέα , κατά την οποία ελέγχονται οι προδιαγραφές της παραγωγής και η τεκμηρίωση των καλλιεργητικών τεχνικών που χρησιμοποιούνται.
Οι παραγωγοί βιολογικών τροφίμων, για να διακινήσουν στην αγορά ένα τρόφιμο ως βιολογικό, είναι υποχρεωμένοι να αναγράφουν στην ετικέτα του τροφίμου τον φορέα βιολογικής πιστοποίησης με τις σχετικές λεπτομέρειες, και φυσικά, να μπορούν να τεκμηριώσουν στις αρχές ελέγχου τροφίμων, ότι οι διαδικασίες παραγωγής που ακολουθούν είναι συμβατές με τους κανόνες της βιολογικής γεωργίας.
