Εναλλαγή γενεών: Όταν το χάσμα μετατρέπεται σε σύγκρουση

Όλοι έχουμε ακούσει ή έχουμε γράψει έκθεση στο λύκειο για το χάσμα των γενεών. Τα τελευταία χρόνια, όμως, παρατηρούμε ότι τα χάσμα αυτό, αντί να γεφυρώνεται, μεγαλώνει ακόμα περισσότερο, και έχει μετατραπεί, σε σύγκρουση. 

Καθώς οι γενιές διαδέχονται η μία την άλλη, ο τρόπος σκέψης αλλάζει. Η αλλαγή αυτή εξηγεί τις συγκρούσεις μεταξύ γενεών σε όλα τα επίπεδα: στην πολιτική αλλά και στις επιστήμες και την τέχνη. Στις μέρες μας, οι συγκρούσεις αυτές είναι, τελείως άλλου είδους, σε σχέση με μερικές δεκαετίες πριν, λόγω των ταχύτατων κοινωνικών μεταβολών και της εξέλιξης της τεχνολογίας. 

Τι είναι η σύγκρουση γενεών;

Η σύγκρουση γενεών εμφανίζεται ως αδυναμία των μεγαλύτερων να κατανοήσουν τους νεότερους (τις σκέψεις, τις αξίες, τα οράματα, τον τρόπο ζωής) και ως άρνηση των νεότερων να αποδεχθούν και να προσαρμοστούν στη σκέψη και τον τρόπο ζωής των μεγαλύτερων. 

Προκύπτει, λοιπόν, αυτό που ονομάστηκε «χάσμα γενεών» και αναφέρεται σε μία κοινωνικο – πολιτισμική σύγκρουση, η οποία οφείλεται στη αμφισβήτηση του κατεστημένου και στην απόρριψη κατανόησης και ανοχής μιας κοινωνίας που θεωρείται, αφόρητα, ξεπερασμένη.

Οι νέοι επιρρίπτουν την ευθύνη αυτού του χάσματος στους μεγαλύτερους, κατηγορώντας τους ως υπαίτιους  για την  οικονομική και πνευματική κρίση, τα αδιέξοδα και το αβέβαιο μέλλον που τους παραδίδουν, για έλλειψη κατανόησης και επικοινωνίας, υποκρισία, συντηρητισμό, αναξιοκρατία  και αδιαφορία για τα προβλήματα που τους απασχολούν. 

Οι μεγάλοι, από την άλλη, κατηγορούν τους νέους για έλλειψη σεβασμού, αδιαλλαξία, αντιδραστικότητα, ανευθυνότητα, επιπολαιότητα, ασυδοσία, αγλωσσία και άκριτη αμφισβήτηση των πάντων. Μέχρι τώρα, η σύγκρουση των γενεών έμοιαζε με μία κοινωνική και πολιτισμική ασυμφωνία,  δεν περιορίστηκε, όμως, μόνο στην αμφισβήτηση (και την απόρριψη) της κοινωνίας, όπως την είχαν διαμορφώσει οι μεγαλύτεροι. 

Οι νεότεροι διεκδίκησαν στη συνέχεια, την κοινωνική θέση και την οικονομική ισχύ των μεγαλύτερων. Έτσι η κοινωνικο – πολιτισμική σύγκρουση μετατράπηκε γρήγορα σε κοινωνικο – οικονομική, ως σύγκρουση με το κατεστημένο που εκπροσωπούν οι μεγαλύτεροι. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πόσο ρατσιστές είμαστε απέναντι στους ηλικιωμένους;

Η πρόοδος της τεχνολογίας πυροδοτεί τη σύγκρουση

Κύριο έναυσμα για την επανάσταση εναντίον του «πατέρα» είναι η εξασθένηση της παραδοσιακής του εξουσίας, λόγω της επικράτησης της τεχνολογίας. Στις προηγούμενες γενιές, όλοι μοιράζονταν τις ίδιες επιρροές. Παρακολουθούσαν τηλεόραση μαζί και επηρεάζονταν από τα ίδια θέματα. 

Σήμερα οι νέοι κατέχουν τις τεχνολογικές γνώσεις, έναν τομέα στον οποίο οι μεγάλοι υστερούν. Δεν έχουν, πλέον, τις ίδιες πηγές πληροφόρησης. Οι νεότερες γενιές τρέχουν για ενημέρωση και ψυχαγωγία σε πλατφόρμες όπως Facebook, Twitter κ.ά., ενώ οι παλαιότερες έχουν μείνει στάσιμες στην τηλεόραση και προτιμούν τη διαπροσωπική επικοινωνία. 

Σίγουρα, μερικοί ηλικιωμένοι κάνουν προσπάθειες προσαρμογής στα νέα δεδομένα, αλλά στην πλειοψηφία τους επικρατεί ένα γενικότερο αίσθημα ανεπάρκειας. Αδυνατούν να καταλάβουν τον σύγχρονο κόσμο και καταβάλλονται από σύγχυση, άγχος, ανικανότητα και θυμό.

Επίσης, όλα τα σύγχρονα επαγγέλματα στηρίζονται στην πολύ καλή γνώση της τεχνολογίας, και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας δεν μπορούν να ανταποκριθούν.

 Έτσι, βλέπουμε νέους να κατέχουν υψηλές θέσεις και χρήματα και να διεκδικούν μερίδιο από την εξουσία την οποία, μέχρι τώρα, κατείχαν οι πιο ηλικιωμένοι. Οι αποφάσεις, πλέον, δεν ανήκουν σ’ αυτούς που έχουν την ωριμότητα και την πείρα της ηλικίας, αλλά σε αυτούς που κατέχουν την ψηφιακή γνώση. 

Η επικοινωνία ως γέφυρα

Η επικοινωνία είναι το μέσο για να γεφυρωθεί το χάσμα μια για πάντα. Μπορεί οι μεγάλες αποστάσεις στην ηλικία, τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συνήθειες να δυσκολεύουν την επικοινωνία αυτή, ωστόσο, τα οφέλη από την ενθάρρυνση των σχέσεων μεταξύ των νέων και των ηλικιωμένων είναι αμέτρητα. 

Οι νεότεροι μαθαίνουν χρήσιμες πληροφορίες για μία διαφορετική εποχή, με διαφορετικές συνθήκες και αυτό θα τους βοηθήσει να αναστοχάζονται και να σκέφτονται κριτικά και πιο σφαιρικά.  Μπορούν να εμπιστευτούν τη σοφία και την ορθότητα της κρίσης των μεγαλύτερων, που έχουν περισσότερη εμπειρία ζωής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: “Τράπεζα Αναμνήσεων”: Ηλικιωμένοι αφηγούνται ιστορίες πριν το ‘60!

Στο κομμάτι της τεχνολογίας, οι νέοι μπορούν να γίνουν οι δάσκαλοι των μεγάλων.  Όσο οι ενήλικες επιτρέπουν στους νέους να γίνονται “μέντορές” τους σε τέτοια ζητήματα, τόσο περισσότερο γεφυρώνεται το χάσμα μεταξύ των γενεών και εργάζονται καλύτερα, από κοινού, μέσα σε ένα συνεκτικό κοινωνικό σύνολο. 

Χρειάζεται, λοιπόν, προσπάθεια, εκατέρωθεν, για τη γεφύρωση του χάσματος.

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.