Αλήθεια ή ψέματα; Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας
Μήπως έχετε υποπτευθεί ότι κάποιος σας ρίχνει στάχτη στα μάτια ή αραδιάζει διαρκώς ψέματα, αλλά δεν έχετε τις απαραίτητες αποδείξεις; Νέα έρευνα του UC Berkeley στις ΗΠΑ συμβουλεύει να αξιοποιήσετε το ένστικτό σας και όχι τόσο τη σκέψη… για να «ανιχνεύσετε» ένα ψέμα!
Μπορεί η πλειοψηφία να ψάχνει την αλήθεια μέσα στα στοιχεία ή παρατηρώντας το νευρικό βλέμμα του συνομιλητή… αλλά το ασυνείδητο αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχο της αλήθειας. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν οι ερευνητές της Καλιφόρνιας που δίνουν την εξής συμβουλή: «Δώστε σημασία στην πρώτη αντίδρασή σας και λιγότερο στις μετέπειτα σκέψεις για να αποκαλύψετε το ψέμα».
Στο πείραμα, οι ερευνητές χώρισαν τους εθελοντές σε δυο ομάδες που θα έψαχναν ένα άδειο δωμάτιο για 100 «κρυμμένα» δολάρια. Η πρώτη ομάδα θα έπρεπε να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε τίποτα σχετικά με τα χρήματα, ενώ η δεύτερη δεν είχε λάβει καμία συγκεκριμένη οδηγία. Αφού, λοιπόν, πραγματοποιήθηκε η «κλοπή», οι ερευνητές ανέκριναν τους εθελοντές και βιντεοσκόπησαν τις συζητήσεις. Οι τελευταίες, προβλήθηκαν σε 72 φοιτητές με σκοπό να «διαβάσουν» τα πρόσωπά τους και να διακρίνουν ποιοι έλεγαν αλήθεια και ποιοι όχι. Αυτοί, όμως, εντόπισαν τους ψεύτες σε ένα ποσοστό 43% και όσους έλεγαν αλήθεια κατά 48%
«Αν σας δώσω δέκα βίντεο, στα οποία τα πέντε άτομα λένε ψέματα και τα υπόλοιπα αλήθεια, τα ποσοστά επιτυχίας θα φτάσουν το πολύ μέχρι το 50%. Άλλωστε, έχει αποδεχθεί ότι ο άνθρωπος δεν είναι και ο καλύτερος ανιχνευτής ψεύδους», ισχυρίζεται η επικεφαλής της μελέτης και ψυχολόγος Leanne Ten Brinke του UK Berkeley.
Ταυτόχρονα, όμως, οι ειδικοί προχώρησαν και σε μερικά τεστ μέτρησης των υποσυνείδητων αντιδράσεών τους με μέτρο τους συνειρμούς τους. Εκεί, είχαν καλύτερες επιδόσεις, με τους επιστήμονες να τους δείχνουν τις φωτογραφίες των «υπόπτων» και τους φοιτητές να επιλέγουν λέξεις από δυο λίστες π.χ. ψεύτης, ανέντιμος, ειλικρινής, έγκυρος κ.α. Αποτέλεσμα δεν ήταν άλλο από το ότι το ασυνείδητο διακρίνει καλύτερα το ψέμα από τη συνειδητή κρίση.
Πάντως, σύμφωνα με τη Leanne Ten Brinke του UK Berkeley, οι συμμετέχοντες – «ψεύτες» ανέφεραν ότι ένιωσαν άγχος και φόβο κατά τη διάρκεια της βιντεοσκόπησης, ενώ παράλληλα μιλούσαν πιο γρήγορα. Την ίδια στιγμή, ήταν λιγότερο συνεργάσιμοι, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να καταλήξουν στο ότι ο εγκέφαλος «συλλαμβάνει» τις αλλαγές στη γλώσσα του σώματος… ως μια απόδειξη απάτης!
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Psychological Science”.
