Μερικά πράγματα που δεν γνωρίζουμε για την Ιλιάδα

Η Ιλιάδα είναι το ένα από τα ομηρικά έπη, όπου περιγράφονται τα γεγονότα του Τρωικού πολέμου, ο οποίος ξεκίνησε με την αρπαγή της Ωραίας Ελένης.

Γενικά

Η Ιλιάδα απετέλεσε, όπως και η Οδύσσεια, τη ναυαρχίδα της παιδείας κατά την αρχαιότητα. Η καταγραφή της  έγινε τον 6ο αιώνα π.Χ. κατ’ εντολή του Αθηναίου τυράννου Πεισιστράτου. Τίθενται επομένως τα ίδια ερωτήματα που τίθενται και για την Οδύσσεια. Το ιστορικό υπόβαθρο και της Ιλιάδας όπως και της Οδύσσειας τουλάχιστον στην αρχαιότητα είναι αδιαμφισβήτητο όπως και η ύπαρξη των εμπλεκομένων προσώπων. Η σύνθεση τοποθετείται στα Μικρασιατικά παράλια ή τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου, τόπο γέννησης του Ομήρου. Απευθύνεται, επομένως, και αυτή σε Μυκηναϊκής προέλευσης πληθυσμούς που χρειάζονται την τόνωση του ηθικού μετά την απώλεια της πατρίδας. 

Ο Όμηρος αναμφισβήτητα είναι ο συγγραφέας του έπους αυτού, αν και συζητείται το ενδεχόμενο μήπως είναι μεταγενέστερο της Οδύσσειας λόγω μορφοεννοιολογικών διαφορών. Εικάζεται ότι ο χρόνος της ιστορίας είναι η εποχή της Εξόδου του Μωυσή και των Εβραίων λόγω συσχέτισης των αστρονομικών φαινομένων στα δύο γεγονότα. Να τονιστεί ότι τα γεγονότα πριν από τον πόλεμο, μετά τον θάνατο του Έκτορα και πριν την Οδύσσεια είναι γνωστά από άλλα έπη του Τρωικού κύκλου, παρ’ ότι το λογικό θα ήταν να εντάσσονται στην Ιλιάδα, τα οποία φαίνεται ότι συντέθηκαν από την ελληνιστική περίοδο και μετά. 

Δομή-υπόθεση

Η υπόθεση είναι η οργάνωση, διεξαγωγή και η επιτυχής για τους Έλληνες ολοκλήρωση του Τρωϊκού Πολέμου. Η ιστορία αρχίζει με τις προετοιμασίες για τον Τρωϊκό Πόλεμο συνεχίζει με την μετάβαση, την δεκαετή διεξαγωγή και την κατάκτηση της Τροίας. Προς το τέλος του Πολέμου η ελληνική ήττα ήταν ορατή λόγω της κόπωσης και της διάστασης στους Έλληνες. Η διάσταση οφείλεται στον θάνατο του Πατρόκλου, αδελφικού φίλου του Αχιλλέα, ο οποίος είχε εγκαταλείψει την μάχη, λόγω της προσβολής του από τον Αγαμέμνονα. Επανήλθε αφότου τον μετέπεισαν, ένα σημείο κομβικό για το ηθικό των Ελλήνων. Ο Οδυσσέας, για να επισπευσθεί ο πόλεμος, συνέλαβε την ιδέα του Δούρειου Ίππου. Αυτό ήταν τεχνητή υποχώρηση ως να μπουν μέσω του «δώρου» στην Τροία και να την καταλάβουν. 

Στην Τροία, ο Αχιλλέας σκοτώνει τον φονιά του Πατρόκλου, Έκτορα,  δένει το πτώμα του στο άρμα του και το γυρίζει πέριξ των τειχών της προς θλίψη του Πριάμου, πατέρα του Έκτορα, ο οποίος το παραλαμβάνει προς ταφή μετά την πτώση της Τροίας. Ο Αινείας με πρόσφυγες έφυγε για την σημερινή Ρώμη ενώ άλλοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε περιοχές της Ελλάδας. Η δομή της Ιλιάδας είναι 24 ραψωδίες όσα και τα κεφαλαία ελληνικά γράμματα. Η διάκριση αυτή οφείλεται στους Αλεξανδρινούς φιλολόγους. Οι στίχοι της είναι συνολικά 15693!

Το διαχρονικό νόημα της Ιλιάδας

Παρά την ιδιαίτερα λεπτομερή περιγραφή των μαχών που εξελίσσονται στην Ιλιάδα, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολέμου, στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα εντελώς αντιπολεμικό έργο. Τόσο η ίδια η αφορμή του πολέμου, η οποία είναι η αρπαγή της Ωραίας Ελένης, όσο και το τέλος, όπου Πρίαμος και Αχιλλέας κλαίνε μαζί, ο ένας για τον σκοτωμένο γιο του και ο άλλος για τον πατέρα του που θα χάσει το παιδί του, φανερώνουν ότι είναι ένα έργο που έχει σκοπό να αναδείξει το μάταιο του πολέμου και όχι για να τον δοξάσει. 

Επιπλέον, ακόμα και οι μάχες καθορίζονται από τα τερτίπια των θεών, οι οποίοι είναι διχασμένοι μεταξύ Αχαιών και Τρώων υπογραμμίζοντας με αυτόν τον τρόπο το παράλογο του πολέμου.

Συντάκτης: Βασίλης Δεληγιάννης,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.