Χάρη στο καινοτόμο πρόγραμμα που υλοποιούν οι δυο σχολικές μονάδες (6ο Γυμνάσιο Καβάλας και Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Καβάλας) μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς …
Χτίζοντας τη «διαφορετικότητα»
Στην εφηβεία, τα συναισθήματα των παιδιών αντιμετωπίζουν διάφορες διακυμάνσεις. Αλλάζουν άποψη, στάση και συναισθήματα χωρίς ιδιαίτερο λόγο.
Στην εφηβεία, η διαφορετικότητα χαρακτηρίζεται συχνά από αμφιθυμία, αμφιταλάντευση. Δηλαδή, ο έφηβος θέλει και επιδιώκει να είναι διαφορετικός από τους ενήλικες αλλά επιθυμεί να μοιάζει με τους συνομηλίκους του. Αποστασιοποιείται από τους ενήλικες αμφισβητώντας τις αξίες, τις συνήθειες και τα πρότυπα που υιοθετούν ή που του είχαν επιβληθεί.
Συγκεκριμένα, εκφράζει τη διαφοροποίησή του με την εμφάνιση, τις απόψεις και τη συμπεριφορά του που μπορεί να κινείται στα όρια των κανόνων, αλλά κάποιες φορές να τα ξεπερνά. Από την άλλη, είναι σημαντικό για αυτόν να μοιάζει με τους συνομηλίκους του για να νιώθει αποδεκτός από την παρέα που επιλέγει να ανήκει σε αυτήν. Πολλές φορές αισθάνεται, εξάλλου, ότι μόνο οι φίλοι του τον καταλαβαίνουν καθώς περνάνε την ίδια φάση με εκείνον.
Το πρόβλημα ξεκινάει όταν ο έφηβος έχει μια ιδιαιτερότητα που τον διαφοροποιεί από πολλούς άλλους συνομηλίκους του, που τον κάνει να ξεχωρίζει ή που δεν είναι, ουσιαστικά διαφορετικότητα, απλά, μεταφράζεται, έτσι, στην «εφηβική γλώσσα».
Συνήθως, τότε ξεκινάει το bullying ή εκφοβισμός ή τραμπουκισμός, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλά είδη τραμπουκισμού: τραμπουκισμός λόγω φύλου, οικονομικής κατάστασης, σωματικής διάπλασης, εθνικής καταγωγής, γεωγραφικής προέλευσης, νοητικής ή κινητικής αναπηρίας, θρησκεύματος, σεξουαλικού προσανατολισμού κ.τ.λ. Αν, λοιπόν, κάποιος έφηβος διαφέρει από το μέσο όρο, το τυπικό, τη νόρμα (στο ντύσιμο, στο κούρεμα, στη συμπεριφορά, στην ομιλία κ.ο.κ.) μπορεί να γίνει δαχτυλοδειχτούμενος, να μπει στο στόχαστρο, στο περιθώριο.
Έχει πολύ ενδιαφέρον, αν μπει κάποιος σε μια τάξη νηπιαγωγείου. Θα παρατηρήσει ότι όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά τόσο πιο μεγάλη είναι η αποδοχή, την οποία δείχνουν στη διαφορετικότητα που μπορεί να παρουσιάζει ο καθένας. Είναι απίστευτο να βλέπεις μικρά παιδιά να αποδέχονται πλήρως ένα παιδί που δε μιλάει ή που έχει κάποια κινητική αναπηρία. Για τα παιδιά δεν έχει διαφορά, αν το παιδί αυτό είναι άσπρο ή μαύρο, αν είναι χριστιανός ή έχει κάποιο άλλο θρήσκευμα. Η λέξη και μόνο ότι είναι παιδί είναι αρκετή, για να κάνει τα παιδιά να πουν απλά και όμορφα τη φράση «είναι φίλος μου».
Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά όμως, η κατάσταση αυτή διαφοροποιείται. Ο λόγος είναι γιατί έρχονται οι αντιλήψεις των ενηλίκων, είτε αυτές είναι των γονέων των παιδιών ή των εκπαιδευτικών και γενικότερα της ευρύτερης κοινωνίας, να αλλάξουν την πραγματικότητα αυτή και να αρχίσει σταδιακά να δημιουργείται η διάκριση. Η διάκριση δεν είναι τίποτα άλλο από τις προβολές των ενηλίκων, οι οποίες υποβάλλονται άλλοτε με ξεκάθαρο και άλλοτε με έναν πιο έμμεσο τρόπο στα παιδιά.
Κανένα παιδί δεν έχει πρόβλημα με το διαφορετικό. Οι ενήλικες είναι αυτοί που δημιουργούν τις διακρίσεις, γιατί αυτοί έχουν την ανάγκη του διαφορετικού. Είτε να είναι αυτοί ξεχωριστοί είτε να έχουν ένα παιδί που θα είναι ιδανικό, ξεχωριστό. Ένα παιδί που θα καταφέρει όλα όσα δεν κατάφεραν αυτοί. Ένα παιδί που θα αποτελέσει το μέσο να βγουν και αυτοί από την αφάνεια, στην οποία ζουν.
Τότε, ξεκινά και χτίζεται ο όρος διαφορετικότητα και παίρνει την αρνητική χροιά, που για να ξεριζωθεί, είναι πολύ δύσκολο. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί διαδραματίζουν έναν τεράστιο ρόλο στον αγώνα της διαφορετικότητας. Οι γονείς αποτελούν τον καθρέφτη, άρα, αν αυτοί είναι θετικοί, φυσικά και το παιδί τους θα είναι. Αν όμως οι γονείς φοβούνται το διαφορετικό, τότε αναμφίβολα και το παιδί τους θα το φοβάται. Αν οι γονείς αγαπάνε το παιδί τους, όπως αυτό είναι και όχι ένα «ιδανικό» παιδί, αν το ωθούν να κάνει παρέα με όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσής τους ή το θρήσκευμα και την καταγωγή τους ή το σεξουαλικό τους προσανατολισμό, τότε, σίγουρα, χτίζουν υγιείς προσωπικότητες, ανθρώπους που λειτουργούν με συμπερίληψη.
Επίσης, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αντιμετωπίζουν όλα τα παιδιά ίσα. Να βοηθούν τους μαθητές να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους, χωρίς το φόβο της απόρριψης. Να χρησιμοποιούν τη διαφορετικότητα στην τάξη, να μην την κρύβουν, να μιλάνε για αυτήν και, γιατί όχι, να την ενισχύουν.
Θα πρέπει, λοιπόν, όλοι, γονείς και εκπαιδευτικοί να διδάσκουν στα παιδιά τον σεβασμό. Ο σεβασμός, αποτελεί ένα σπουδαίο κανόνα του κώδικα κοινωνικής συμπεριφοράς. Η σημασία του είναι μία από τις πιο σημαντικές θεμελιώδεις ηθικές αξίες. Περιμένει κάποιος από τον απέναντι του να τον σέβεται με αντάλλαγμα τον δικό του σεβασμό. Όμως, ο σεβασμός έχει μια ιδιαιτερότητα. Κερδίζεται. Δεν μπορεί να μετρηθεί ως ποσότητα, δεν μπορεί να αγοραστεί ούτε μπορεί να τον διαπραγματευτεί.
Αν και χτίζεται με την πάροδο του χρόνου, εύκολα μπορεί να χαθεί σε μια στιγμή στις ανθρώπινες σχέσεις. Όσο και αν επιδιώκεται ο σεβασμός, μόνο οι άλλοι μπορούν να τον παραχωρήσουν ως αποτέλεσμα της συμπεριφοράς. Ο καλύτερος τρόπος για κερδηθεί ο σεβασμός των άλλων είναι να συμπεριφέρεται κάποιος με τρόπο ηθικό και δίκαιο.
Η σημερινή κοινωνία επιβάλλει στον αυριανό πολίτη να μπορεί, αν θέλει, να είναι διαφορετικός και να αποδέχεται τη διαφορετικότητα τόσο τη δική του όσο και των γύρω του. Είναι ευθύνη όλων να αλλάξουν οι στάσεις που επικρατούν απέναντι στο διαφορετικό. Έτσι, μόνο θα αντιληφθούν τον πραγματικό πλούτο που χαρίζεται. Έτσι, θα υπάρξει μία αρμονική κοινωνία, συμπεριληπτική, γιατί όχι και ιδανική.
