Ο πρωταγωνιστής της Χριστουγεννιάτικης διακόσμησης του σπιτιού μας είναι σίγουρα το δέντρο. Αν αφήσατε στο παρά πέντε τον στολισμό του, …
Χριστουγεννιάτικο πνεύμα… αντιλογίας
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο ως σύμβολο κοινωνικών διεκδικήσεων; Κι όμως, αυτό έχει συμβεί και θα συνεχίσει να συμβαίνει όσο εκκρεμούν σημαντικά ζητήματα και προκύπτουν κάθε χρόνο νέα θέματα δυσαρέσκειας και κοινωνικού προβληματισμού. Κάνουμε μία ανασκόπηση σε δέντρα που απέκτησαν μια άλλη διάσταση.
“Ωραίο είναι κυρ-Γιάννη. Και του χρόνου να είμαστε καλά. Αλλά τα δέντρα μου εγώ δεν τ’ αφήνω να φυτρώσουν μέσα στην κάμαρα! Μόνο τ’ άρματά μου φυτρώνουν εκεί “. Με αυτή τη φράση σχολίασε ο Ιωάννης Μακρυγιάννης το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε σε ελληνικό σπίτι, το σπίτι του Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου. Ο πολυταξιδεμένος σπιτονοικοκύρης, που είχε συνηθίσει να στολίζει δέντρα σε όλες τις πόλεις που πήγαινε προς ένδειξη ευτυχίας για τη γέννηση του Θεανθρώπου, θα ξαφνιάστηκε με αυτή την αντίδραση. Η θέα του στολισμένου Χριστουγεννιάτικου δέντρου, δεν συμβόλιζε το ίδιο πράγμα για τον Μακρυγιάννη και φάνηκε να μην τον εκφράζει, καθώς προέταξε κάτι πιο σημαντικό για τον ίδιο, τους αγώνες για την Ελευθερία.
Προχωρώντας στο σήμερα, αίσθηση προκάλεσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το γεγονός ότι την ημέρα της 6ης Δεκεμβρίου, τέθηκε μια ομάδα αστυνομικών ΜΑΤ περιμετρικά του Χριστουγεννιάτικου δέντρου στην πλατεία Συντάγματος, προκειμένου να το προστατεύσει από τυχόν «βλάβες». Η εικόνα αυτή ανακαλεί μνήμες του Δεκεμβρίου του 2008, όταν μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, στο πλαίσιο έντονων διαμαρτυριών, το δέντρο κάηκε. Πώς συνδέεται αυτή η εικόνα με τη φράση του Μακρυγιάννη; Είναι η εικόνα του στολισμένου δέντρου για κάποιους μια μορφή υποκρισίας και εθελοτυφλίας γύρω από φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα; Ακολουθούν μερικά παραδείγματα Χριστουγεννιάτικου «πνευματος αντιλογίας».
Το 2008 και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο με σκουπίδια
Ήδη από τη στιγμή που φωταγωγήθηκε το δέντρο είχαν προκληθεί διαμαρτυρίες, διότι υπήρχε η θεώρηση ότι επρόκειτο για περίοδο πένθους λόγω του χαμού του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Ο τότε δήμαρχος Νικήτας Κακλαμάνης είχε θέσει μια ομάδα ΜΑΤ προκειμένου να φυλαχθεί το δέντρο. Οι διαδηλωτές ξεκίνησαν να πετούν σκουπίδια προκειμένου να δηλώσουν την οργή τους και τη διαμαρτυρία τους για την παρουσία της αστυνομίας γύρω από το δέντρο ακόμα και μετά τα γεγονότα, που είχαν προηγηθεί.
YIORGOS KARAHALIS / REUTERS
Το 2015 και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο με προβληματισμό για το Προσφυγικό
Το 2015, θεωρείται χρονιά ορόσημο για το προσφυγικό ζήτημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά στην Ελλάδα με το άνοιγμα των συνόρων, σύμφωνα με το παράρτημα της υπηρεσίας ασύλου των Ηνωμένων Εθνών στην Ελλάδα (UNHCR), κατέφτασαν 856.723 πρόσφυγες. Ο αριθμός ήταν 20 φορές μεγαλύτερος από την προηγούμενη χρονιά, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για λύσεις από την ΕΕ. Στις 27 Δεκεμβρίου ακτιβιστές τοποθέτησαν πορτοκαλί σωσίβια, υπενθυμίζοντας την περιπέτεια των προσφύγων.
NURPHOTO VIA GETTY IMAGES
Το 2016 και οι διαμαρτυρίες για το στολισμό Χριστουγεννιάτικων δέντρων για άστεγους
Η ομάδα «Κιβωτός Αστέγων» για τα Χριστούγεννα, βγήκε στους δρόμους και μοίρασε Χριστουγεννιάτικα δέντρα σε άστεγους. Η κίνηση προκάλεσε αντιδράσεις στα social media με τους περισσότερους να την χαρακτηρίζουν ως άστοχη, αφού το ποσό που δαπανήθηκε για τα δέντρα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε κάτι πιο χρήσιμο και πρακτικό για αυτούς τους ανθρώπους.
Μερικές από αυτές:
– πολύ χρηστικό δώρο για έναν άστεγο. ανταποκρίνεται στην πραγματικότητά του και στις ανάγκες του…. ρε παιδιά έχετε λαλήσει εντελώς; αυτό λέγεται εξευτελισμός και κοροϊδία όχι φιλανθρωπία και αγάπη στον αναξιοπαθούντα διπλανό μας!!! ΝΤΡΟΠΗ ΣΑΣ in a word
– Και στον οίκο τυφλών τηλεοράσεις..
– τα δέντρα τους λείπουν νομίζετε? πηγαίνετε στους ανθρώπους κανα ρούχο
– Οσο κάνει ένα δέντρο κάνει ένα sleeping bag ή μια κουβέρτα ή 5 πιάτα φαϊ ή ένα κούρεμα ή 2 μπάνια.
– Μπραβο και εμεις το παλευουμε παιδια οργανωμενα και ξεχωριστα αλλα αυτο με τα δεντρακια ειναι λιγο χιπστερια και ανουσιο…
Το 2019 καιτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο-γιοφύρι της Άρτας
Το πρωί το στολίζανε… το βράδυ καιγόταν. Πρόκειται για το δέντρο της Πλατείας των Εξαρχείων, που στολίστηκε δύο φορές και κάηκε επίσης δύο φορές. Στο τέλος, αναρχικοί στόλισαν το καμένο δέντρο σύμφωνα με τη δική τους προσέγγιση.
MARIOS LOLOS/FACEBOOK
Το 2021 και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο για της γυναικοκτονίες
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις 16 γυναικοκτονίες στολίστηκε στο Ρέθυμνο, ένα φόρεμα από σίδερο. Η δημιουργός της κατασκευής Κατερίνα Μανετάκη έγραψε το εξής:
“Δυνατή σαν σίδερο!
Κόκκινο για την αγάπη!
Πράσινο χρυσό για την γονιμότητα!
Να τιμήσω το φύλο μου, να το εξυμνήσω!
Να το στολίσω, να το δω να λάμπει!
Να δείξω ότι προσφέρει ζωή κι αγάπη!
Για τις ζωντανές μα πιότερο για τις νεκρές!
Για κάθε νεκρή γυναίκα κλαίω, για κάθε νεκρή γυναίκα σπαράζω!
Κραυγή είναι το χριστουγεννιάτικο τούτο στολίδι!
Κραυγή για τις 16 από την αρχή του έτους γυναικοκτονίες”
Το 2021 και το Χριστουγεννιάτικο δέντρο των παραπόνων
Τα μέλη του Σωματείου Εμποροϋπαλλήλων και Ιδιωτικών Υπαλλήλων Νομού Καβάλας, του Σωματείου Οικοδόμων και Συναφών Επαγγελμάτων Καβάλας, του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων στον Επισιτισμό-Τουρισμό Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας και Θάσου, του Σωματείου Συνταξιούχων ΙΚΑ και του Σωματείου Συνταξιούχων Δημοσίου το απόγευμα της Παρασκευής 17 Δεκεμβρίου 2021 στην πλατεία Καπνεργάτη στην Καβάλα έστησαν ένα Χριστουγεννιάτικο δέντρο με όλα τα παράπονα απέναντι στην κυβέρνηση. Η σχετική ανακοίνωση αναφέρει: «Σε συνέχεια της αντεργατικής και αντιλαϊκής πολιτικής, ο προϋπολογισμός συμπληρώνει τη σφαγή των δικαιωμάτων μας, που προηγήθηκε με τον νόμο-έκτρωμα του Χατζηδάκη, αλλά και τους υπόλοιπους αντεργατικούς νόμους αυτής και των προηγούμενων κυβερνήσεων. Πληρώνουν οι πολλοί για να κερδίζουν οι λίγοι.»
Το 2021 και το δέντρο για τους πυρόπληκτους
Κάποιοι εθελοντές στόλισαν τα καμμένα δέντρα της Βαρυμπόμπης υπενθυμίζοντας τις πυρκαγιές, που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι του 2021.Σύμφωνα με ανάλυση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr, το 16% των δασών της ηπειρωτικής Αττικής -δηλαδή περίπου το ένα έκτο του συνόλου- εκτιμάται ότι κάηκαν το καλοκαίρι κατά τις φωτιές σε Σχίνο, Βαρυμπόμπη, Κερατέα και Βίλια. Μια κίνηση συμπαράστασης και αλληλεγγύης, που επαναφέρει στη μνήμη την επιτακτική ανάγκη για παροχή βοήθειας στις πληγείσες περιοχες.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI
Τελικά, οι στολισμοί των χριστουγεννιάτικων δέντρων είναι τόσοι, όσοι και οι άνθρωποι που τα στολίζουν. Φλεγόμενα δέντρα, που θυμίζουν φαινόμενα αυτοπυρπόλησης της μετεμφυλιακής περιόδου και εκφραζουν τη βία και τον διχασμό που εδράζονται στην κοινωνία, δέντρα που φαντάζουν υποκρισία μπροστά σε φλέγοντα κοινωνικά θέματα, δέντρα που αποτελούν αντίδραση σε πολιτικές της Κυβένησης, δέντρα που αναλαμβάνουν δράση με καλό σκοπό. Ο συμβολισμός του δέντρου ποικίλλει ανάλογα με την ερμηνεία που δίνει ο καθένας στα Χριστούγεννα, ανάλογα με το τι σημαίνει για αυτόν αλληλεγγύη και αγάπη και πως αυτές εκφράζονται έμπρακτα. Έτσι, διάφορες κοινωνικές ομάδες θεωρώντας πως πλήττονται από τις πολιτικές που εφαρμόζονται, καθιστούν το δέντρο σύμβολο πολιτικής έκφρασης και διεκδίκησης.
Ο Μακρυγιάννης, επομένως, σε προσωπικό επίπεδο προτιμούσε τα άρματα κι όχι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Πώς θα αντιδρούσε σε περίπτωση που το ζήτημα αφορούσε όλη την πόλη; Σε συλλογικό, πράγματι, επίπεδο, στη σύγχρονη εποχή παρατηρούνται φαινόμενα, τα οποία ανεξάρτητα από το αν είναι σωστά ή όχι, δεν παύουν να υπάρχουν και να απασχολούν κοινωνικές ομάδες. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, νέα σύμβολα που να τους καλύπτουν όλους ή χρειάζεται ένας τρόπος να συμπεριληφθούν στα ήδη υπάρχοντα σύμβολα, ομάδες που αισθάνονται αποκλεισμένες;
Μπορούμε να μιλάμε για από κοινού και επί ίσοις όροις εορτασμό, τη στιγμή που η εικόνα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου υπενθυμίζει εκκρεμότητες που καθυστερούν την απόλαυση; Στολισμός σε πνεύμα Χριστουγέννων αλλά και… αντιλογίας, αλλά κυρίως διαλόγου για το πως το Χριστουγεννιάτικο δέντρο και κατ’επέκταση οι γιορτές δε θα αποτελούν πολυτέλεια, ή για το πώς η πολυτέλεια των υλικών αγαθών θα γίνει δικαίωμα.
(ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI)
