Δημήτρης Μυταράς: ένας σπουδαίος ζωγράφος της γενιάς του 60’ και ένας πολυτάλαντος άνθρωπος, που ασχολήθηκε παράλληλα με τη σκηνογραφία, την …
Wassili Kandinsky, ο πρωτοπόρος της αφηρημένης τέχνης
Ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20οὐ αιώνα και πρωτοπόρος της αφηρημένης τέχνης υπήρξε ο ρώσος ζωγράφος Wassily Kandinsky.
Ο ίδιος είχε πει: “Από όλες τις τέχνες, η αφηρημένη είναι η πιο δύσκολη. Απαιτεί να γνωρίζεις να ζωγραφίζεις καλά, να έχεις μία αυξημένη ευαισθησία στη σύνθεση και στα χρώματα, και να είσαι ένας αληθινός ποιητής. Αυτό το τελευταίο είναι το πιο ουσιώδες”.
Ο Βασίλι Βασίλιεβιτς Καντίνσκι, γεννημένος στη Μόσχα το 1866, είναι ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και θεωρητικούς της Τέχνης του 20ού αιώνα, ενώ από πολλούς θεωρείται ο πατέρας της αφηρημένης τέχνης. Από το 1886 έως το 1892 σπούδασε νομική και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, στο οποίο και σταδιοδρόμησε ως λέκτορας μετά την αποφοίτησή του. Το 1896, ωστόσο, αρνήθηκε τη θέση του καθηγητή, για να ξεκινήσει σπουδές καλών τεχνών στο Μόναχο. Δεν έγινε, όμως, δεκτός αμέσως ως μαθητής και έτσι ξεκίνησε να μαθαίνει την τέχνη μόνος του, αποκτώντας καλλιτεχνική εικόνα από το έργο του Monet αλλά και τις συνθέσεις του Wagner.
Kandinsky’s Artwork
Η μοντέρνα και αφηρημένη τέχνη δεν θα μπορούσε να έχει ζητήσει έναν πιο χαρισματικό οραματιστή και θεωρητικό από τον Wassily Kandinsky. Τα υψηλά ιδανικά που επεδίωκε τα κατακτούσε μέσα από τα ταξίδια και τις φιλίες του. Το 1906 ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες παρέα με την ζωγράφο Gabriele Münter, βρίσκονται στο Παρίσι και συναναστρέφονται με μία διεθνή ομάδα καλλιτεχνών, όπως o Pablo Picasso, o Georges Braque, o Paul Klee, και o Andre Derain. Το 1908 επιστρέφει στο Μόναχο και η δημιουργικότητά του βρίσκεται σε άνθηση. Θεωρούσε τη μη αντικειμενική, αφηρημένη τέχνη ως τον ιδανικό οπτικό τρόπο για να εκφράσει την βαθιά αναγκαιότητα του καλλιτέχνη να μεταδίδει παγκόσμια ανθρώπινα συναισθήματα και ιδέες. Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τον αναγκάζει να επιστρέψει στη Μόσχα. Το 1921 επιστρέφει στην Γερμανία, όπου εντάσσεται στη σχολή του Bauhaus ως διδάσκων έως το 1933 που την έκλεισαν οι Ναζί. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του έως το 1944 τα διανύει στο Παρίσι.
“Η μουσική είναι ο απόλυτος δάσκαλος”
Η μουσική -και η ιδέα της μουσικής- γίνεται αισθητή σε όλο το έργο του Kandinsky. Θεωρούσε την μουσική την πιο υπερβατική μορφή τέχνης: οι μουσικοί μπορούν να προκαλέσουν εικόνες στο μυαλό των ακροατών μόνο με ήχους. Αυτό ακριβώς τον ενέπνευσε να δημιουργήσει πίνακες χωρίς εικόνες αντικειμένων, πνευματικά πλούσιους, που υπαινίσσονται τους ήχους και τα συναισθήματα μέσα από ένα σύνολο των αισθήσεων. Οι αναλογίες μεταξύ της ζωγραφικής και της μουσικής ήταν κοινές. Αντιστοιχούσε τα χρώματα με μουσικά όργανα, όπως το μπλε με το τσέλο, το μοβ με το κοντραμπάσο ή το κόκκινο με την άρπα.
Πολλοί στοχαστές είχαν προσπαθήσει να κωδικοποιήσουν την υποτιθέμενη εκφραστικότητα των χρωμάτων, των γραμμών και των σχημάτων, ενώ αρκετά από τα έργα του διεκδικούσαν τον τίτλο της πρώτης αφηρημένης εικόνας. Ο ίδιος ανέπτυξε μία πολύπλοκη και βαθιά συναισθηματική θεωρία σχετικά με την ικανότητα των χρωμάτων και των σχημάτων να αντιπροσωπεύουν τον ήχο και να αποπνέουν το ανθρώπινο συναίσθημα. Τα αφηρημένα έργα του ήταν αναμφισβήτητα μία δημιουργία των έντονων φιλοσοφικών πεποιθήσεών του.
Η αφοσίωση στην εσωτερική ομορφιά παρέμεινε κεντρικό θέμα στην τέχνη του. Ο Wassily Kandinsky εγκαθίδρυσε μια τέχνη στην οποία το χρώμα παρουσιάζεται ανεξάρτητα από την μορφή και στην οποία σε κάθε χρώμα δίδεται ίση προσοχή. Πίστευε ότι η πλήρης αφαίρεση προσέφερε τη δυνατότητα για βαθιά, υπερβατική έκφραση και ότι η αντιγραφή από τη φύση παρεμβαίνει μόνο σε αυτήν τη διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο, σπάει τα δεσμά της φιγούρας. Η τέχνη και οι ιδέες του Kandinsky ενέπνευσαν πολλές γενεές καλλιτεχνών, από τους μαθητές του στο Bauhaus έως τους αφηρημένους εξπρεσιονιστές μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Wassily Kandinsky απεβίωσε το 1944. Η επιρροή του στην Τέχνη του 20ού αιώνα παραμένει βαθιά και ανεξίτηλη.
