Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου για όσα περνάμε τις τελευταίες εβδομάδες. Ένας ιός …
Βρίσκοντας λύσεις στο πρόβλημα της απομόνωσης
Πρόβλημα και λύση
Η Simone Vais, απόφοιτος του University School of Medicine (Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης) και μόνιμη γιατρός στο Τμήμα Οικογενειακής και Κοινοτικής Ιατρικής στο UCSF, έλαβε το Lancet Global Health Award για την καλύτερη αφίσα φοιτητών για την παρουσίαση: “Uber Υγείας: Μια νέα μέθοδος για την εξάλειψη των εμποδίων μεταφοράς για την περίθαλψη των γυναικών προσφύγων με γυναικολογικά προβλήματα.”
Η Simone Vais, με έναν συμφοιτητή της, ξεκίνησαν το έργο στο πλαίσιο ενός θερινού ερευνητικού προγράμματος κι επικεντρώθηκαν στην υπέρβαση των εμποδίων μεταφοράς της υγειονομικής περίθαλψης και της πρόσβασης στο Boston Medical Center, Κλινική Υγείας Προσφύγων Γυναικών.
Έλλειψη μεταφορών και Uber Υγείας
Η έλλειψη μεταφοράς αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη επηρεάζοντας περισσότερο ασθενείς χαμηλότερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Αυτό είναι ιδιαίτερα επαχθές για τους ασθενείς, πολλοί από τους οποίους αναφέρουν έλλειψη εξοικείωσης με το σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών και ενεργοποίηση τραυμάτων του παρελθόντος στην αντιμετώπιση μεγάλου πλήθους σε λεωφορεία και τρένα. Επίσης τείνουν να ζουν σε συγκεντρωμένες κοινότητες που δεν συνδέονται καλά με το δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών της Βοστώνης.
Το πιλοτικό πρόγραμμα προσέφερε διαδρομές μετ’ επιστροφής σε κλινική για ασθενείς που αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν ανασφάλεια στις μεταφορές, χρησιμοποιώντας το Uber Health — ένα τμήμα υγειονομικής περίθαλψης της πλατφόρμας Uber που επιτρέπει στους παρόχους να προγραμματίζουν και να πληρώνουν για μετακινήσεις για λογαριασμό των ασθενών τους. Μετά από εννέα μήνες, διαπίστωσαν ότι αυτό μείωσε τα ποσοστά μη- προσέλευσης των ασθενών, βελτιώσει την ικανοποίηση των ασθενών και οδήγησε σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους. Τώρα εργάζονται για την επέκταση του πιλοτικού προγράμματος ώστε να συνεχιστεί η παροχή αυτή.
Τα παραπάνω μας λένε ότι: (1) το σύστημα της Vais θα μπορούσε να υιοθετηθεί κι από άλλα νοσοκομεία ή κλινικές σε άλλες χώρες προκείμενου να λύσουν παρόμοια προβλήματα, (2) ότι η Vais είδε ένα πρόβλημα μπροστά στο οποίο δεν πτοήθηκε, (3) αποφάσισε να καταναλώσει χρόνο και προσπάθεια ώστε να το λύσει και (4) τα κατάφερε.
Το νοσοκομειακό «τοπίο»
Αλλά πέραν αυτών, η Simon Vais εργάζεται στο νοσοκομείο με ασθενείς Covid και άρα και με τους συγγενείς τους. Το τοπίο των νοσοκομείων έχει «μεταλλαχθεί» και οι γιατροί μαθαίνουν να προσαρμόζουν την προσοχή τους για να παρατηρούν τις επιπτώσεις αυτής της μετάλλαξης. Οι περιορισμοί επίσκεψης που θεσπίστηκαν για να περιορίσουν τoν Covid-19 έχουν αυξήσει κατά πολύ την απομόνωση των ασθενών. Η απουσία των αγαπημένων προσώπων στο προσκέφαλο σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανείς δίπλα τους ώστε να υποβάλουν ερωτήσεις, κάποιος να συνηγορήσει και να πιέσει για περαιτέρω εξετάσεις, κάποιος να παρατηρήσει τις λεπτές εκείνες αλλαγές στην όρεξη ή την συμπεριφορά, ή να επιμείνει ότι το πρόβλημα που τους έφερε στο νοσοκομείο θα πρέπει να λυθεί πριν τους δοθεί εξιτήριο για το σπίτι, κάποιος με τον οποίο/α να μοιραστούν μια κουβέντα, λίγο γέλιο, τον πόνο τους…
Σκέψεις και εικόνες μέσα στους θαλάμους
Και η Vais, πηγαινοερχόμενη μέσα στους θαλάμους, σκέφτεται τα εξής:
Αυτά, το να παρατηρώ, να υποστηρίζω, να συνοδεύω – είναι η δουλειά μου τώρα, πιο πολύ από ποτέ. Πρέπει να καλύψω τα κενά που αφήνει η απουσία των αγαπημένων προσώπων. “Μαθαίνω να βλέπω, να βλέπω εκείνα δεν έβλεπα πριν διότι δεν υπήρχε τόση ανάγκη” – αν και πάντα υπήρχε ανάγκη – πάντα υπάρχει περισσότερη ανάγκη απ ότι φανταζόμαστε και πολύ περισσότερη απ ότι αντέχουμε ή δεχόμαστε να δούμε.
Βλέπω τη νέα μητέρα στο δωμάτιο 7 μετά τον τοκετό: Βλέπω την οργή σου όταν σου λέω ότι ο σύντροφός σου πρέπει να φύγει από το νοσοκομείο τώρα. Με κάποια ανησυχία σου εξηγώ ότι ενώ το μωρό σου θα παραμείνει ώστε να εισαχθεί για περαιτέρω φωτοθεραπεία, εσύ θα πάρεις εξιτήριο. Μετά, θα γίνεις απλός επισκέπτης, γεγονός που καθιστά τον σύντροφό σου επισκέπτη νούμερο 2, άρα κάποιον με λιγότερα δικαιώματα όσο αφορά στην πρόσβαση στο παιδί του. Αυτή τη στιγμή η πολιτική μας είναι ένας επισκέπτης ανά ασθενή. Αντιλαμβάνεσαι ότι αυτός ο κανόνας σημαίνει ότι θα χάσεις την υποστήριξη του ανθρώπου που έμεινε στο πλευρό σου, κρατώντας το χέρι σου κατά τις 20 ώρες τοκετού και θα μείνες τώρα, εξαντλημένη και μόνη με το νεογέννητο μωράκι σου. Είσαι εξοργισμένη, το ξέρω και το βλέπω και δεν έχεις καθόλου άδικο.
Βλέπω τον νεαρό στο διάδρομο: ξέρω ότι αναρωτιέσαι πώς θα ζήσει ο πατέρας σου τις τελευταίες ημέρες του μετά από την μακρά μάχη του με τον μεταστατικό καρκίνο. Βλέπω την λαχτάρα σου να τον πάρεις στο σπίτι μαζί σου. Βλέπω πόσο παγιδευμένος αισθάνεσαι επειδή δεν μπορείς να πάρεις άδεια από τη δουλειά για να τον , αλλά δεν έχεις ούτε τους πόρους να προσλάβεις βοήθεια. Καταλαβαίνεις ότι η δημοτική κλινική της περιοχής είναι η μόνη σου επιλογή, αλλά ότι τα ιδρύματα στην περιοχή μας έχουν πολιτικές μηδενικών επισκεπτών αυτή τη στιγμή; Και με ρωτάς: “Οπότε είμαι αναγκασμένος να τον στείλω να πεθάνει μόνος;”
Βλέπω τις 3 κοπέλες στριμωγμένες έξω από το τμήμα επειγόντων περιστατικών: Βλέπω την απογοήτευσή σας, καθώς προσπαθείτε να περιγράψετε στους γιατρούς τη συμπεριφορά και την απώλεια μνήμη της μητέρας σας. Βλέπω το φόβο σας καθώς αφηγείστε ότι την βρίσκετε πεσμένη στο δάπεδο της κρεβατοκάμαράς της, μπερδεμένη και αποπροσανατολισμένη ενώ τώρα είστε αναγκασμένες να την φαντάζεστε ολομόναχη και αποδιοργανωμένη στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Έχετε δίκιο να επιμένετε ότι θα ήταν καλύτερα με σας στο πλευρό της καθώς η σύγχυσή της αυξάνεται ή αλλάζει ενώ προσπαθούμε να βρούμε την αιτία. Έχετε δίκιο να λέτε ότι αυτό δεν τη βοηθάει, αλλά την τρομοκρατεί περισσότερο.
Απομόνωση
Βλέπω όλον τον κόσμο που πριν δεν έβλεπα, τουλάχιστον όχι έτσι. Τώρα νιώθω το βάρος της απομόνωσής σας. Γνωρίζω, και είναι και αυτό βάρος, ότι ενώ εγώ μπορώ να μπω και να βγω από το νοσοκομείο ελεύθερα, εσύ και οι αγαπημένοι σου δεν μπορείτε. Βλέπω την μοναξιά και την απομόνωση σας. Και την απόγνωση. Και τον φόβο. Συναισθήματα που πάντα υπήρχαν και που τώρα έχουν διογκωθεί σε βαθμό να σας καταπίνουν και να σας αποδυναμώνουν.
Η απομόνωση κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας δεν είναι νέο φαινόμενο, αλλά οι επιπτώσεις και οι ανισότητές της μεγεθύνονται από αυτή την πανδημία. Οι περιορισμοί των επισκεπτών είναι εύλογα μέτρα δημόσιας υγείας, αλλά είναι εγγενώς άνισα. Οι άνθρωποι που διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για τη φροντίδα των αγαπημένων τους στο σπίτι, δεν υφίστανται τις συνέπειες αυτών των κανόνων τόσο πολύ, αλλά αυτοί είναι ελάχιστοι, όπως κι οι ασθενείς που η ασθένεια τους επιτρέπει την παραμονή στο σπίτι.
Εν μέσω αυτής της άγνωστης πανδημίας, άγνωστη διότι ξέρουμε λιγοστά για τον ιό, είναι αδύνατον να πράξουμε διαφορετικά, όμως μπορούμε να μάθουμε από τις δυσκολίες και τις ανισότητες που βλέπουμε μπροστά μας σήμερα. Σε περιόδους σταθερότητας, μπορούμε να επανεξετάσουμε τους κανόνες μας και πώς τους επιβάλλουμε. Μπορούμε να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι πιο περιθωριοποιημένοι από εμάς δεν θα γίνουν ακόμα πιο ευάλωτοι, επειδή δεν υπάρχει κανείς στο πλευρό τους να τους προσέξει, να τους υποστηρίξει, να τους συνοδεύσει και να παρασταθεί στο πλευρό τους.
Στους καταλόγους νοσοκομειακών υπηρεσιών και τις λίστες ελέγχου που εξετάζουμε συστηματικά και καθημερινά, ήρθε η ώρα να προσθέσουμε και την απομόνωση. Πρέπει να σκεφτούμε προληπτικά για το πώς η απομόνωση επηρεάζει τις εμπειρίες και την υγεία των ασθενών, κι άρα και τις πιθανότητές τους για ανάκαμψη και την επιστροφή στο σπίτι και τους αγαπημένους τους.
Εάν μάθουμε κάτι από την κρίση…
Και χρειαζόμαστε βοήθεια – από όλους. Βοήθεια να δούμε, να ανταποκριθούμε, να υποστηρίξουμε και να αναδιαμορφώσουμε την έννοια του τι σημαίνει να φροντίζουμε καλά κάποιον κατά τη διάρκεια όχι μόνο της τρέχουσας κρίσης αλλά και ύστερα. Είναι ένα τεράστιο και νέο εγχείρημα και πρέπει να μαθαίνουμε συνέχεια. Τα κενά που μένουν από τα απόντα μέλη της οικογένειας των ασθενών είναι πολύ μεγάλα για να τα γεμίσουμε χωρίς την υποστήριξη του συστήματος. Αν η υγειονομική περίθαλψη ως έννοια και ως πράξη είναι το να πράξουμε το σωστό για όλους και ειδικά για τους πιο περιθωριοποιημένους ανάμεσά μας, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι όσο τα μέλη του ιατρικού προσωπικού είναι οι μόνοι που επιτρέπεται να σταθούν στο προσκέφαλο του ασθενούς, είναι ευθύνη μας να γεμίσουμε το κενό εκείνων που δεν μπορούν να είναι παρόντες. Αυτή είναι και η δουλειά μας τώρα, η εργασία μας. Και αυτή θα πρέπει να είναι και η δουλειά μας από δω και στο εξής, καθώς πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που είναι μόνοι στον κόσμο.
Εάν η κρίση αυτή μας μάθει κάτι– και θα πρέπει να μας μάθει εάν θέλουμε να αποκαλούμε τους εαυτούς μας ανθρώπους – θα πρέπει να είναι το εξής: τη σωστή φροντίδα των συνανθρώπων μας, την παροχή βοήθειας κάτω κι από τις πλέον αντίξοες συνθήκες, τη διάθεση, την ευελιξία και την ικανότητα να βρίσκουμε λύσεις εκεί που αρχικά πιστεύαμε ότι δεν υπάρχουν.
