Το διαζύγιο τον 21ο αιώνα

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα

Όταν τα ζευγάρια παντρεύονται, πιστεύουν και θέλουν ο γάμος τους να κρατήσει για πάντα. Αυτό, όμως, δε συμβαίνει.  

Ένα τεράστιο ποσοστό ζευγαριών οδηγείται, σήμερα, στο διαζύγιο και ένα άλλο σημαντικό ποσοστό, αν δε φθάσει σε διαζύγιο, βρίσκεται σε μία σχέση που δεν του δίνει καμία ουσιαστική ικανοποίηση. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι πολλοί γάμοι διαλύονται στα πρώτα δύο χρόνια, ενώ η μέση διάρκεια των γάμων που οδηγούνται, τελικά, σε διαζύγιο δεν ξεπερνά τα 6 χρόνια. 

Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζουν υψηλό δείκτη διαζυγίων, όπως π.χ. η Ισπανία, στην οποία τα διαζύγια αυξήθηκαν δραματικά, ύστερα από την ψήφιση ενός νόμου, το 2005, που έκανε ευκολότερη την έκδοσή τους. Οι ΗΠΑ, επίσης, συνεχίζουν να έχουν πολύ υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων από τις χώρες της Ευρώπης.

Γιατί συμβαίνει αυτό; 

Στις σημερινές κοινωνίες, το να πάρει κάποιος διαζύγιο δεν έχει τόσα νομικά εμπόδια, ενώ είναι, πλέον, και κοινωνικά αποδεκτό. Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να φύγουν από μία δυσλειτουργική σχέση, έχουν το δικαίωμα της επιλογής, αν θα μείνουν στον γάμο και υπό ποιες συνθήκες.  

Σύμφωνα με τη θεωρία της «κοινωνικής ανταλλαγής», αν το κόστος που θα βιώσει κάποιος σε μία σχέση, υπερτερεί του οφέλους που θα έχει από αυτή, τότε η σχέση τερματίζεται. Σχέσεις που χαρακτηρίζονται από αγάπη, οικειότητα και επικοινωνία, είναι σχέσεις «ελκυστικές». Όταν έρχονται οι δυσκολίες του έγγαμου βίου, όπως παιδιά, οικονομικά προβλήματα, πρόσωπα χρήζοντα βοήθειας, οι γάμοι που δεν προσφέρουν αίσθημα ασφάλειας ή δεν υπάρχει ισχυρός δεσμός, μεταξύ των συζύγων, είναι πιο ευάλωτοι στο διαζύγιο. 


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πότε είναι το διαζύγιο η μόνη λύση;


Παλιότερα, ο γάμος, ανάλογα με το νομικό πλαίσιο κάθε χώρας, ήταν το στοιχείο που σηματοδοτούσε τη δημιουργία της οικογένειας. Σήμερα, όμως, αυτό έχει αλλάξει, λόγω της ποικιλομορφίας που διακρίνει την ιδιωτική ζωή. Η δημιουργία οικογένειας δεν εξαρτάται από τον γάμο. Εκτός από την παραδοσιακή, δημιουργούνται, πλέον, διαφορετικά σχήματα οικογένειας. Πολλοί, για παράδειγμα, κάνουν παιδί εκτός γάμου, ή ζευγάρια μπορούν, απλά, να συμβιώνουν και όχι να παντρεύονται.

Αυτό συμβαίνει, επειδή σήμερα το άτομο θέλει να αποβάλλει οτιδήποτε του δημιουργεί πίεση και το ελέγχει. Σκέφτεται περισσότερο τις ανάγκες του, όπως π.χ. την επίτευξη των επαγγελματικών στόχων ή την ψυχική του υγεία και επικεντρώνεται σε θέματα που προάγουν την αυτονομία, την αυτοπραγμάτωση του και την κοινωνική του αναγνώριση. Έτσι, οι σχέσεις μεταξύ ζευγαριών, αλλά και γονέα με παιδιών έχουν απομακρυνθεί αρκετά από το παραδοσιακό μοντέλο. 

Αυτή η «αποθεσμοποίηση» του γάμου μπορεί, λοιπόν, να οφείλεται στην αύξηση τεκνοποίησης εκτός γάμου, στην αλλαγή στο καταμερισμό της εργασίας στο σπίτι, με τη γυναίκα να έχει, πλέον, πρόσβαση στην εργασία, την εκπαίδευση κλπ., και την αύξηση του ποσοστού της συμβίωσης χωρίς γάμο. Οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ελεύθεροι να επιλέξουν αν και πότε θα παντρευτούν, να μεταθέσουν την τεκνοποίηση σε μεγαλύτερες ηλικίες και να διαλύσουν δυστυχισμένους γάμους αν το επιθυμούν. Ο γάμος στο μέλλον, ίσως, θα μείνει ως μία από τις πολλές επιλογές που έχει ο άνθρωπος σε μία σχέση και όχι ο μονόδρομος

Μετά το διαζύγιο τι;

Η διάλυση ενός γάμου, δεν έρχεται χωρίς συνέπειες. Μελέτες δείχνουν ότι άτομα που έχουν πάρει διαζύγιο παρουσιάζουν επιβαρυμένη ψυχική και σωματική υγεία, συγκριτικά με τους μη διαζευγμένους. Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά. Μεγάλο ποσοστό παιδιών με χωρισμένους γονείς, εμφανίζουν ψυχικά και σωματικά προβλήματα. 

Παράλληλα, φαίνεται πως, λόγω της τραυματικής εμπειρίας του διαζυγίου, πολλά παιδιά επιλέγουν να γίνουν γονείς σε μικρή ηλικία, προκειμένου να καλύψουν το συναισθηματικό κενό που τους άφησε το διαζύγιο των γονιών τους ή να μην επιλέξουν τον γάμο, αλλά απλά τη συμβίωση, καθώς έχουν χάσει την πίστη τους σε αυτόν τον θεσμό. 


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Παιδιά και διαζύγιο: Πώς να το διαχειριστείτε


Ωστόσο, το διαζύγιο δεν έχει μόνο αρνητικές συνέπειες. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι λυτρωτικό τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά και να σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας περιόδου ζωής. Παλιά λάθη και εμπειρίες του παρελθόντος μπορούν να αξιοποιηθούν για την οικοδόμηση νέων σχέσεων με μεγαλύτερο νόημα και ικανοποίηση.

Είναι ο γάμος αναγκαίος;

Ο γάμος αποτελεί μια κοινωνική κατασκευή, η οποία δημιουργήθηκε ως εργαλείο για να συνδέσει τους ανθρώπους και να εξασφαλίσει τη διαιώνιση του είδους. Όπως όλοι οι ανθρώπινοι θεσμοί, έτσι και ο γάμος μεταβάλλεται και εξελίσσεται για να εξυπηρετεί τους στόχους του. Αν αυτό δε γίνεται, τα σύγχρονα ζευγάρια δεν είναι διατεθειμένα να παραμείνουν σε ένα οικογενειακό σύστημα που, πλέον, δεν τους προσφέρει ικανοποίηση. 

Τα ζευγάρια μπορούν να επενδύσουν στη ποιότητά της σχέσης τους και όχι στο να επιδιώκουν τη διατήρηση των κοινωνικών συμβάσεων. Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει δεσμούς και να εξασφαλίσει μια καλή ζωή για το παιδί του και εκτός γάμου, με σύγχρονες μορφές συμβίωσης.


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ξαναφτιάχνω τη ζωή μου μετά το διαζύγιο; Τι σημαίνει για άντρες και γυναίκες

Συντάκτης: Ευρυδίκη Αγάτσα,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.