Κάθε πετυχημένη ιδέα έχει κι ένα… sequel. Το συγκεκριμένο είναι το δεύτερο (και… μεσαίο χρονικά) της σειράς της E L …
Το dark romance στην υπηρεσία των γυναικείων φαντασιώσεων
Είναι το dark romance τρόπος αναπαραγωγής της πατριαρχικής αφήγησης; Πώς μπορούμε να εξηγήσουμε το γεγονός ότι αυτό το παιχνίδι ρόλων γράφτηκε από γυναίκες, για γυναίκες, και ενδιαφέρει τόσο λίγο τους άνδρες;
Για την ψυχανάλυση, οι φαντασιώσεις σιγοκαίνε στο πλάι ενός αυταρχικού υποσυνείδητου που δεν μπορεί να ελεγχθεί, καρπός της προσωπικής και οικείας ιστορίας του ατόμου.
«Για αιώνες, η απαγωγή και ο βιασμός πήγαιναν μαζί, και όταν ένας άνδρας έπαιρνε μια γυναίκα παράνομα από τον πατέρα της, μπορούσε να επανορθώσει το λάθος του με το να την παντρευτεί», μας υπενθυμίζει ο Sébastien Chauvin, που ειδικεύεται στην κοινωνιολογία του φύλου στο UNIL.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να θεωρήσουμε το dark romance ως έναν τρόπο αναπαραγωγής αυτής της πατριαρχικής αφήγησης. Πώς μπορούμε όμως να εξηγήσουμε το γεγονός ότι αυτό το παιχνίδι ρόλων γράφτηκε από γυναίκες, για γυναίκες, και ενδιαφέρει τόσο λίγο τους άνδρες;
Επανοικειοποίηση ενός πανταχού παρόντος κοινωνικού κανόνα
Πρόκειται για μια επανοικειοποίηση, η οποία ωστόσο είναι αμφίσημη: και συντηρητική, αφού παίζει με το παλιό μοτίβο σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες αναζητούν τον έρωτα και είναι πρόθυμες να προσφέρουν σεξ για να εξημερώσουν τους άνδρες (ο ήρωας είναι αρχικά βάναυσος αλλά η ηρωίδα στο τέλος τον τυλίγει με τα μάγια της), αλλά και ανατρεπτική, αφού οι γυναίκες επανοικειοποιούνται το ερωτικό φορτίο μιας ιστορίας που οι ίδιες γράφουν χωρίς να ξεγελιούνται.
Αν και στην αφήγηση ο δήμιος φαίνεται να επιβάλλει τις επιθυμίες του σε μια αιχμάλωτη γυναίκα, στην πραγματικότητα βρίσκεται στην υπηρεσία των συγγραφέων και των αναγνωστριών τους, για τις οποίες είναι στην πραγματικότητα το toyboy τους.
Η Ludivine Demol, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Paris 8, που ερευνά τη γυναικεία χρήση της πορνογραφίας, αποδίδει την επιτυχία του σκοτεινού ρομάντζου στην προτροπή προς τις γυναίκες να συμμορφωθούν με τη «συζυγική νόρμα», σύμφωνα με την οποία η ευτυχία και η αυτοπραγμάτωση εξαρτώνται αποκλειστικά από έναν έρωτα που σε ανταμείβει.
Επίκληση στο έμφυτο ερωτικό γυναικείο συναίσθημα
«Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, συμβούλευαν τις γυναίκες να “πιέζουν λίγο τον εαυτό τους” αν δεν είχαν όρεξη για σεξουαλική επαφή, δίνοντας πάντα τη μέγιστη σημασία στον υποτιθέμενο έμφυτο ερωτικό τους συναίσθημα. Επειδή υπενθυμίζουν συνέχεια στις γυναίκες ότι πρέπει να αγαπούν και να αγαπιούνται και ότι η αγάπη τους μπορεί να μεταμορφώσει τους άνδρες. Το dark romance είναι πλήρως εναρμονισμένο με αυτό το μοντέλο».
Η ερευνήτρια μας υπενθυμίζει παρεμπιπτόντως ότι το λογοτεχνικό αυτό είδος που εμφανίζει το γυναικείο σώμα παραδομένο στους άνδρες, δεν διαφέρει από τις περισσότερες πολιτιστικές παραγωγές, «από τις ταινίες με τον James Bond, όπου οι γυναίκες χρησιμεύουν για να αναδείξουν τον ανδρισμό του ήρωα, μέχρι τα παραμύθια που παρουσιάζουν πριγκίπισσες να προσφέρονται σε εκείνους που τις έσωσαν…»
Διαβάστε επίσης: 36 στάσεις στο σεξ που πρέπει να δοκιμάσεις στη ζωή σου
Ένα δικό σου δωμάτιο
Η Delphine Chedaleux λέει επίσης ότι το φαινόμενο προσφέρει μια ευκαιρία για διερεύνηση: «Πολλές φεμινίστριες στάζουν δηλητήριο για το “Πενήντα αποχρώσεις του γκρι”, αλλά πίσω από αυτή την ιστορία βρίσκονται οι τρόποι με τους οποίους οι γυναίκες κατασκευάζουν χώρους αυτοφροντίδας».
Στη δεκαετία του 1980, η Αμερικανίδα ερευνήτρια Janice Radway σημείωσε ότι οι γυναίκες αναγνώστριες των ρομαντικών μυθιστορημάτων, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν μητέρες που έμεναν στο σπίτι, βρήκαν μια μορφή χειραφέτησης, επιτρέποντας στον εαυτό τους να έχουν λίγο ευχάριστο χρόνο μέσα σε ένα πλήθος εργασιών που αφιέρωναν σε άλλους.
Είναι αυτό που ονομάζουμε αντισταθμιστική ανάγνωση, η οποία επιτρέπει σε κάποιον να επαναδιαπραγματευτεί μερικά πράγματα στη ζωή του ή στη σχέση του.
Κάποιες φτάνουν στο σημείο να προσφέρουν στον εαυτό τους ένα ειδικό δωμάτιο όπου εκθέτουν τις συλλογές τους από σχετικά αντικείμενα. Αλληλεπιδρούν επίσης πολύ: η ιστορία απηχεί μύχιες, και ενίοτε επώδυνες εμπειρίες, γεγονός που τους επιτρέπει να προβληματιστούν πάνω σε αυτή.
Αυτοί οι τρόποι οικειοποίησης αναγνωρίζονται στην ανάλυση της κοινωνιολόγου Eva Illouz, η οποία βλέπει σε αυτό το αφήγημα μιαπρόταση για την επίλυση των αντιφάσεων που βιώνουν οι γυναίκες, ανάμεσα στην επιθυμία για χειραφέτηση και την επιθυμία για προστασία, την προτροπή για μια απελευθερωμένη σεξουαλικότητα και την υποταγή στα μονογαμικά δεσμά του γάμου.
Το νέο είδος ρομάντζου «Μ.Μ.»
Ας σημειωθεί εδώ ότι ένα νέο είδος ρομάντζου εμφανίζεται, το οποίο εκδίδεται ακόμη και από την Harlequin: το «M.M.», για «men to men», μεταξύ ανδρών. Και εδώ, γραμμένο από γυναίκες για γυναίκες, όπου τηρούνται όλοι οι κώδικες του σέξι ρομάντζου, με τη διαφορά ότι οι φλογεροί εραστές είναι δύο άντρες.
Είναι αυτός ένας τρόπος για τις γυναίκες αναγνώστριες να ξεφύγουν από το παλιό καλό μοτίβο της κυριαρχίας; «Εξακολουθεί να είναι πολύ παραδοσιακό ρομάντζο, με μια υπέροχη ερωτική ιστορία μεταξύ των ηρώων», λέει η εκδότρια Sophie Lagriffol. Ο συζυγικός κανόνας, αυτή η αιώνια επιστροφή του…
