Στην Ελλάδα υπάρχουν προϊστορικοί οικισμοί, οι οποίοι αν και άγνωστοι, έχουν ενδιαφέρον και αξίζουν μια επίσκεψη. Ανα την Ελλάδα υπάρχουν …
Τι συμβολίζει ο λαβύρινθος για το νου του ανθρώπου και τη ζωή
Στο άκουσμα της λέξης «λαβύρινθος» ο νους μας πάει στο γνωστό μύθο, σύμφωνα με τον οποίο ο λαβύρινθος ήταν μια σύνθετη οικοδομική κατασκευή στην Κνωσό που κατασκεύασε ο μηχανικός Δαίδαλος για λογαριασμό του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα.
Ο λόγος που κατασκευάστηκε ήταν για να απομονώσει τον Μινώταυρο, ένα πλάσμα που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ταύρος. Ο ίδιος ο Δαίδαλος, κατασκεύασε τόσο περίτεχνα και πολύπλοκα τον λαβύρινθο, που ακόμη και αυτός κατάφερε με δυσκολία να βρει την έξοδό του, όταν ολοκλήρωσε το έργο.
Ο μύθος
Η Αθήνα είχε χάσει έναν πόλεμο στην Κρήτη και ως φόρο τιμής αναγκάστηκε να στέλνει κάθε χρόνο, για εννέα έτη, επτά νέους και επτά νέες να θυσιαστούν στον Μινώταυρο. Ο Θησέας, γιος του βασιλιά της Αθήνας, τον τρίτο χρόνο της θυσίας προσφέρθηκε εθελοντικά να είναι ένας από την ομάδα με σκοπό να σκοτώσει τον Μινώταυρο και να ελευθερώσει την Αθήνα από τον φόρο αίματος.
Η κόρη του βασιλιά Μίνωα, Αριάδνη (αγνή, από το αδνός=αγνός), που ερωτεύτηκε τον Θησέα, του έδωσε ένα κουβάρι με κλωστή (μίτος) για να το ξετυλίγει όσο θα περνά μέσα από τον λαβύρινθο, δίνοντάς του έτσι τη δυνατότητα να θυμηθεί τα βήματά του και μετά την πράξη του να μπορέσει να βρει το δρόμο της επιστροφής. Ο Θησέας μπήκε στο λαβυρίνθο, σκότωσε τον Μινώταυρο και διέφυγε από την Κρήτη παίρνοντας μαζί του και την Αριάδνη.
Προέλευση της λέξης
Γενική άποψη είναι πως ετυμολογικά η λέξη «λαβύρινθος» προήλθε από την λέξη «λάβρυς» που αναφέρεται στον Μινωικό διπλό πέλεκυ, σύμβολο της Κρήτης, και σημαίνει στην ουσία τον «οίκο του διπλού πέλεκυ».
Η λέξη λάβρυς με τη σειρά της, φαίνεται να έχει τις ρίζες της στη Λυδία και πιθανόν βρήκε τον δρόμο της προς την Ελλάδα μέσω τον εμπορίου και της Μικράς Ασίας.
Μορφές και είδη
Από τους αρχαιότερους λαβύρινθους θεωρείται ο αιγυπτιακός τάφος της 6ης Δυναστείας (2300 π.Χ.) στη λίμνη Μοιρίδα. Στην Ελλάδα λαβυρινθοειδές κτίσμα βρέθηκε μόνο στο κέντρο της θόλου της Επιδαύρου που κατασκεύασε ο Πολύκλειτος ο νεότερος, στα 360-320 π.Χ. Ο μύθος της Αριάδνης εμφανίζεται σε διάφορες παραλλαγές στο χώρο της Μεσογείου και το σχήμα του λαβύρινθου εντοπίζεται από την Ευρώπη ως τον Καύκασο, από την Ινδία ως τους Ινδιάνους Hopi.
Αρχικά, από την τρίτη προχριστιανική χιλιετία, συναντώνται σε θραύσματα κεραμικών καθώς και σε χαράξεις σε βράχους. Δεκαέξι αιώνες αργότερα ο λαβύρινθος παρέμεινε στο επίκεντρο του πολιτισμού της Κρήτης και εμφανίζεται στα Κρητικά νομίσματα μέχρι και τον πρώτο αιώνα π.Χ.
Ακολουθούν οι ψηφιδωτές εικόνες κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κατά την εξάπλωση του χριστιανισμού, η εκκλησία υιοθέτησε το σχέδιο του λαβύρινθου σαν μια μορφή συμβολισμού, τελετουργίας και μετάνοιας. Υπάρχουν χιλιάδες πέτρινοι λαβύρινθοι, από την μεσαιωνική εποχή, σκορπισμένοι στις βαλτικές ακτές και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης.
Η απεικόνιση λαβύρινθου εμφανίζεται σε χαλκογραφίες και χάρτες της Κρήτης από τον 15ο ως τον 19ο αιώνα, όπου η Κρήτη αποτελούσε σημαντικό τουριστικό προορισμό, εξαιτίας του μύθου του «λαβύρινθου».
Υπάρχουν δύο μορφές του λαβύρινθου. Μια πολύπλοκη μορφή του με δαιδαλώδη μονοπάτια, η οποία αναφέρεται σε σύνθετο παζλ διακλαδώσεων με επιλογές της διαδρομής και κατεύθυνσης (Maze) και ο Κρητικός λαβύρινθος όπου υπάρχει μόνο ένας δρόμος, χωρίς διασταυρώσεις, που αλλάζει διαρκώς κατεύθυνση.
Σημείο αναφοράς σε διάφορα γονιμικά δρώμενα, ο λαβύρινθος εμπνέει το χορό της Αριάδνης (κρατήρας του François, 556 π.Χ.). Στην ύστερη αρχαιότητα απεικονίζει πόλεις-κέντρα του κόσμου: Ιεριχώ, Ρώμη, Ιερουσαλήμ. Στους καθεδρικούς ναούς του Μεσαίωνα, ο λαβύρινθος δεν συμβόλιζε μόνο «τη λυτρωτική πορεία προς το κέντρο» αλλά χρησίμευε και ως σημείο τέλεσης ιερατικών χορών προτού το Βατικανό τους απαγορεύσει στο τέλος του 16ου αιώνα.
Ιδιαίτερη ανάπτυξη γνωρίζει, από την Αναγέννηση και μετά, η εφαρμογή του λαβύρινθου στην κηποτεχνία. Στην Αναγέννηση, το κέντρο του λαβύρινθου γίνεται το «δέντρο της γνώσης» και τα πρόσωπα του κρητικού μύθου συμβολίζουν την απελευθέρωση του ανθρώπου από τα δεσμά της άγνοιας.
Μέχρι και το 1917, η Τράπεζα της Κρήτης είχε εκδόσει χάρτινο νόμισμα με το σύμβολο του λαβύρινθου!
Λαβύρινθο όμως έχει επικρατήσει να ονομάζουμε μεταφορικά οτιδήποτε είναι πολύπλοκο, ενώ η ιατρική έχει δανειστεί το όνομα για να περιγράψει μια περιοχή του αυτιού που είναι πολύπλοκη και αποτελεί το κέντρο ισορροπίας του ανθρώπου.
Συμβολισμός
Ο λαβύρινθος μοιάζει με τον χάρτη του εγκεφάλου όπου η συνειδητότητα του ανθρώπου είναι η Αριάδνη και ο μίτος της η γνώση, ο νους του νοήμονος ανθρώπου που αντιλαμβάνεται πως πρέπει να σκοτώσει το τέρας των προκαταλήψεων και των υποσυνείδητων πεποιθήσεων: την αναξιότητα, τους φόβους, τις ενοχές, τις ελλείψεις, για να φτάσει στην έξοδο ελεύθερος να ζήσει την ζωή του όπως ο ίδιος χρειάζεται και θέλει. Φυσικά πρόκειται περί άθλου.
Το σχέδιο του κρητικού λαβύρινθου αποτελείται από επτά δακτυλίους μονοπατιών που σχεδιάζουν έναν σταυρό και τέσσερις τελείες και στη συνέχεια ενώνονται μέχρι να σχηματίσουν οκτώ ομόκεντρους κύκλους, αφήνοντας ενδιάμεσα επτά κενούς δακτυλίους. Είναι ένα σύμβολο για τον δρόμο της ζωής του ανθρώπου.
Τα επτά κυκλώματα αντιστοιχούν στις επτά σφαίρες των ιερών πλανητών, τις επτά αρχές του ανθρώπου και του σύμπαντος, τις επτά ημέρες της εβδομάδας και άλλες τέτοιες επταπλάσιες έννοιες.
Το σχήμα αντιπροσωπεύει επίσης την κυκλοφορία της ζωτικής ενέργειας μέσα στα σώματά μας, και το μοντέλο υποδεικνύει τις ελικώσεις του εγκεφάλου και των εντέρων-δύο πόλους του σώματός μας που αντιστοιχούν στη συνείδησή μας και τη φυσική μας κατάσταση.
To πέρασμα στο κέντρο του λαβύρινθου και η επιστροφή στην περιφέρειά του αποτελεί ένα ταξίδι στο κέντρο της ύπαρξής μας, μια μεταφορά για το ταξίδι της ζωής και σε τελική ανάλυση στην κατανόηση του ποιοί είμαστε.
Λέγεται ότι αν κανείς διασχίσει έναν λαβύρινθο ο οποίος έχει σπειροειδή μορφή, απελευθερώνει την ιερή ενέργεια που βρίσκεται στη βάση της σπονδυλικής του στήλης. Αυτή μπορεί να είναι η αιτία που οι λαβύρινθοι, οι οποίοι υπάρχουν σε εισόδους ιερών σε όλον τον πλανήτη, σχετίζονται με τελετουργίες αυτοανακάλυψης. Λειτουργούν ως περάσματα όπου ο χρόνος σταματά.
Δημιουργούν την μεταβατική κατάσταση συνείδησης που οδηγεί στην αναγέννηση και τη μύηση. Η εξερεύνηση ενός λαβύρινθου αλλάζει τους συνηθισμένους τρόπους αντίληψης και συνδέει τον εσωτερικό με τον εξωτερικό κόσμο, οπότε απελευθερώνει τον άνθρωπο από συμβατικές θεωρήσεις του χώρου, του χρόνου και του εαυτού του.
