Η αρνητική κριτική που μας ασκούν οι άλλοι, καθώς και ο τρόπος που τη διαχειριζόμαστε, επηρεάζουν σημαντικά την αυτοεκτίμησή μας …
Τι σημαίνει να έχεις υψηλή αυτοεκτίμηση;
Στην καθημερινή ζωή θα λέγαμε πως υπάρχει μια παρανόηση σχετικά με το τι είναι αυτοεκτίμηση, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι την συγχέουν με την αυτοπεποίθηση. Αυτό το άρθρο θα σας ξεδιαλύνει το τοπίο.
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας λίγο πολύ ορίζουν την αυτοεκτίμηση ως την ιδέα- εκτίμηση που έχουμε με τον εαυτό μας. Και όταν λένε πως κάποιος έχει υψηλή αυτοεκτίμηση εννοούν πως το άτομο αυτό έχει καλή εικόνα και σεβασμό προς τον εαυτό του, και έτσι και στον επαγγελματικό και στον προσωπικό τομέα διεκδικεί αυτό που του αξίζει και δεν αφήνει τους άλλους να το εκμεταλλευτούν. Ωστόσο, συχνά στην καθημερινή ζωή θα λέγαμε πως υπάρχει μια παρανόηση σχετικά με το τι είναι αυτοεκτίμηση, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι την συγχέουν με την αυτοπεποίθηση. Όταν βλέπουν για παράδειγμα ένα άτομο εξωστρεφές που εκδηλώνεται έντονα ή που είναι η ψυχή της παρέας, συνηθίζουν να θεωρούν πως έχει και αυτοεκτίμηση. Στην πραγματικότητα όμως τα πράγματα σχετικά με την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας είναι πιο σύνθετα.
Η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα ορίζει την αυτοπεποίθηση ως την εμπιστοσύνη κάποιου στον εαυτό του, στις δυνάμεις και στις ικανότητές του. Συνεπώς, στην καθημερινή ζωή η υψηλή αυτοπεποίθηση συνδέεται με τα άτομα που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους πως θα τα καταφέρουν ακόμα κι αν δοκιμάσουν νέες ή αγχογόνες καταστάσεις. Επίσης, είναι η θετική εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους αναφορικά με την εργασία, τα επιτεύγματα, τη θέση στην κοινωνία, τον κοινωνικό και οικογενειακό τους κύκλο.
Υπάρχουν, όμως και άτομα που παρότι αναγνωρίζουν πως έχουν δυνατότητες και μπορούν να δοκιμάσουν νέα πράγματα, νιώθουν μια αίσθηση ανεπάρκειας απέναντι στον εαυτό τους. Γιατί; Επειδή έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δηλαδή δεν έχουν καταφέρει ακόμα να αποδεχθούν και να συμφιλιωθούν με τον εαυτό τους ανεξαρτήτως εξωτερικών συνθηκών. Η αυτοεκτίμηση σημαίνει να αποδέχεσαι τον εαυτό σου για αυτό που είσαι, για τη μοναδικότητά σου, ενώ η αυτοπεποίθηση να τον εκτιμάς για αυτά που έχεις ή για αυτά που καταφέρνεις.
Έτσι, υπάρχουν άτομα που διαθέτουν υψηλή αυτοπεποίθηση και όχι αυτοεκτίμηση. Αυτό σημαίνει πως για να νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και χρειάζονται να πετυχαίνουν πράγματα, ώστε να κερδίζουν την εκτίμηση του κοινωνικού τους περίγυρου. Αυτό βέβαια, μέχρι ένα σημείο συμπίπτει με την πανανθρώπινη ανάγκη να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε σε μία ομάδα.
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν η αυτοεκτίμηση μας είναι τόσο χαμηλή που αρχίζει η εκτίμηση, ο θαυμασμός και η επιβράβευση από το κοινωνικό σύνολο να γίνονται αυτοσκοπός. Αντίθετα, ένα άτομο μπορεί να έχει χαμηλή αυτοπεποίθηση αλλά υψηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να συνειδητοποιεί πως σε κάποιον ή κάποιους τομείς δεν είναι τόσο καλό όσο άλλα άτομα, αλλά συνεχίζει να αποδέχεται τον εαυτό του ως ολότητα και να τον αγαπά για αυτό που είναι. Και ακόμα, κι αν υπάρχει κάτι πάνω του που δεν του αρέσει ή το κάνει να νιώθει μειονεκτικά προσπαθεί να το αλλάξει ή να το βελτιώσει χωρίς να απορρίπτει τον εαυτό του σαν σύνολο.
Συχνά, ακούγεται η συμβουλή πως για να αγαπήσει κάποιος τον εαυτό του είναι ωφέλιμο να απαριθμήσει τα θετικά σημεία του, ή να δοκιμάσει πράγματα που θα τον βγάλουν από τη ζώνη ασφαλείας του. Αν και αυτά τα πράγματα είναι όντως βοηθητικά και κάνουν τη ζωή πλουσιότερη και ουσιαστικότερη, νομίζω πως δεν επαρκούν για να αγαπήσει κάποιος άνευ όρων τον εαυτό του. Το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να συντονιστεί με τον εσωτερικό εαυτό, τη μοναδικότητα, και το σώμα του, είτε μέσα από ήπια άσκηση και επαφή με τη φύση, είτε μέσα από τον διαλογισμό. Μόνο έτσι θα μπορέσει να συντονιστεί με τις πραγματικές ανάγκες και τα όρια του, και να απομονώσει τις εξωτερικές επιθυμίες που μέχρι σήμερα προσμετρούσε ως δικιές του. Αυτές οι δραστηριότητες βοηθούν το άτομο να απομονωθεί από τον περίγυρό του και να ακούσει τον εαυτό του.
Επιπλέον, είναι σημαντικό να προσπαθήσει να αμβλύνει τον εσωτερικό κριτή που έχουμε όλοι μέσα μας, και να τον κάνει πιο στοργικό και ήπιο. Θα πρέπει να αποδεχθούμε τη μη τελειότητά μας, και έτσι να μην μαστιγώνουμε τον εαυτό μας κάθε φορά που σκοντάφτουμε σε κάποιο λάθος ή ελάττωμά μας.