Τι σημαίνει τελικά “έχω αναιμία”;

Στην καθημερινότητα, όταν ακούμε “αναιμία”, το μυαλό μας πάει αυτόματα σε κάποιον που είναι χλωμός ή νιώθει αδυναμία. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. 

Η αναιμία δεν είναι ένα πράγμα. Η αναιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία το αίμα δεν μεταφέρει αρκετό οξυγόνο στους ιστούς, είτε επειδή δεν υπάρχουν αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια είτε επειδή αυτά δεν λειτουργούν σωστά. Το αποτέλεσμα είναι κόπωση, ζάλη, ταχυκαρδία ή και δυσκολία συγκέντρωσης. Δεν πρόκειται για διάγνωση που βγαίνει “με το μάτι”, αλλά με αιματολογικό έλεγχο.

Δεν υπάρχει μόνο μία μορφή

Η πιο συχνή αναιμία είναι η σιδηροπενική, που σχετίζεται με έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό. Υπάρχουν όμως και άλλες μορφές, όπως η μεγαλοβλαστική αναιμία που συνδέεται με χαμηλή βιταμίνη Β12, η αιμολυτική που καταστρέφει πρόωρα τα ερυθρά αιμοσφαίρια, αλλά και η απλαστική, στην οποία ο μυελός των οστών υπολειτουργεί. Ξεχωριστή κατηγορία είναι οι κληρονομικές αναιμίες, με πιο γνωστές τη μεσογειακή και τη δρεπανοκυτταρική. Αυτές σχετίζονται με γενετικές μεταλλάξεις και κληρονομούνται από τους γονείς.

Το στίγμα δεν είναι ασθένεια, αλλά έχει σημασία

Και στις δύο αυτές κληρονομικές μορφές, μεσογειακή και δρεπανοκυτταρική, υπάρχει η έννοια του “στίγματος”. Όταν κάποιος έχει το στίγμα, είναι φορέας της γενετικής μετάλλαξης, χωρίς απαραίτητα να έχει πρόβλημα στην υγεία του. Όμως, αν δύο άνθρωποι με το ίδιο στίγμα αποκτήσουν παιδί, τότε υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το παιδί να γεννηθεί με την πλήρη μορφή της νόσου. Η μεσογειακή αναιμία απαιτεί τακτικές μεταγγίσεις αίματος και ειδική φροντίδα, ενώ η δρεπανοκυτταρική μπορεί να προκαλέσει κρίσεις πόνου, αναιμία και βλάβες σε ζωτικά όργανα.

Η προγεννητική διάγνωση σώζει ζωές

Αν και οι δύο σύντροφοι έχουν στίγμα, υπάρχει η δυνατότητα να εξεταστεί το έμβρυο ήδη από το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Η εξέταση ονομάζεται λήψη τροφοβλάστης και γίνεται συνήθως μεταξύ 10ης και 12ης εβδομάδας. Παίρνεται δείγμα από τον πλακούντα και αναλύεται για να φανεί αν το έμβρυο είναι υγιές, φορέας ή πάσχων. Αργότερα, μπορεί να γίνει και αμνιοπαρακέντηση για τον ίδιο σκοπό. Ο έγκαιρος έλεγχος δίνει στους γονείς τη δυνατότητα να γνωρίζουν και να αποφασίσουν υπεύθυνα.

Η εξέταση για το στίγμα είναι απλή

Η πλειοψηφία των ανθρώπων που έχουν στίγμα δεν το γνωρίζει. Η εξέταση είναι απλή, γίνεται με αιματολογικό έλεγχο και μπορεί να εντοπίσει αν είσαι φορέας μεσογειακής ή δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Αν σκέφτεσαι να κάνεις οικογένεια, είναι σημαντικό να ελεγχθείτε και οι δύο σύντροφοι, ακόμη και αν δεν έχετε κάποιο σύμπτωμα. Η πρόληψη σώζει, κυριολεκτικά.

Η αναιμία δεν είναι κάτι που “μαθαίνεις να ζεις με”

Αν νιώθεις εξάντληση, ζαλάδες ή έχεις χαμηλό αιματοκρίτη χωρίς προφανή αιτία, καλό είναι να απευθυνθείς σε γιατρό. Η αναιμία δεν είναι πάντα επικίνδυνη, αλλά χρειάζεται διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση. 

Με αλλαγές στη διατροφή, συμπληρώματα ή θεραπεία, τα συμπτώματα μπορούν να περιοριστούν. Το ίδιο ισχύει και για το στίγμα. Δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε, αλλά κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε για να φτιάξουμε ένα υγιές μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας.

Συντάκτης: Δημήτρης Καρφής,

Influence:

Μέσα από τα κείμενά μου, επιδιώκω να μοιραστώ σκέψεις, προβληματισμούς και νέες οπτικές…