Τάσος Λειβαδίτης

Ο Τάσος (Αναστάσιος-Παντελεήμων) Λειβαδίτης γεννήθηκε στο Μεταξουργείο το βράδυ της Ανάστασης, στις 20 Απριλίου 1922. Γονείς του ο Λύσανδρος και η Βασιλική. 

Είχε καταγωγή από την Κοντοβάζαινα Γορτυνίας από την πλευρά του πατέρα του. Μεγάλωσε σε μια πολυμελή οικογένεια με τρεις αδελφούς και μία αδελφή (ένας από τους αδελφούς του ήταν ο γνωστός ηθοποιός Αλέκος Λειβαδίτης). Το 1946 παντρεύτηκε τη Μαρία Στούπα, με την οποία απέκτησε μία κόρη. 

Σε εκείνη αφιέρωσε το «Ερωτικό», ένα από τα λίγα ποιήματα που υπάρχουν ηχογραφημένα σε απαγγελία του ίδιου.

https://www.youtube.com/watch?v=EFTFt3Y5F0w

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ωστόσο πολύ σύντομα τον κέρδισε ο κόσμος της λογοτεχνίας, και πιο συγκεκριμένα η ποίηση. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Ένωσης Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ εντάχθηκε ενεργά στην αριστερή πολιτική δράση. Στα Δεκεμβριανά συμμετείχε στην ΕΠΟΝ, συμβάλλοντας σε πολιτιστικές και ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες. 

Η δράση του αυτή οδήγησε στη σύλληψή του και εξορίστηκε διαδοχικά στον Μούδρο, τη Μακρόνησο, όπου άρχισε να συγγράφει το έργο Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου, και στη συνέχεια στον Αϊ Στράτη. Αποφυλακίστηκε το 1951 και αθωώθηκε το 1955 από το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών.

Το πρώτο του ποίημα, «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη», δημοσιεύτηκε το 1946 στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα, ενώ η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Μάχη στην άκρη της νύχτας εκδόθηκε το 1952. Από τότε, ακολούθησε μια μακρά και γόνιμη πορεία στην ποίηση, υπηρετώντας με συνέπεια και εσωτερική αλήθεια τη λυρική και κοινωνικά ευαίσθητη γραφή. 

Από το 1954 έως το 1980, με εξαίρεση τα χρόνια της Δικτατορίας, διετέλεσε κριτικός ποίησης στην εφημερίδα Αυγή, ενώ συνεργάστηκε και με την Επιθεώρηση Τέχνης, δημοσιεύοντας δοκίμια με αισθητικό και πολιτικό προσανατολισμό.

Κατά την περίοδο της Χούντας, για βιοποριστικούς λόγους, ασχολήθηκε με τη μετάφραση και τη διασκευή λογοτεχνικών έργων για λαϊκά περιοδικά, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Ρόκκος. Επίσης, συμμετείχε στη συγγραφή σεναρίων για τον ελληνικό κινηματογράφο, σε συνεργασία με τον Κώστα Κοτζιά υπέγραψαν τα σενάρια των ταινιών Ο Θρίαμβος και Συνοικία το όνειρο.

Η ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη μελοποιήθηκε από κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Λοΐζος και ο Μιχάλης Γρηγορίου, γεγονός που συνέβαλε στην ευρύτερη διάδοση και καθιέρωσή του στο κοινό. Το έργο του συνδυάζει τον κοινωνικό προβληματισμό με βαθιά υπαρξιακή αγωνία, τον λυρισμό με την εσωτερική πάλη, γι’ αυτό και αγκαλιάστηκε από πολλούς αναγνώστες. Ακόμη και μετά τον θάνατό του, οι στίχοι του γνώρισαν νέα άνθηση μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική τους απήχηση.

Τάσος Λειβαδίτης, Γιάννης Ρίτσος

Ο Λειβαδίτης τιμήθηκε με πληθώρα διακρίσεων, ανάμεσά τους το Α΄ Βραβείο Ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας (1953), το Πρώτο Βραβείο Ποίησης του Δήμου Αθηναίων (1957), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976) και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 30 Οκτωβρίου 1988, έπειτα από ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής.

Εργογραφία

Ποιητικές συλλογές

• Μάχη στην άκρη της νύχτας (1952)
• Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας (1952)
• Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου (1953)
• Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο (1956)
• Συμφωνία αρ. I (1957)
• Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια (1958)
• Καντάτα (1960)
• 25η ραψωδία της Οδύσσειας (1963)
• Ποίηση (1952-1963) (1965)
• Οι τελευταίοι (1966)
• Νυχτερινός επισκέπτης (1972)
• Σκοτεινή πράξη (1974)
• Οι τρεις (1975)
• Ο διάβολος με το κηροπήγιο (1975)
• Βιολί για μονόχειρα (1976)
• Ανακάλυψη (1978)
• Ποιήματα (1958-1963) (1978)
• Εγχειρίδιο ευθανασίας (1979)
• Ο Τυφλός με το λύχνο (1983)
• Βιολέτες για μια εποχή (1985)
• Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα (1987)
• Τα χειρόγραφα του Φθινοπώρου (1990)
• Απάνθισμα (1997)

Συγκεντρωτικές εκδόσεις

• Ποίηση 1 (1952-1966) (1985)
• Ποίηση 2 (1972-1977) (1987)
• Ποίηση 3 (1979-1987) (1988)

Πεζογραφία

• Το εκκρεμές (1966)

Μεταφρασμένο έργο

• The Blind Man with the Lamp (2014), πρώτη πλήρης μετάφραση συλλογής του στα αγγλικά από τον Ν. Ν. Τρακάκη.

Συντάκτης: Βασιλική Κιούπη,

Influence:

Η Βασιλική Κιούπη εργάζεται ως φιλόλογος και αρθρογράφος και είναι υποψήφια διδάκτορας Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου…