Ταραξάκος ο φαρμακευτικός – πικραλίδα: Ένα θαύμα της φύσης

Συντάκτης: Αικατερίνη Γκριτζάπη, Εναλλακτική θεραπεύτρια

Το ταραξάκο ή πικραλίδα, το ταπεινό λουλουδάκι που πολλοί προσπερνάμε αδιάφορα, κρύβει μέσα του ένα πραγματικό θησαυρό για την υγεία μας.

Τι να πρωτοαναφέρω για αυτό το υπέροχο φυτό;
Τα όμορφα κίτρινα άνθη του, την απλή αλλά γεμάτη χάρη κορμοστασιά του;

Ποιος από εμάς δεν έπαιξε μικρός με τον “κλέφτη” φυσώντας τον και βλέποντάς τον να ταξιδεύει στον αέρα πριν χαθεί μακριά; Χωρίς να το γνωρίζουμε τότε, συμβάλλαμε στην επικονίαση του φυτού και, κατά συνέπεια, στην υποστήριξη του οικοσυστήματός μας — κάτι για το οποίο οι μέλισσες πιθανόν να μας ευγνωμονούν.

Στην Ελλάδα, ο ταραξάκος είναι γνωστός με πολλές τοπικές ονομασίες: ραδίκι του βουνού, αγριοράδικο, μαρουλίδα, αγριομάρουλο, πικραφάνα και άλλες.

Αν και συχνά κατατάσσεται στα άγρια χόρτα, οι φαρμακευτικές του ιδιότητες είναι εντυπωσιακές, προσφέροντας σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Θρεπτική αξία και φαρμακευτικές ιδιότητες

Τα φύλλα του ταραξάκου είναι εξαιρετικά πλούσια σε β-καροτένιο, ξεπερνώντας ακόμη και το καρότο. Περιέχουν περισσότερο σίδηρο και ασβέστιο από το σπανάκι, καθώς και βιταμίνες A, C, K και του συμπλέγματος B.

Υποστήριξη του ήπατος

  • Περιέχει ενώσεις όπως η ταραξασίνη, που διεγείρουν την παραγωγή χολής.
  • Βοηθά στη ρύθμιση της χοληστερίνης (ιδίως της LDL).
  • Ενισχύει την αποτοξινωτική ικανότητα του ήπατος και μπορεί να συμβάλει στην αναγέννηση ηπατικών κυττάρων.

Διουρητική δράση

  • Δρα ως φυσικό διουρητικό χωρίς απώλειες καλίου, σε αντίθεση με τα χημικά φάρμακα.
  • Συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και στη βελτίωση της νεφρικής λειτουργίας.

Αντιβακτηριακή και αντιφλεγμονώδης δράση

  • Αποτελεσματικό απέναντι σε ανθεκτικά βακτήρια όπως ο σταφυλόκοκκος και η διφθερίτιδα.
  • Υποστηρίζει τη θεραπεία φλεγμονών σε πάγκρεας, νεφρά, έντερο και στομάχι.

Ρύθμιση σακχάρου

  • Ενισχύει την παραγωγή ινσουλίνης και τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη.
  • Πολυφαινόλες και φλαβονοειδή συμβάλλουν στον έλεγχο της γλυκόζης.

Παραδοσιακή και σύγχρονη χρήση

Το ταραξάκο έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως ως τρόφιμο και φάρμακο:

  • Παραδοσιακά για διαταραχές πέψης, ως ήπιο καθαρτικό και πικρό τονωτικό.
  • Το γαλακτώδες υγρό του χρησιμοποιείται κατά των κουνουπιών και για θεραπείες κρεατοελιών.
  • Οι ρίζες ψητές χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο καφέ.
  • Τα άνθη και τα φύλλα καταναλώνονται σε σαλάτες και αφεψήματα.

Ιστορία-ονομασία:

  • Ονομασίες όπως dent-de-lion («δόντι του λιονταριού») στα γαλλικά, blowball και lions tooth στα αγγλικά με αφετηρία του στο λατινικό leontodon με αναφορά στο οδοντωτό σχήμα των φύλλων.
  • Ο Κάρολος Λινναίος, Σουηδός βοτανολόγος-ιατρός-ζωολόγος, το κατέγραψε ως Leontodon taraxacum το 1753.
  • Το όνομα του γένους Taraxacum, πιθανώς προέρχεται από την αραβική λέξη Tharakhchakon, το οποίο αναφέρει και ο Πέρσης ιατροφιλόσοφος του 11ου αιώνα Αβικέννας ή από την ελληνική λέξη «Ταρράξος»(Tarraxos), όπως ήταν γνωστό κατά την αρχαιότητα.

Στην παραδοσιακή ιατρική:

  • Χρησιμοποιείται από την ελληνική, την αραβική και την κινεζική ιατρική.
  • Θεωρείται θεραπευτικό για το ήπαρ, την κατακράτηση υγρών και το αναπνευστικό σύστημα.

Σύγχρονες έρευνες

Αντικαρκινικές δυνατότητες

Το Dandelion Root Project (2009) ερεύνησε τις αντικαρκινικές ιδιότητες του εκχυλίσματος της ρίζας. Αρκετές μελέτες in vitro και in vivo έδειξαν ότι το ταραξάκο έχει κυτταροτοξική δράση κατά καρκινικών κυττάρων, ανοίγοντας νέους ερευνητικούς δρόμους.

Παρενέργειες και αντενδείξεις

Αν και γενικά ασφαλές, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει:

  • Αλλεργικές αντιδράσεις (εξανθήματα, φαγούρα).
  • Γαστρεντερικές ενοχλήσεις (ναυτία, διάρροια).
  • Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα (διουρητικά, αντιπηκτικά). Δεν συνιστάται η χρήση του σε γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος και οξεία παγκρεατίτιδα.

Τρόποι κατανάλωσης και χρήσεις

  • Αφέψημα:
    2 κ.γ. αποξηραμένο ταραξάκο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Καταναλώστε ½ έως 1 φλιτζάνι, χλιαρό ή κρύο.
  • Άνθη:
    2-3 ώριμα ωμά άνθη ημερησίως βοηθούν στην υγεία των ματιών και τις νευρολογικές παθήσεις.
  • Ρίζα:
    Χρησιμοποιείται για αφεψήματα ή βάμματα για μυϊκούς και ρευματικούς πόνους.

Η ρίζα του ταραξάκου συλλέγεται καλύτερα το φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη.

Δείτε ακόμα: Εδώδιμα λουλούδια – Μέρος Β

Συμπέρασμα

Το ταραξάκο είναι ένα πραγματικό δώρο της φύσης: με ελάχιστη τοξικότητα και πληθώρα θρεπτικών και φαρμακευτικών ιδιοτήτων, αξίζει να το εντάξουμε στη διατροφή και τη ζωή μας.
Μετά από όλα αυτά, δεν θέλετε να το δοκιμάσετε;

Συμβουλή: Συμβουλευτείτε γιατρό πριν την χρήση του αν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή ή αν έχετε υποκείμενα νοσήματα.

Συντάκτης: Αικατερίνη Γκριτζάπη, Εναλλακτική θεραπεύτρια

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.