Ταξίδι στις χαμένες πατρίδες της Μικράς Ασίας- Μέρος Α
Μικρά Ασία. Στο άκουσμα και μόνο αυτών των λέξεων η καρδιά μας γεμίζει εκατοντάδες συναισθήματα και το μυαλό μας τρέχει σε μια εποχή πολύ μακρινή από τη δική μας, μια εποχή που σημάδεψε τον ελληνισμό με πίκρα, δάκρυα, ξεριζωμό, απόγνωση, ελπίδα, δυσκολίες, προσπάθεια, ανάγεννηση. Ήταν φθινόπωρο του 1922, όταν ο ελληνοτουρκικός πόλεμος έγραφε τις τελευταίες σελίδες του με το πιο πικρό μελάνι. Ολόκληρος ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας αναγκάζεται να ξεριζωθεί από την ίδια του την πατρίδα, που τη βλέπει να φλέγεται μανιασμένα, διχώς να μπορεί να κάνει τίποτα για να ξεφύγει από το μέλλον που απλώνεται μπροστά του σκοτεινό, σαν το νερό στο λιμάνι της Σμύρνης που θα τους ταξίδευε μακριά από αυτά τα χώματα για πάντα.
Έτσι ήρθαν στην Ελλάδα 1,5 εκκατομύριο πρόσφυγες, άνθρωποι που κατάφεραν να γλιτώσουν από τον πόνο της λεηλασίας. Μπορεί με τη βία να άφηναν πίσω τους ολόκληρη την παλιά τους ζωή, όμως την παιδεία, την κουλτούρα και τη βαθιά ηθική τους δεν μπόρεσε να τους τη στερήσει κανείς. Με εφόδιο την πίστη και την ελπίδα κατάφεραν να στεριώσουν στο νέο τόπο που σιγά σιγά έγινε πατρίδα τους, να φτιάξουν τη νέα τους ζωή σε ένα αρχικά εχθρικό περιβάλλον, να προοδεύσουν και να μεγαλώσουν τις οικογένειές τους. Σταδιακά, έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, μετέδωσαν τον πολιτισμό τους και σύστησαν νέες ιδέες στην τότε συντηρητική Ελλάδα. Φυσικά, οι αλλοτινές πατρίδες δεν ξεχάστηκαν ποτέ, έτσι προσπάθησαν να τις αναβιώσουν ιδρύοντας σε όλη την χώρα τις δικές τους «νέες» γειτονιές και τις μικρές κοινότητες που κάποτε εξελίχθηκαν και έγιναν σπουδαίοι σύλλογοι με αξιόλογη δράση και πάντοτε πίστη βαθιά στην ανάμνηση εκείνων των σπιτικών που έμειναν πίσω.
Μπορεί εμείς να μην ζήσαμε τις φρικτές αυτές στιγμές του ξεριζωμού, όμως γνωρίζουμε και, κατά κάποιο τρόπο συνδεόμαστε, λίγο- πολύ με τα αλησμόνητα αυτά μέρη της Μικράς Ασίας που κάποτε γέννησαν τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας. Σμύρνη, Αϊβαλί, Πέργαμος, Βουρλά, Τσεσμέ, Αλάτσατα, Κουσάντασι και Κιρκιντζε, πόλεις και χωριά της Ανατολής που έχουν να μας διηγηθούν απίστευτες ιστορίες γεμίζοντας τις αισθήσεις μας με αρώματα, χρώματα και γεύσεις μίας άλλης εποχής… ετοιμαστείτε για ένα οδοιπορικό που μόνο συγκίνηση και δυνατές εμπειρίες μπορεί να σας προσφέρει.
Πρώτη στάση: η «Σμύρνη της καρδιάς»
Αν επιλέξετε να κάνετε αυτό το ταξίδι μόνος ή με την οικογένειά σας, κατά πάσα πιθανότητα να είστε εξ αρχής συναισθηματικά φορτισμένος, πόσο μάλλον αν κάποιος πρόγονός σας γεννήθηκε στα μέρη αυτά. Όμως, ακόμα και να μην σας συνέδεει κανένας ανώτερος δεσμός με την Μικρά Ασία, σίγουρα ένα οδοιπορικό στα χώματά της θα σας αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις.
Ξεκινάμε με τη Σμύρνη, τρίτη μεγαλύτερη πόλη στην Τουρκία μετά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, που πρόκειται να σας μαγέψει με την πρώτη ματιά. Ο ανατολίτικος αέρας που αποπνέει δεν θα αργήσει να σας αγγίξει, κάνοντάς σας να αισθάνεστε εντελώς διαφορετικά αλλά πολύ οικεία με τον τόπο και τους ανθρώπους γύρω σας. Επιλέξτε να κάνετε τη βόλτα σας κατά μήκος της κεντρικής παραλίας με τις πλατείες, στο τέλος της οποίας θα βρείτε την ιστορική προκυμαία που ξεπροβόδισε εκκατομύρια Έλληνες στο δρόμο της προσφυγιάς. Σήμερα η περιοχή αυτή σφίζει από ζωή, με τον νεαρό κόσμο να κατακλύζει τα στυλάτα καφέ και τα εκλεκτά εστιατόρια. Εκεί ακόμα θα βρείτε το κεντρικό Παρθεναγωγείο της πόλης και την παλιά Εβραϊκή συνοικία.
Συνεχίζοντας την περιήγησή σας στην πόλη, μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το ιστορικό ασανσέρ, ύψους 58μ που χτίστηκε το 1907 για την εξυπηρέτηση των κατοίκων της Άνω συνοικίας, το σπίτι του Ωνάση, το Ιωνικό Πανεπιστήμιο και τον Πύργο με το ρολόι, ύψους 25μ, μουσουλμανικής τεχνοτροπίας, που χτίστηκε το 1901 στην Πλατεία της Βουλής (Konak Meydani), η οποία σήμερα αποτελεί την καρδιά της Σμύρνης. Τέλος, αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο και να γνωρίσετε από κοντά τον Μπορνοβά και το Κορδελιό, προάστια της πόλης που κατά τον 19ο αιώνα λειτουργούσαν ως κέντρα παραθερισμού των εύπορων οικογενειών της πόλης.
Πέργαμος- Αϊβαλί
Επόμενος προορισμός του οδοιπορικού μας η Πέργαμος. Το όνομά της σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη και ήταν μία ένδοξη και πλούσια πόλη, πρωτεύουσα του ομώνυμου Βασιλείου, χτισμένη σε μία εύφορη κοιλάδα που απλώνονταν απέναντι από τη Λέσβο. Απέχει περίπου 105χλμ από την Σμύρνη, και ιστορικά έχει μεγάλη σημασία για τον ελληνισμό μιας και εκεί εδρεύει το Ασκληπιείο, ιατρικό κέντρο που ίδρυσε ένας κάτοικος της περιοχής, ο Αρχίας, ο οποίος έτυχε να θεραπευτεί στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου. Ακόμη,η Πέργαμος είναι η γενέτειρα του μεγάλου γιατρού της αρχαιότητας, Γαληνού το έργο του οποίου αποτέλεσε βάση ολόκληρης της δυτικής ιατρικής μέχρι τον 16ο αιώνα. Μάλιστα, μέχρι τότε, η Ιατρική σχολή της Περγάμου ήταν μία από τις πιο ξακουστές στην Ευρώπη.
Πέρα από το Ασκληπιείο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την Κόκκινη Βασιλική, -το ναό που σύμφωνα με τον απόστολο Ιωάννη είναι μία από τις επτά εκκλησίες της Αποκάλυψης-, το αρχαιολογικό μουσείο, τα ερείπια του ναού του θεού Διονύσου, τη βάση και τα σκαλοπάτια του Βωμού του Δία, όπως επίσης την Ακρόπολη και τη Βιβλιοθήκη.
(Το άρθρο συνεχίζεται στο 2ο μέρος του ταξιδεύοντας στο Αϊβαλί, το Κουσάντασι και άλλα πολλά. Ακολουθήστε μας…)
