Συνέντευξη Πένυς Παπακωνσταντίνου
«… Η δική μου γενιά δεν έζησε την απλοχεριά και τις χρυσές εποχές των δισκογραφικών εταιρειών, τις αμοιβές της νύχτας, έμαθε όμως να υποστηρίζει και να παλεύει για τα όνειρά της και να κάνει τις ανησυχίες της τραγούδια…!», μας λέει η ταλαντούχα μουσικός και ερμηνεύτρια Πένυ Παπακωνσταντίνου. Με μια σημαντική πορεία στην παραδοσιακή μουσική, παρά τη νεαρή της ηλικία, με δυνατές συνεργασίες, όπως τη Δόμνα Σαμίου, την Ουγγαρέζα Marta Sebestyen (Καλλιτέχνης της Ειρήνης από την Unesco τo 2010 και βραβείο Grammy για το τραγούδι της στον «Άγγλο Ασθενή») και πολλούς άλλους, η Πένυ Παπακωνσταντίνου μας παρουσιάζει την τρίτη δισκογραφική της δουλειά «Folk this way» και μας εξηγεί πώς αποφάσισε να ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο αυτή τη φορά, με πιο ηλεκτρικό ήχο και fusion διάθεση. Αφορμή γι’ αυτή τη συνέντευξη στο flowmagazine.gr στάθηκε η εμφάνισή της στο Club του Σταυρού του Νότου στις 22 Μαΐου.
- Η τρίτη δισκογραφική σου δουλειά έρχεται αμέσως μετά τις εξαιρετικές κριτικές που δέχθηκαν τα τραγούδια σου στο «London’s International Arts Festival», που τα παρουσίασες για πρώτη φορά. Μίλησέ μας για αυτή την εμπειρία σου και πώς αυτή μετουσιώθηκε στο νέο σου cd «Folk this way».
Στην πραγματικότητα ο δίσκος έγινε με αφορμή τη συμμετοχή μου στο LIAF 2013.
Όταν μου έγινε η πρόταση από το Φεστιβάλ σκεφτήκαμε με τον Λευτέρη Πουλιού, που ενορχήστρωσε το δίσκο και έπαιξε πλήκτρα – σαξόφωνο, ότι καλό θα ήταν πηγαίνοντας στο Λονδίνο να έχουμε ένα ολοκληρωμένο υλικό στα χέρια μας. Έτσι κι έγινε ο δίσκος, με την πολύτιμη βοήθεια φυσικά του Απόστολου Καλτσά στο μπάσο και του Άκη Γαβαλά στα τύμπανα, οι οποίοι πλαισίωσαν και τις ζωντανές εμφανίσεις μου. Στο Φεστιβάλ που συμμετείχαμε με τα παιδιά πήραμε πολύ καλές κριτικές, χαρήκαμε που η μουσική μας έχει μεγάλη αποδοχή από τους ξένους, ακόμη και αν ο στίχος είναι στα ελληνικά και άνοιξαν «πόρτες» που θα τις χρησιμοποιήσουμε μελλοντικά.
- Κάποια στιγμή στην πορεία σου συνεργάστηκες με δύο κορυφαίες καλλιτέχνιδες, τις πιο σημαντικές εκπροσώπους της παραδοσιακής μουσικής της χώρας τους … με την Ουγγαρέζα Marta Sebestyen, για την οποία να πούμε ότι μεταξύ άλλων, έχει βραβευθεί από την Unesco το 2010 ως Καλλιτέχνης της Ειρήνης και έχει πάρει βραβείο Grammy για το soundtrack της ταινίας «Ο Άγγλος ασθενής» και βέβαια με τη δική μας μοναδική Δόμνα Σαμίου. Πώς νοιώθει μια νέα καλλιτέχνιδα δίπλα σ’ αυτά τα «ιερά τέρατα» και τι ρόλο έπαιξαν αυτές οι συνεργασίες στη μετέπειτα πορεία σου;
Η συνεργασία μου με τη Marta Sebestyen οφείλεται στον καλό φίλο και δημοσιογράφο Σωτήρη Μπέκα, που μ’ έφερε σ’ επαφή μαζί της κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού της στην Ελλάδα. Μου ζητήθηκε να τραγουδήσω παραδοσιακά τραγούδια για εκείνη, χωρίς καν να ξέρω ποια είναι, κάτι που τελικά δεν έπαιξε ποτέ ρόλο στη μεταξύ μας σχέση. Από την αρχή ήταν ένας πολύ θετικός άνθρωπος με πάρα πολλή αγάπη για τη μουσική και γι’ αυτό που κάνει! Μου έδωσε χώρο δίπλα της αντιμετωπίζοντάς με ισάξια, ακόμη και καμαρώνοντας για μένα, δείχνοντάς μου τη διαφορά του πραγματικού «καλλιτέχνη» από τον «σταρ». Η όλη συνεργασία μαζί της και η φιλία μας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα μουσική μου πορεία, γιατί έμαθα ακόμη περισσότερο να είμαι ελεύθερη και αληθινή μέσα σ’ αυτό που κάνω και θα την ευχαριστώ πάντα γι’ αυτό!
Για τη συνεργασία μου με τη Δόμνα Σαμίου στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών αγώνων μόνο τιμή μπορώ να νοιώθω! Της οφείλουμε όλη την μουσική κληρονομιά που μας έχει αφήσει, ώστε να μπορούμε εμείς τώρα να λέμε ότι παίζουμε «παραδοσιακά»…
-
Ξεκίνησες να ασχολείσαι με την παραδοσιακή μουσική, και δεν εννοώ μόνο το τραγούδι αλλά και τη μελέτη της, στα 20 σου χρόνια ως μέλος της χορωδίας Αιγαίου του «Κ.Α.Λ.Μ.Ε.» (Κέντρο Αιγαιακών, λαογραφικών και μουσικολογικών ερευνών). Πώς βίωσες αυτή τη διαδικασία και πώς σε βοήθησε στην καριέρα σου;
Το Κ.Α.Λ.Μ.Ε για μένα ήταν η πρώτη επαφή με την παραδοσιακή μουσική. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν πήγα στην πρώτη πρόβα – με αμφιβολία, μια που δεν είχα καμία σχέση με το συγκεκριμένο είδος. Με το που άνοιξα όμως την πόρτα … αυτό ήταν … με συνεπήρε κατευθείαν! Παράτησα ηλεκτρικές κιθάρες και μοντέρνο τραγούδι και ασχολήθηκα με το πολίτικο λαούτο και το παραδοσιακό! Εξαιρετική η δουλειά του Θεοφάνη Σουλακέλλη με καταγραφές ανέκδοτων τραγουδιών από διάφορες περιοχές ή συγκέντρωση θεματικού υλικού, εκμάθηση και στη συνέχεια ηχογράφηση. Μαθήματα παραδοσιακών χορών με τον Χρήστο Θεολόγο, μακάμ (κλίμακες ανατολικής μουσικής) με τον Βασίλη Τζωρτζίνη, ρυθμολογία με τον Ανδρέα Τσεκούρα. Ήταν σαν να φοιτώ σ’ ένα μουσικό πανεπιστήμιο και θεωρώ ότι μπήκαν γερές βάσεις, ώστε μετά να συνεχίσω ν’ ασχολούμαι με το συγκεκριμένο είδος. Μέσα από εκεί ήρθαν και οι μετέπειτα συνεργασίες μου με τον Κυριάκο Γκουβέντα και τον Ανδρέα Τσεκούρα.
- Έχοντας μπει τόσο βαθιά στην παραδοσιακή μουσική, τι ήταν αυτό που σε έσπρωξε να δοκιμάσεις πιο ηλεκτρικό ήχο δίνοντας μια «fusion» προσέγγιση;
Μάλλον το γεγονός ότι ποτέ δεν άκουγα ελληνική μουσική και ότι με την παραδοσιακή συναντήθηκα σε αρκετά μεγάλη ηλικία…Τ’ ακούσματά μου ήταν επί το πλείστον ξένη μουσική! Γι’ αυτό το λόγο δεν αντιμετώπισα την παραδοσιακή μουσική ποτέ ως μουσειακό είδος, θέλοντας να εκφράσω τη δική μου καλλιτεχνική ταυτότητα μέσα από το σπουδαίο μουσικό πλούτο που έχουμε!
- Σκέφθηκες ποτέ ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν αρνητικές αντιδράσεις για το εγχείρημά σου αυτό; Υπάρχει πολύς κόσμος που αρνείται να δεχθεί οποιαδήποτε «παρέμβαση» στην παράδοσή μας …
Στην Ελλάδα συναντώ παρωπίδες και «κλειστά» μυαλά σε πολλά πράγματα – δεν θα συναντήσω στην μουσική; Φυσικά και ξέρουμε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις, σε κάποιους θ’ αρέσει και σε κάποιους όχι, αλλά αυτό είναι και το φυσιολογικό. Θεωρώ ότι η παράδοσή μας δεν ανήκει σε κανέναν, αλλά πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται με σεβασμό. Η δε παραδοσιακή μουσική είναι πολύ δύσκολο να φτάσει στα νέα παιδιά (δεν παίζει στα μεγάλα κανάλια ούτε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς), οπότε αυτό το εγχείρημα ίσως είναι ένας τρόπος περισσότεροι νέοι άνθρωποι να την γνωρίσουν. Ακούγοντας μια διασκευή ενός παραδοσιακού τραγουδιού είναι πιο πιθανό να ψάξεις μετά την πρώτη εκτέλεση του κομματιού, κάτι που δεν θα γινόταν αν δεν είχες ακούσει ποτέ τη διασκευή. Τώρα γι’ αυτούς που δεν δέχονται καμία «παρέμβαση» δεν μπορώ να κάνω κάτι…είναι δικαίωμά τους όπως κι εμένα να εκφράζω την αλήθεια μου με τον όποιο τρόπο!
- Πώς πιστεύεις ότι αντιμετωπίζουν σήμερα οι πιο «φτασμένοι» καλλιτέχνες τη νέα γενιά των μουσικών – ερμηνευτών; Υπάρχει ουσιαστική διάθεση επικοινωνίας και συνεργασίας;
Όπως έχουν πια δυσκολέψει τόσο πολύ τα πράγματα δεν νομίζω ότι η πρώτη σκέψη των πιο γνωστών καλλιτεχνών είναι η «νέα γενιά»! Κι εκείνοι κοιτούν πώς θα επιβιώσουν μέσα σ’ όλο αυτό. Σίγουρα υπάρχουν καλλιτέχνες που πραγματικά συμπαραστέκονται και βοηθούν τα νέα παιδιά και άλλοι όχι! Καλλιτέχνες που νιώθουν ότι «απειλούνται» και άλλοι που δεν έχουν τέτοιου είδους ανασφάλειες! Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κάθε γενιά αφήνει το δικό της μουσικό σημάδι… η δική μου δεν έζησε την απλοχεριά και τις χρυσές εποχές των δισκογραφικών εταιρειών, τις αμοιβές της νύχτας, έμαθε όμως να υποστηρίζει και να παλεύει για τα όνειρά της και να κάνει τις ανησυχίες της τραγούδια!
-
Πάντα πίστευες στη συσπείρωση των νέων καλλιτεχνών, αλλά όπως είχες πει παλιότερα τις περισσότερες φορές αυτό δεν ήταν εφικτό … Πριν λίγο καιρό σας απολαύσαμε στη σκηνή με τη Σοφία Κουρτίδου, ενώ σε λίγες μέρες θα σε δούμε με την Εύα Λουκάτου. Νοιώθεις να έχουν αλλάξει τα πράγματα σήμερα;
Νοιώθω ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες κάποια στιγμή έχουμε την ανάγκη της «σύμπραξης», του «μοιράσματος» και της ανταλλαγής μουσικών συναισθημάτων και ιδεών επί σκηνής. Τις περισσότερες φορές αυτό δεν είναι εφικτό λόγω της υπάρχουσας μπάντας του καθενός, ρεπερτορίου ακόμη και μοιράσματος χρόνου στο πρόγραμμα. Έχω συνεργαστεί και συνεχίζω να συνεργάζομαι με νέα παιδιά, τα οποία εκτιμώ για την μουσική τους ταυτότητα και για την προσωπικότητά τους. Μέσα από αυτές τις συνεργασίες έχουν γεννηθεί και ωραίες φιλίες, όπως με τη Σοφία Κουρτίδου και τη Σαββέρια Μαργιολά. Δεν υπήρξε ποτέ ανταγωνισμός και μεταξύ μας υποστηρίζουμε πάρα πολύ η μια την άλλη σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο. Κάτι που με χαροποιεί ιδιαίτερα μιας και στο χώρο κάνεις πολύ δύσκολα φιλίες. Η Εύα Λουκάτου είναι νέα γνωριμία – συνεργασία και νοιώθω πολύ όμορφα που μέχρι στιγμής οι μεταξύ μας συναντήσεις έχουν πολύ γέλιο, ωραίες συζητήσεις και όρεξη για δουλειά!
- Σε ποιο δρόμο θα καταφέρουν να συναντηθούν η παραδοσιακή μουσική και το tango, στο πρόγραμμα που ετοιμάζετε με την Εύα;
Είμαι πάντα ανοιχτή σε ιδέες και προτάσεις και μου αρέσει να δουλεύω μεθοδικά και με στόχους. Στην Εύα εκτιμώ ότι δουλεύει με «concept» κάτι που για μένα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση της δουλειάς μου. Θεωρώντας ότι η μουσική είναι μία και όλα τα είδη τελικά έχουν σχέση μεταξύ τους, όπως ένα παραδοσιακό ή λαϊκό κομμάτι μπορεί να διασκευαστεί σε funk ή jazz έτσι μπορεί και σε tango…Δεν έχετε παρά να έρθετε να το δείτε ζωντανά στις 22/05 στο Σταυρό του Νότου!
