Συνέντευξη με το Μιχάλη Τζουγανάκη
«Μουσικό φαινόμενο» είναι ο χαρακτηρισμός που απέδωσε ο Γιώργος Νταλάρας στο Μιχάλη Τζουγανάκη, μετά από κάποια συνεργασία τους επί σκηνής. Ο δεξιοτέχνης του λαούτου και πηγαίος ερμηνευτής μίλησε στο flowmagazine.gr, καταθέτοντας την προσωπική του ματιά στα πράγματα και μαρτυρώντας την ατέλειωτη αγάπη του γι΄ αυτό που κάνει.
Πρόκειται για έναν άνθρωπο πολύ ζωντανό που πατά με τα πόδια του στη γη, μα όταν τινάζεται στο ρυθμό του λαούτου εκτοξεύεται ως την ουρανό. Κουβαλάει τη γενέτειρά του, την Κρήτη στη μουσική και στη ψυχή του. Σε ηλικία δύο χρονών έπιασε στα χέρια του για πρώτη φορά το όργανο αυτό, κάνοντάς το κυριολεκτικά να κελαηδάει. Διαθέτει μιαν ασίγαστη μανία να ανακαλύπτει συνέχεια το βάθος της παραδοσιακής μουσικής και δεν διστάζει να πειραματίζεται, φέρνοντας αυτό το είδος στον ήχο του σήμερα. Είναι ένας εξαιρετικός τραγουδοποιός και απίθανος σολίστας που γοητεύει ρίχνοντας το μαγικό φίλτρο της παραδοσιακής κρητικής μουσικής κατευθείαν στην καρδιά μας.
– Από το 1983 και την πρώτη σας δισκογραφική συμμετοχή στο δίσκο «Της αγάπης το χαμπέρι», τι είναι αυτό που έχει αλλάξει και ωριμάσει στην καλλιτεχνική σας δημιουργία;
– Δεν τραγουδάω όπως παλιά. Όταν περάσουν κάποια χρόνια και αποκτάς την ανάλογη πείρα, η ερμηνεία γίνεται πιο πηγαία, δεν μεσολαβεί η λογική, το μυαλό και η προσωπική επιβεβαίωση. Εκφράζεσαι άμεσα και αυθόρμητα. Επέρχεται ελευθέρωση και εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου.
– Ποια είναι η αίσθηση που θέλετε να περάσετε στον κόσμο μέσα από τα τραγούδια σας σ’ αυτή τη δύσκολη οικονομική και πολιτική συγκυρία;
– Θέλω ο κόσμος φεύγοντας να πάρει δύναμη, αισιοδοξία, να έχει αφυπνισμένα συναισθήματα. Να συγκινηθεί, να αντιδράσει, να γίνει η αγωγή της ψυχής. Δεν συμβαίνουν καλά πράγματα που να τον κάνουν χαρούμενο και ευτυχισμένο μέσα στην ημέρα. Θα ήθελα φεύγοντας να του έχει κάνει καλό.
– Ποιος στίχος από αυτούς που τραγουδάτε σας γεμίζει με δύναμη και αισιοδοξία για τα δύσκολα;
– Είναι πολλοί. Ανάλογα με την ψυχολογική μου κατάσταση ταιριάζει και ένα δεκαπεντασύλλαβο. Δυσκολεύομαι να διαλέξω. «Ποτέ σου να μη λησμονείς τους τόπους που σ ‘ορίζαν, δεν έχει αξία το δεντρό άμα δεν έχει ρίζα..»
– Στα ρεύματα του κόσμου ταιριάζετε πολύ όμορφα την κρητική με τη σύγχρονη μουσική της Μεσογείου, εκτός από την παράδοση, ποιά άλλα είδη σας «πειράζουν» την ψυχή και θέλετε να τα μπλέξετε στο είδος που εκπροσωπείτε;
– Δεν υπάρχει κάποιο είδος που να με συγκινεί. Η μουσική που μαρτυρά την αλήθεια, αυτός που καταθέτει όταν ερμηνεύει, παίζει και τραγουδάει, αυτό με συγκινεί. Η αλήθεια του με κάνει να τον ακούω.
– Τα νέα παιδιά της Κρήτης «προσυλητίζονται» εύκολα στην κρητική μουσική ή ρέπουν στην ξένη μουσική;
– Η νεολαία στην Κρήτη ζει, ερωτεύεται, παντρεύεται, χαίρεται, κάνει καντάδες μ’ αυτή τη μουσική. Είναι ζωντανή. Δεν είναι σαν σουβενίρ, όπως είναι το μαχαίρι ή η παλιά μαγκούρα. Παίζουν λύρα, μαντολίνο, λαούτο. Ζούνε με αυτή τη μουσική.
– Αυτή την περίοδο, είσαστε σε καλλιτεχνική δημιουργία, υπάρχει κάτι να αναμένουμε;
– Ναι, ετοιμάζω κάτι. Εύχομαι να πάνε όλα καλά και το καλοκαίρι να είμαστε έτοιμοι.
– Πώς θα θέλατε να σας βρει μουσικά η επόμενη δεκαετία; Ποιους στόχους έχετε βάλει;
– Πάρα πολλούς. Έχω όνειρα, στόχους και φιλοδοξίες. Αισθάνομαι ότι ακόμα είμαι στην αρχή, ότι δεν έχω προλάβει να μιλήσω, να καταθέσω. Έπρεπε πρώτα να γίνει η ξενάγηση σ’ όλο αυτό το μουσικό κόσμο και σιγά σιγά άρχισα να καταθέτω. Παίζω από πολύ μικρός, οι προτάσεις για ηχογραφήσεις ήταν πολλές και ίσως δεν χρειαζόταν, γιατί δεν ήθελα να έχω αυτή την εικόνα. Εγώ ήθελα πρώτα να μάθω. Αυτό που συμβαίνει μέσα μου, θέλω να αξιωθώ να το καταθέσω. Αυτό που έχω μου χαρίστηκε. Η μουσική και οι ιδέες μου ανήκουν στους ανθρώπους και πρέπει να το μοιραστούμε.
– Είστε τραγουδοποιός, γράφετε στίχους και μουσική. Τι είναι αυτό που σας εμπνέει και μπλέκετε τόσο όμορφα τις λέξεις με τις νότες;
– Η καθημερινότητα σε συνδυασμό με το πώς αντιλαμβάνομαι τα πράγματα. Είναι η ανάγκη μου να περιποιηθώ και να κανακέψω τη ψυχή μου.
– Όταν είστε επάνω στη σκηνή, έχετε φοβερή ενέργεια και μ’ έναν απίθανο τρόπο μαγεύετε το κοινό. Σε τι οφείλεται αυτό, στην αγάπη σας για τη μουσική ή στο ζεστό χειροκρότημα του κόσμου;
– Η αγάπη γι’ αυτό που κάνω. Όταν καίγεσαι, ξεχνιέσαι. Στη σκηνή είσαι εσύ, η ψυχή σου, ο Θεός και ο κόσμος το αγκαλιάζει, δίνει τα καύσιμα. Είναι ένα ταξίδι σε τεντωμένο σκοινί. Με το που δειλιάσεις και μπει ο πειρασμός, πέφτεις από το σκοινί και δεν είσαι πια ακροβάτης. Ξεγυμνώνεσαι και αν σ’ αγαπάει ο Θεός, όλα καλά. Μία είναι η αλήθεια, πώς μουσική χωρίς να καίγεσαι, δεν υπάρχει. Δεν μπορείς να λειτουργήσεις μ’ αυτό αν δεν το αγαπάς. Μπορείς να ξεγελάσεις τις λογικές όλου του κόσμου αλλά κανένα ένστικτο.
– Τι είναι αυτό που σας κάνει να διασκεδάζετε με τη ψυχή σας, εκτός σκηνής;
– Ακούω ραδιόφωνο, ακούω διάφορες μουσικές. Η διασκέδασή μου είναι το επάγγελμά μου, όταν παίζω και τραγουδάω.
– Στο Σταυρό του Νότου που εμφανίζεστε, είδαμε το γιο σας, τον Αλέξανδρο να παίζει και να τραγουδά μαζί σας, τι συναισθήματα σας γεμίζει αυτή η «οικογενειακή» μουσική συνύπαρξη;
– Είναι μοναδικό, εξαιρετικό και υπέροχο να μπορεί να δει ένας πατέρας έτσι το γιο του. Υπάρχει επικοινωνία μουσικά και το σθένος της ενεργής δημιουργίας και από τους δυο. Υπάρχει φλόγα.
