Συμπεράσματα με αφορμή την πανδημία

Η εμφάνιση του κορονοϊού άλλαξε απότομα τις ζωές μας. Επίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο, παραμένει μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Θα μπορούσαμε, όμως, σχηματικά να σκιαγραφήσουμε αυτά τα βήματα της ανθρωπότητας σε σχέση με την αντιμετώπιση του ιού;

1.Φαίνεται ότι η ανθρωπότητα όταν βρίσκεται στην ορμητική απειλή ενός πρωτόγνωρου κινδύνου στρέφεται στην αναζήτηση μηχανισμών αντιμετώπισής του.

2.Ένας προσφιλής τρόπος για την ανεύρεση λογικών απαντήσεων, αλλά και πηγή για την άντληση δύναμης είναι τα παρόμοια σημεία αναφοράς στην κοινή ιστορία της ανθρωπότητας.

3.Έτσι, μπορούμε να καθησυχάζουμε τους φόβους που μας δημιουργεί το άγνωστο και να σιγουρευόμαστε ότι, τουλάχιστον, ο σημερινός κίνδυνος δεν σηματοδοτεί κανένα τέλος, αλλά είναι μάλλον ένας κρίκος σε μια αδιάλειπτη αλυσίδα συμβάντων.

4.Τα συμβάντα αυτά, άλλοι από εμάς θα τα χαρακτηρίσουμε ατυχή, άλλοι νομοτελειακά, άλλοι αναπάντεχα ή σχεδόν απίστευτα: «η ανθρωπότητα εν έτει 2020 έρχεται αντιμέτωπη με μια λοιμώδη ασθένεια».

5.Όσοι, λοιπόν, βιώνουμε σήμερα τις συνέπειες της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού, γνωρίζαμε από την αρχή ότι αυτό που ζούμε είναι ένα μελλοντικό κεφάλαιο της ιστορίας. Και μιας που ο καθημερινός μας λόγος έχει επενδυθεί για τα καλά με ορολογία της ιατρικής και της στατιστικής, το πιο πιθανό είναι ότι όλοι μας άλλοι ακούσια μέσω συζητήσεων με τρίτους, άλλοι εκούσια μέσα από στοχευμένη έρευνα και προσπάθεια ανακάλυψης στοιχείων που να συνοδεύουν την εμφάνιση και την εξέλιξη παρόμοιων ασθενειών έχουμε διερωτηθεί αν η παρούσα κατάσταση είναι επανάληψη ενός μοτίβου της ιστορίας ή αν είναι κάτι εντελώς πρωτόγνωρο.

6.Από τις αρχές του ξεσπάσματος της πανδημίας κυκλοφορεί και έγινε γνωστό κυρίως μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα όμορφο, ανεπιτήδευτο και πολύ προσωπικό ποίημα, το οποίο γράφτηκε το 1869 και αναδημοσιεύθηκε το 1919 επ’ αφορμή ακόμη μιας πανδημίας. Το 2020 τα ίδια λόγια αναδημοσιεύονται από τοίχο σε τοίχο, κι είναι αδύνατον διαβάζοντάς το να μην σταθούμε σε σημεία ταύτισης και να μην νιώσουμε ότι ο δημιουργός του αφηγείται τη σημερινή πραγματικότητα.

Και οι άνθρωποι έμειναν σπίτι

Και διάβασαν βιβλία και άκουσαν

Και ξεκουράστηκαν και εξασκήθηκαν

Και έκαναν τέχνη και έπαιξαν

Και έμαθαν νέους τρόπους ύπαρξης

Και σταμάτησαν

Και άκουσαν βαθύτερα

Κάποιοι διαλογίστηκαν

Κάποιοι προσευχήθηκαν

Κάποιοι χόρεψαν

Κάποιοι συνάντησαν τη σκιά τους

Και οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται διαφορετικά

Και οι άνθρωποι θεραπεύτηκαν

Και χωρίς τους ανθρώπους

Που ζούσαν σε δρόμους άγνοιας

Επικίνδυνους, χωρίς νόημα και χωρίς ψυχή

Και η γη ακόμη άρχισε να θεραπεύεται

Και όταν τελείωσε ο κίνδυνος

Και οι άνθρωποι βρήκαν ο ένας τον άλλον

Λυπήθηκαν για τους νεκρούς

Και έκαναν νέες επιλογές

Και ονειρεύονταν νέα οράματα

Και δημιούργησαν νέους τρόπους ζωής

Και θεράπευσαν τη γη ολοκληρωτικά

Ακριβώς όπως θεράπευσαν τον εαυτό τους.

7.«Και οι Άνθρωποι Έμειναν στο Σπίτι», αγνώστου ποιητή

Η απόδοση του ποιήματος «Και οι Άνθρωποι έμειναν στο Σπίτι» παρουσιάζεται με τον τρόπο που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο «Thessaloniki arts and Culture». Επιπλέον, το ποίημα δεν γράφτηκε από την Κάθλιν Ο’ Μίρα, όπως έχει διαδοθεί διαδικτυακά.

Όμως, η ανθρωπότητα έχει ξαναβρεθεί αντιμέτωπη με πανδημίες ανά τους αιώνες. Οι μεγαλύτερες πανδημίες που έχουν καταγραφεί είναι οι εξής:

1720: Η Πανούκλα, η Πανώλη, ή η Μεγάλη Πανούκλα της Μασσαλίας, είναι η λοιμώδης ασθένεια που εμφανίστηκε στη Γαλλία το 1720 και στοίχισε τη ζωή σε περίπου 100.000 ανθρώπους από την πόλη της Μασσαλίας και τις γύρω περιοχές.

1820: Από το 1817 έως το 1824, η χολέρα που αρχικά εκδηλώθηκε στις Φιλιππίνες, την Ινδονησία και την Ταϊλάνδη, δεν άργησε να πάρει διαστάσεις πανδημίας και ως αποτέλεσμα να στερήσει τη ζωή από περίπου 100.000 ανθρώπους.

1920: η Ισπανική γρίπη, από την οποία είναι γνωστό ότι μολύνθηκαν περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι και έχασαν τη ζωή τους περίπου 100 εκατομμύρια.

2020: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ιστοσελίδας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στην πόλη Wuhan της επαρχίας Hubei, στην Κίνα, εμφανίστηκε πληθώρα κρουσμάτων πνευμονίας. Στις 9 Ιανουαρίου του 2020 οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι η πνευμονία αυτή η οφείλεται σε νέο στέλεχος κορονοϊού, του 2019-nCov.

Σε διάστημα λίγων εβδομάδων, ο νέος κορονοϊός εξαπλώθηκε με ανησυχητικό ρυθμό σε όλη τη Γη. Όπως συμβαίνει σε καιρούς έντονης ανησυχίας και απρόβλεπτων δυσμενειών, ανασύρθηκαν ακόμη και «προφητείες» της σημερινής κατάστασης. Μία από αυτές αναφέρεται στο εξής κείμενο που λέγεται ότι γράφτηκε το 1551 από τον Νοστράδαμο:

«Σε έτος με δίδυμο αριθμό (2020)

Θα παρουσιαστεί μία βασίλισσα (κορώνα)

Που θα έρχεται απ’ την ανατολή (Κίνα)

Και θα φέρει πανούκλα (ιός)

Μέσα στης νύχτας το σκοτάδι

Σε μία χώρα με επτά λόφους (Ιταλία)

Και που θα μεταμορφώσει τη χαραυγή των ανθρώπων σε σκόνη (θάνατο)

Θα είναι το τέλος της οικονομίας όπως έως τότε ήταν γνωστή».

Ίσως η προσφυγή σε αναδρομικές προβλέψεις, όπως η προσπάθεια απόδοσης συγκεκριμένου νοήματος σε αφηρημένα λόγια, μπορεί να μαρτυρά τη δυσκολία μας να αποδεχτούμε ότι στον κόσμο και τη ζωή υπάρχει και το απρόβλεπτο.

Η ιστορία γράφεται με διαφορετικό τρόπο από ό,τι βιώνεται. Η έκβασή κάθε ιστορίας εξαρτάται από τον άνθρωπο, ακόμη και αν η έλευσή της δεν υπόκειται στον πλήρη έλεγχό του. Ας μην ξεχνάμε, «μπορεί να υπάρξουν καλύτερες εποχές, αλλά αυτή εδώ είναι η δική μας». (Jean Paul Sartre, 1905-1980)

Συντάκτης: Μαρίνα Σίσκου,

Influence:

Σπούδασα Αγγλική Φιλολογία και εργάζομαι ως εκπαιδευτικός, μεταφράστρια και επιμελήτρια κειμένων…