Πώς να διαχειρίζεσαι τους «τοξικούς» συναδέλφους

Αν έχεις έρθει -ή εξακολουθείς να έρχεσαι- αντιμέτωπος/η με τοξικούς συναδέλφους, δεν είσαι μόνος/η.

Αρχικά, πριν προχωρήσουμε στους τρόπους διαχείρισης των τοξικών συναδέλφων, ας προσδιορίσουμε ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Ένας συνάδελφος είναι «τοξικός» όταν:

1. Αποφεύγει να αναλαμβάνει ευθύνες, προσπαθώντας να τις «φορτώσει» στους γύρω του.
2. Επιδίδεται στο κουτσομπολιό και στην επίκριση των γύρω του, αντί να εστιάζει στα εργασιακά του καθήκοντα και στο πώς μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματικός και παραγωγικός.
3. Δεν κάνει θετικά σχόλια για τους συναδέλφους του, παρά μόνο αρνητικά, ψάχνοντας διαρκώς τρόπους να τους κατηγορήσει ή να τους μειώσει.
4. Στο πλαίσιο των ανωτέρω ,συχνά, υιοθετεί κυνική συμπεριφορά και γίνεται αγενής και απότομος.
5. Δεν δέχεται την κριτική, ενώ αντιθέτως, ο ίδιος την ασκεί σε έντονο βαθμό στους γύρω του και μάλιστα με αρνητικό τρόπο. 

Πέραν των ανωτέρω, τοξικός μπορεί να θεωρηθεί ο συνάδελφος που σου δημιουργεί δυσλειτουργία στην εργασία σου και που σε φέρνει, με τη συμπεριφορά και τη στάση του σε δυσάρεστη θέση. Ωστόσο, αν έχεις έρθει -ή εξακολουθείς να έρχεσαι- αντιμέτωπος/η με τέτοιους συναδέλφους, δεν είσαι μόνος/η… Η έρευνα του Gallup (2017) «State of the Global Workplace», η οποία διεξήχθη σε 155 χώρες παγκοσμίως, απέδειξε ότι μόνο το 15% των απασχολούμενων είναι 100% αφοσιωμένοι στην υγιή άσκηση των εργασιακών καθηκόντων τους και το 18% των εργαζόμενων χαρακτηρίζονται ως «τοξικοί». Μία ακόμα έρευνα που διεξήχθη από το Fierce Inc., απέδειξε ότι ένας τους πέντε εργαζόμενους έχει έρθει αντιμέτωπος με τοξικούς συναδέλφους, στο εργασιακό του περιβάλλον και μάλιστα, το 58% των περιπτώσεων αυτών κατέληξε να εγκαταλείψει τη δουλειά του εξαιτίας του εν λόγω τοξικού περιβάλλοντος. 

Η τοξικότητα στους συναδέλφους, λοιπόν, αποτελεί ένα σύνηθες φαινόμενο και στο σημείο αυτό, ακολουθούν ορισμένα χρήσιμα βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις και τα οποία θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις επιτυχώς τέτοιου είδους περιπτώσεις. 

1. Να μην ξεχνάς ότι εσύ είσαι υπεράνω αυτής της τοξικής κατάστασης

Το ότι είσαι ο παραλήπτης της τοξικότητας ενός συνάδελφου σου, δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνεις και αποδέκτης αυτής. Είναι μία καλή ευκαιρία να θυμάσαι τις αρχές, τις αξίες και τις πεποιθήσεις σου και να πορεύεσαι με βάση αυτές. Αυτές αποτελούν την ασπίδα προστασίας από την τοξικότητα που εισπράττεις από τον συνάδελφό σου. Έτσι, θα είσαι σε θέση να κινείσαι και να συμπεριφέρεσαι με άξονα τον ίδιο σου τον εαυτό και όχι τα εξωτερικά ερεθίσματα που εισπράττεις, τα οποία στην προκείμενη περίπτωση είναι τοξικά. Να θυμάσαι ότι η τοξικότητα μπορεί να σε επηρεάσει μόνο αν εσύ της το επιτρέψεις. 

2. Μην δημιουργείς δεσμούς φιλίας με τους τοξικούς συναδέλφους σου

Τι σημαίνει αυτό; Κράτα την επαφή και την σχέση σας σε καθαρά επαγγελματικό επίπεδο. Πολλές φορές, μπορεί να έρθετε αντιμέτωποι με τις ίδιες δυσάρεστες καταστάσεις στην εργασία σας και να βρεθείτε και οι δύο στη θέση του «θύματος» ή του «αδικημένου». Ακόμα και τότε, μην επηρεαστείς από την ψευδαίσθηση ότι κινείστε στο ίδιο «μέτωπο» επειδή αντιμετωπίζετε την ίδια κατάσταση, γιατί έτσι είναι πολύ πιθανό να έρθεις πιο κοντά με τον τοξικό συνάδελφο και αυτό απλώς θα του δώσει ένα ακόμα πάτημα να εξαπολύει την τοξικότητά του, εις βάρος σου, μελλοντικά. Ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούν, φρόντιζε να κρατάς τις αποστάσεις σου από τον τοξικό συνάδελφο και να έρχεσαι σε επαφή μαζί του μόνο για επαγγελματικούς λόγους και όπου αυτό είναι απαραίτητο. 

3. Μην ξεχνάς να βάζεις τα όριά σου

Το βήμα αυτό είναι πολύ σημαντικό στην περίπτωση που έχεις στενή συνεργασία με τον συγκεκριμένο συνάδελφο. Πρόκειται για ένα βήμα που είναι συνυφασμένο με το αμέσως προηγούμενο, αλλά εδώ, καλό θα είναι να δώσεις ακόμα μεγαλύτερη έμφαση αν η επαγγελματική επαφή και συνεργασία σας είναι συχνή. Στο σημείο αυτό, προκειμένου να θέσεις τα δικά σου όρια, είναι απαραίτητο να ευθυγραμμιστείς με τις αξίες, αρχές και πεποιθήσεις σου, ειδικότερα με αυτές που αφορούν το σκέλος της υγιούς επαγγελματικής συνεργασίας και συναδελφικότητας. Ο σκοπός είναι να τεθούν τα δικά σου όρια, χωρίς αυτά να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην επαγγελματική συνεργασία σας και στην ποιότητα του αποτελέσματος αυτής. Μόλις αποφασίσεις ποια θα είναι τα όρια αυτά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τα τηρείς εσύ ο/η ίδιος/α, με δέσμευση απέναντι στον εαυτό σου και με μεγάλη ακρίβεια. Αν δεν τηρήσεις εσύ τα όρια που έχεις θέσει, τότε ο οποιοσδήποτε τρίτος  δεν έχει κανένα λόγο να τα σεβαστεί. 

4. Μην συμμετέχεις σε κουτσομπολιά με τον τοξικό συνάδελφό σου

Όπως προανέφερα, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του τοξικού συναδέλφου είναι ότι συχνά κουτσομπολεύει τους γύρω του, κατακρίνοντάς τους και εστιάζοντας στα αρνητικά στοιχεία τους. Μην γίνεσαι συμμέτοχος αυτού. Η έρευνα με τίτλο «State of the Global Workplace», που προανέφερα, συν τοις άλλοις, απέδειξε ότι το 50% των ανθρώπων που έχουν τοξικούς συναδέλφους, στην πορεία, καταλήγουν να υιοθετούν την ίδια τοξική συμπεριφορά. Και σε περίπτωση που νομίζεις, ότι με το να συμμετέχεις σε τέτοιου είδους συζητήσεις με τον τοξικό συνάδελφό σου, θα έρθετε πιο κοντά και θα βελτιωθούν οι μεταξύ σας σχέσεις, θα σε απογοητεύσω, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, διότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος τρέφεται από την τοξικότητά του και μάλιστα, σε επόμενη ευκαιρία κουτσομπολιού, δεν θα διστάσει να στοχοποιήσει και εσένα. Μπορεί να το έχει κάνει ήδη, αλλά το ότι εσύ θα γίνεις για μία στιγμή ο συνομιλητής του, όταν κουτσομπολεύει έναν άλλον συνάδελφό σας, αυτό δεν θα τον εμποδίσει από το να συνεχίσει να κάνει το ίδιο και εις βάρος σου. 

5. Μην υπεραναλύεις τη συμπεριφορά του

Καταλαβαίνω ότι η κατάσταση που βιώνεις είναι δυσάρεστη, ειδικά αν είναι ένα πρόσωπο με το οποίο πρέπει να έχεις στενή συνεργασία. Αυτό ενδεχομένως σε βάζει σε μία διαδικασία υπερανάλυσης, στην προσπάθειά σου να εντοπίσεις την πηγή προέλευσης της τοξικότητας και το αν αυτή σχετίζεται με κάτι που έκανες εσύ, ευελπιστώντας να βρεθεί λύση και να εξομαλυνθούν οι σχέσεις σας. Στην προκειμένη, αντί να μπαίνεις στη διαδικασία της υπερανάλυσης, καλύτερα να τον ρωτήσεις ευθέως αυτά που σε προβληματίζουν. Για παράδειγμα: «Εισπράττω από εσένα την τάδε συμπεριφορά. Έκανα κάτι που σε ενόχλησε; Μήπως εγώ έχω παρερμηνεύσει κάτι»; Μία στοχευμένη ανοιχτή συζήτηση είναι αυτή που μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα και να διαλευκάνει το όποιο θολό τοπίο. Ωστόσο, το αν η τοξικότητα είναι προσωποποιημένη σε εσένα ή γενικευμένη, μπορείς να το αντιληφθείς από τη γενικότερη συμπεριφορά και στάση του συγκεκριμένου ανθρώπου, στον χώρο εργασίας του. Σε αυτό θα σε βοηθήσουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά που ανέφερα. Αν η τοξικότητα είναι γενικευμένη, τότε μην την παίρνεις «τοις μετρητοίς» και σε καμία περίπτωση μην την «φορτώνεσαι» πάνω σου, θεωρώντας ότι εσύ φταις. Δεν φταις εσύ, δεν φταίει η εργασία σου, δεν φταίει κανείς άλλος, πέραν από τον ίδιο τον τοξικό άνθρωπο, ο οποίος αρέσκεται σε τέτοιου είδους στάσεις και συμπεριφορές, καθώς ενδεχομένως έτσι καλύπτει δικά του εσωτερικά κενά και νιώθει ανώτερος, μειώνοντας τους γύρω του… Και μέσα στους γύρω του τυγχάνει να βρίσκεσαι και εσύ, χωρίς να συνεπάγεται ότι ο άνθρωπος αυτός έχει κάτι προσωπικό μαζί σου. 

Συνοψίζοντας, κρατώντας όσο το δυνατόν πιο τυπικές επαγγελματικές σχέσεις με τον τοξικό συνάδελφο, αποφεύγοντας με διακριτικότητα και ευγένεια τη συμμετοχή σου σε κουτσομπολιά και αρνητικά σχόλια για άλλους συναδέλφους σας και θέτοντας αυστηρά όρια απέναντί του, χωρίς αρνητική επίπτωση στην επαγγελματική σας συνεργασία, θα είσαι σε θέση να κρατήσεις μία υγιή και ασφαλή για εσένα απόσταση από την τοξικότητά του. Τέλος, υπενθυμίζω ότι σε περίπτωση υπόνοιας ότι υπάρχει προσωπικό πρόβλημα με εσένα, απόφυγε την υπερανάλυση και κάνε μία συναδελφική ανοιχτή συζήτηση μαζί του. 

Συντάκτης: Μαριαλένα Φωναζάκη, Life Coach

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.