Προστασία από κατολίσθηση: πότε χρειάζεται

Συντάκτης: Ανδρέας Φράγκος

Τα σπίτια μας εντάσσονται στο γεωλογικό περιβάλλον και καλούνται να αντέξουν σε καιρικά φαινόμενα και σεισμούς που λαμβάνουν χώρα σε διάρκεια δεκαετιών. Μαθαίνουμε πότε και πώς πρέπει να προστατευθούμε από κατολισθήσεις.

Υπάρχουν περιπτώσεις που το φαινόμενο της κατολίσθησης αποτελεί σημαντικό κίνδυνο και χρειάζεται να υπάρξει πρόνοια,  είτε εντός του ιδιωτικού μας χώρου είτε εντός του δημόσιου χώρου με την παρέμβαση του κράτους.

Το ανάγλυφο του εδάφους

Κάθε οικόπεδο ανήκει σε ένα τμήμα γης που χαρακτηρίζεται από ένα ανάγλυφο. Το ανάγλυφο αυτό αποτυπώνεται στην τοπογραφική μελέτη. Ο στατικός πολιτικός μηχανικός ο οποίος συντάσσει τη στατική μελέτη εξετάζει το τοπογραφικό σχέδιο και κάνει μια οπτική αναγνώριση του εδάφους, σε συνδυασμό με ό,τι στοιχεία μπορεί να βρει από άδειες οικοδομών γειτονικών ιδιοκτησιών ή γεωλογικούς χάρτες. Αν κρίνει ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα το έδαφος να είναι πολύ μαλακό και με κίνδυνο καθιζήσεων προβαίνει σε αναγνωριστικές γεωτρήσεις για να εντοπίσει τη στρωματογραφία και με εργαστηριακές μετρήσεις να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά του εδάφους.

Πρανή ρεμάτων – πλαγιές

Κίνδυνος κατολίσθησης υπάρχει κοντά σε πρανή ρεμάτων τα οποία σε πλημμυρικά φαινόμενα μπορούν να υποχωρήσουν συμπαρασύροντας τα γειτονικά σπίτια. Κανονικά πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη αντιστήριξη και δίκτυο απορροής ομβρίων,  αλλά ενίοτε, λόγω της ταχείας οικοδόμησης των πόλεων απουσιάζουν οι αναγκαίες υποδομές. Επίσης, σε πλαγιές βουνών με μεγάλη κλίση μπορεί να αποκολληθούν βραχώδη τεμάχια και να υπάρξουν ζημιές από καταπτώσεις. Ένας ακόμη κίνδυνος είναι σε περίπτωση σεισμού να ρευστοποιηθεί το έδαφος ακόμη και σε οικόπεδα χωρίς κλίση ή επαφή με ρέματα και να γίνουν εκτεταμένες καθιζήσεις με βλάβες για το κτίριο.

Η γεωτεχνική μελέτη

Μια πρώτη απάντηση στις ανησυχίες μας δίνεται από το στάδιο των μελετών με τη γεωτεχνική μελέτη. Ουσιαστικά μελετώνται τα εδαφικά χαρακτηριστικά και εξάγεται η φέρουσα ικανότητα η οποία χρησιμοποιείται στους στατικούς υπολογισμούς. Ο νόμος ορίζει πότε είναι υποχρεωτική και είναι μια συνηθισμένη διαδικασία σε κτίρια με απρόβλεπτο ή ευπρόσβλητο γεωλογικό περιβάλλον. Δεν είναι όμως πανάκεια, καθώς μπορεί η περιοχή κι εκτός των ορίων του οικοπέδου να εγκυμονεί κινδύνους.

Τοίχος αντιστήριξης από οπλισμένο σκυρόδεμα

Εφόσον κριθεί ότι το κτίριο πρέπει να απομονωθεί από μια απότομη αλλαγή κλίσης του εδάφους ή μια γειτνίαση με μαλακά εδάφη, μπορεί να σχεδιαστεί και να κατασκευαστεί τοίχος αντιστήριξης από οπλισμένο σκυρόδεμα, που είναι η ενδεδειγμένη λύση για εδαφικές καταπτώσεις. Η επιλογή μιας τέτοιας κατασκευής είναι δημοφιλής σε δύσκολα πρανή και υιοθετείται συχνά από τις κρατικές υπηρεσίες για να προστατευτούν οδοί ή σπίτια που βρίσκονται σε κίνδυνο.

Πέτρινος τοίχος

Στα νησιά και σε παραδοσιακούς οικισμούς όταν υπάρχει χαμηλός κίνδυνος κατολίσθησης, υιοθετείται η λύση του πέτρινου τοίχου με οπές για την εκτόνωση των υδατικών πιέσεων. Σε καμία περίπτωση δεν είναι η ασφαλής και σίγουρη λύση ενός τοίχου από οπλισμένο σκυρόδεμα, αλλά αν θέλουμε απλά μια έξτρα προστασία για να συγκρατούνται τα χώματα και να μην υπάρχουν υποχωρήσεις είναι μια καλαίσθητη πρόταση που έρχεται σε αρμονία τόσο με το φυσικό περιβάλλον όσο και με την αρχιτεκτονική του οικοδομήματος. Προτιμώνται τοπικά υλικά και οι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες τα μετατρέπουν σε οργανικό τμήμα του αρχιτεκτονήματος. Επομένως ζητήστε συμβουλές και ψάξτε να δείτε αν κτίρια της ευρύτερης περιοχής αντιμετώπισαν πρόβλημα με μετατοπίσεις εδαφών ή καθιζήσεις σε περίπτωση σεισμών. Όλα αντιμετωπίζονται και όλα μπορούν να γίνουν όμορφα με λίγη καλή διάθεση, ικανότητα και φαντασία.

Συντάκτης: Ανδρέας Φράγκος,

Influence:

Είμαι πολιτικός μηχανικός με σημαντική εμπειρία. Έχω πάθος με την ελεύθερη διάδοση και μετάδοση γνώσεων και πληροφοριών…