Συνεχίζοντας το άρθρο με τη μεθοδολογία αντικατάστασης των περιοριστικών μας πεποιθήσεων, θα δούμε πώς μπορούμε να ενισχύσουμε το νέο σύστημα …
Πόσες παροιμίες μας προγραμματίζουν να σκεφτόμαστε αρνητικά;
Ο τρόπος σκέψης μας, όσο φυσιολογικός κι αν μας φαίνεται και αυτονόητος, στην πραγματικότητα είναι επίκτητος και εξαρτάται από τα ερεθίσματα που έχουμε δεχθεί στην πορεία της ζωής μας. Πιο απλά, τα ερεθίσματα που δεχόμαστε από τα βιώματά μας, την επικοινωνία μας με τους άλλους, την εκπαίδευσή μας και μέσω των ΜΜΕ, χτίζουν το φίλτρο αντίληψης, μέσα από τον οποίο βλέπουμε τον κόσμο.
Αν έχουμε δεχτεί κυρίως αρνητικό προγραμματισμό, τότε αρνητικά σκεφτόμαστε και προσεγγίζουμε τη ζωή. Αν έχουμε δεχτεί θετικό προγραμματισμό (στατιστικά πιο σπάνιο), θετικά βλέπουμε τη ζωή και αισιόδοξα.
Το πρόβλημα είναι ότι, οι άνθρωποι δέχονται κυρίως αρνητικό προγραμματισμό στη ζωή τους, μέσα από το σχολείο, την οικογένεια και την κοινωνία, χωρίς καλά καλά να το συνειδητοποιούν. Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος, μέσω του οποίου διαδίδονται πεποιθήσεις και μάλιστα από γενιά σε γενιά, είναι οι παροιμίες.
Οι παροιμίες, επειδή λέγονται “από στόμα σε στόμα”, μεταδίδονται πολύ γρήγορα και τείνουμε να τις πιστεύουμε λες και είναι παγκόσμια αλήθεια. Λέμε μάλιστα ότι εκφράζουν τη σοφία του λαού. Καλή η λαϊκή σοφία, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα νόμισμα έχει δύο όψεις. Είναι εξίσου σοφό λοιπόν προτού πιστέψουμε κάτι απόλυτα, να εξετάσουμε αν έχει εγκυρότητα, αν ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις και αν μας ωφελεί να πιστεύουμε κάτι τέτοιο.
Πολλές παροιμίες, αν και φαίνονται πειστικές και βγάζουν νόημα, χτίζουν περιοριστικές πεποιθήσεις, που επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης και τη συμπεριφορά μας. Επηρεάζουν δηλαδή το πώς δρούμε στη ζωή. Είναι σημαντικό λοιπόν να εντοπίσουμε ποιες πεποιθήσεις αξίζει να κρατήσουμε στο σήμερα και ποιες να πετάξουμε, γιατί αντιστοιχούν σε σοφία του παρελθόντος, που καμία σχέση δεν έχει με τις συνθήκες του σήμερα.
Ας δούμε μαζί κάποιες παροιμίες που χτίζουν αρνητικό προγραμματισμό και μας κάνουν να σκεφτόμαστε αρνητικά και περιοριστικά, εμποδίζοντας αντίστοιχα τη δράση μας.
- Μάζευε κι ας είναι και ρώγες.Το ρητό μας θυμίζει την αξία της αποταμίευσης, το οποίο είναι πάρα πολύ χρήσιμο. Ωστόσο στην εποχή μας με την υπερπληθώρα αγαθών, το να συσσωρεύεις πράγματα γύρω σου (ό,τι να είναι ή κι ας είναι και ρώγες, που λέει το ρητό), μόνο άγχος σου προσθέτει, γιατί προσθέτεις περιττά πράγματα στο χώρο σου. Το αντίθετο θα ήταν πιο χρήσιμο στην εποχή μας. Να πιστεύουμε ότι είναι καλό να μαζεύουμε απόλυτα επιλεκτικά, αυτά που μας είναι χρήσιμα και κάνουν ομορφότερη τη ζωή μας.
- Όποιος γελά τελευταίος, γελά καλύτερα. Ποιό είναι το νόημα αυτής της παροιμίας, ότι η εκδίκηση είναι καλή; Αυτός που θα γελάσει τελευταίος θα γελάσει καλύτερα; Γιατί δεν μπορεί κάποιος να γελάει όλη του τη ζωή; Δεν μπορεί κάποιος να γελάει χωρίς να θέλει να εκδικηθεί κανέναν;
- Σαπουνίζοντας γουρούνι, χάνεις χρόνο και σαπούνι. Εδώ τι θέλει να πει ο ποιητής; Ότι η φύση του ανθρώπου δεν αλλάζει κι ότι όσο κι αν “τον πλένεις”, χάνεις χρόνο και πόρους. Σαν το άλλο το ρατσιστικό με τον αράπη; Δεν είναι αλήθεια όμως, γιατί ο άνθρωπος αλλάζει, δεν είναι στατικό ον. Είναι δυναμικό και αλλάζει τη συμπεριφορά του, με βάση την παιδεία του και το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται. Έτσι βλέπεις Έλληνες να αλλάζουν τελείως την οδηγική τους συμπεριφορά όταν ζουν στη Γερμανία και να γίνονται νομοταγείς. Αν ζήσουν όλη την υπόλοιπη ζωή τους εκεί, δεν θα είναι μόνιμη η αλλαγή; Άρα ποιό είναι το γουρούνι και ποιο το σαπούνι, που λέει η παροιμία;
- Ένας κούκος δεν φέρνει την Άνοιξη. Αυτό κι αν είναι περιοριστική πεποίθηση!!! Είναι σαν να λέει ότι ένας άνθρωπος δεν μπορεί να φέρει αλλαγή στο περιβάλλον του. Ωστόσο οι μεγαλύτερες επαναστάσεις στην ανθρωπότητα, στην επιστήμη ή στην ιστορία, προκλήθηκαν από έναν άνθρωπο. Ο Γκάντι δεν έφερε την Άνοιξη στην Ινδία με την αναίμακτη επανάσταση που πέτυχε;
- Κατά μάνα κατά κύρη, κατά γιο και θυγατέρα.Επίσης περιοριστική πεποίθηση που μάλιστα χτίζει και φοβίες σε πολλούς. Σημαίνει ότι τα παιδιά βγαίνουν αντίγραφα των γονέων τους, λες και είναι καρμπόν. Αυτό βέβαια επαληθεύεται συχνά, ωστόσο δεν είναι απόλυτο. Άπειρες εξαιρέσεις υπάρχουν. Παιδιά αγράμματων γονέων έγιναν λαμπροί επιστήμονες. Παιδιά αξιόλογων γονέων έγιναν χαραμοφάηδες. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και το ποια θα είναι η εξέλιξή του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και όχι μόνο το DNA του ή την ανατροφή του. Επίσης είναι λάθος να φοβόμαστε ότι αν κάτι το έπαθαν οι γονείς μας, θα το πάθουμε κι εμείς. Για παράδειγμα η κληρονομικότητα σε μια ασθένεια, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα νοσήσουμε κι εμείς. Κληρονομικότητα σημαίνει προδιάθεση, αλλά η προδιάθεση δεν ταυτίζεται με το αποτέλεσμα. Ένα παιδί χωρισμένων γονιών επίσης, δεν χρειάζεται να φοβάται ότι θα χωρίσει και το ίδιο, γιατί εν μέρει το προκαλεί. Συχνά αυτά που φοβόμαστε μας συμβαίνουν, όχι γιατί φταίνε οι γονείς μας, αλλά γιατί δημιουργείται αυτοεκπληρούμενη προφητεία και προκαλούμε εμείς τις συνθήκες για να εκπληρωθούν οι φόβοι μας.
Στο αρχικό ερώτημα του τίτλου λοιπόν “Πόσες παροιμίες μας προγραμματίζουν να σκεφτόμαστε αρνητικά;”, η απάντηση είναι άπειρες. Είδαμε στο άρθρο ενδεικτικά κάποιες, ωστόσο υπάρχουν πολλές πολλές ακόμα.Το θέμα ήταν να συνειδητοποιήσουμε ότι μια παροιμία εκφράζει τη νοοτροπία ενός λαού και μάλιστα στις συγκεκριμένες συνθήκες στις οποίες δημιουργήθηκε. Δεν σημαίνει ότι είναι επιστημονική αλήθεια, επειδή είναι παροιμία, ούτε και ότι θα ισχύει για πάντα.
Αξίζει λοιπόν να στοχαστούμε πάνω στις παροιμίες που εξακολουθούμε να διαδίδουμε μέχρι σήμερα, αν ισχύουν στις σημερινές συνθήκες και αν προάγει τη σκέψη μας το να τις πιστεύουμε.
