Όλοι γνωρίζουμε πως πολλά από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά περιέχουν στα συστατικά τους μικρές ή μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ. Κυρίως …
Πώς να «μεγαλώσω» έναν αλκοολικό γονέα; Αλκοολισμός στην οικογένεια κι οι επιδράσεις στα παιδιά
Η εντύπωση πως δεν επηρεάζει η χρήση αλκοόλ κανέναν πέραν του χρήστη, είναι φυσικά λανθασμένη.
Οι επιδράσεις που έχει το αλκοόλ ιδιαίτερα στα παιδιά είναι συνεχείς και αρνητικές. Το παιδί βρίσκεται σε δύσκολη θέση από την στιγμή που κατανοεί πως ο γονέας είναι αλκοολικός. Πρόκειται για μια διαδικασία συνεχούς άγχους, με συνέπειες σε συναισθηματικό και ψυχολογικό επίπεδο.
Κατανόηση του προβλήματος
Δεν είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς πως διακατέχεται από εξάρτηση για το αλκοόλ. Λίγοι είναι εκείνοι που κατανοούν το πρόβλημα και σχεδόν κανείς από που προέρχεται. Το αλκοόλ λειτουργεί ευεργετικά στον χρήστη και του προκαλεί την εξάρτηση, αλλά και την ψευδαίσθηση πως πίνοντας το όποιο θέμα παίρνει μικρότερες διαστάσεις ή ο ίδιος αποκτά μια κοινωνικότητα που τον καθιστά αγαπητό στα προσφιλή πρόσωπα. Άνθρωποι ψυχικά ή συναισθηματικά αδύναμοι που δεν κατάφεραν να καλύψουν κενά. Άτομα που αποποιούνται τις ευθύνες και δεν αντιλαμβάνονται πως η δική τους αδυναμία, εύκολα, μεταφράζεται σε καταστροφή των παιδιών τους.
Ανάγκη για φυσιολογικές συνθήκες
Τα παιδιά των αλκοολικών λόγω έλλειψης υγειούς προτύπου ή της προσοχής και της τρυφερότητας που τους αναλογεί από τον γονέα, συχνά χάνουν τον προσανατολισμό τους ή τον ψάχνουν σε λάθος καταστάσεις. Δυσκολεύονται να αντιληφθούν τις φυσιολογικές συνθήκες, υπό τις οποίες πρέπει να ζει ένα παιδί και να διακρίνουν το ωφέλιμο από το επιβλαβές. Δεν γνωρίζουν πως πρέπει να συμπεριφέρονται σε κάθε περίσταση και δεν αντιμετωπίζουν τους γύρω τους όπως τους αναλογεί, αλλά τις περισσότερες φορές υποτιμητικά, θέλοντας να νιώσουν συναίσθημα ικανοποίησης που τους λείπει.
Ζήτημα επιβεβαίωσης
Η αυτοεκτίμηση των παιδιών με αλκοολικό κάποιον από τους δύο γονείς, είναι κατά βάση πληγωμένη, οδηγώντας τα στην αναζήτηση της επιβεβαίωσης από τους άλλους. Παιδιά που ζουν με έντονη την αίσθηση του φόβου για οποιαδήποτε κριτική που μπορεί να τους ασκηθεί και αναζητούν συνεχώς διεξόδους. Η ανάγκη τους για επιβεβαίωση είναι μεγάλη και ορισμένες φορές τους οδηγεί σε λάθος επιλογές ή στην αναζήτηση της ασφάλειας με κάθε άλλο κόστος.
Δυσκολίες στη σύναψη κοινωνικών σχέσεων
Τα παιδιά με αλκοολικούς γονείς παρουσιάζουν έλλειψη εμπιστοσύνης και δεν είναι σε θέση πάντα να δημιουργήσουν ρομαντικές σχέσεις μακριά από εντάσεις. Δεν επιζητούν την ουσιαστική επαφή, αλλά αναλώνονται αναζητώντας πολλές φορές μία κατάσταση παρόμοια με αυτή που γνώρισαν, μιας κι αδυνατούν να συλλάβουν το «κανονικό». Είναι σύνηθες το φαινόμενο, όπου παιδιά γονέων υπό εξάρτηση, δημιουργούν περιβάλλοντα στρεσογόνα, παρόμοια με αυτά που μεγάλωσαν.
Φόβος για τους άλλους
Ο φόβος που αναπτύσσεται αφορά στην έλλειψη φροντίδας και προσοχής που δέχτηκε το παιδί από τον γονέα. Συνήθως ο γονέας που πίνει σε επίπεδο αλκοολισμού, είναι απών συναισθηματικά και ψυχικά από τα παιδιά του κι αυτό έχει συνέπειες στην επαφή τους με τους άλλους ως ενήλικες. Αναπτύσσουν τον φόβο εγκατάλειψης και συχνά δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης, με τον φόβο μην μείνουν μόνα τους.
Ακραίες θέσεις
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αλκοολικό γονέα θα είναι οι πιο σκληροί κριτές του εαυτού τους. Φοβούμενα την κριτική και τις συνέπειες που μπορεί να υποστούν θα φροντίσουν να αποφεύγουν τα λάθη και με καθόλου υγιή τρόπο θα καταλήξουν στην τελειομανία σε ψυχωτικό επίπεδο. Από την άλλη, μπορεί και να αναπτύξουν αντικοινωνικές συμπεριφορές με αναρχικά στοιχεία και να μην ενδιαφέρονται για τίποτα που να φέρει ευθύνες ή συνέπειες. Δίχως να το καταλάβουν θα γίνουν μια κακή απομίμηση του γονέα που τους έχει πληγώσει. Έντονες εξάρσεις, βίαιες συμπεριφορές και καταρρακωμένη ψυχολογία για τις ψυχοφθόρες εμπειρίες που έχει ζήσει, θα παρουσιάζει το παιδί. Σίγουρα θα αισθάνεται υπαίτιο της κατάστασης και θα επιδιώκει να απεγκλωβιστεί με κάθε τρόπο, προσκολλώντας σε λανθασμένες διεξόδους και κάνοντας βεβιασμένες κινήσεις. Μια ζωή θα αναζητά να ζήσει κάτι υγιές και θα αναρωτιέται γιατί να συνέβη σ’ εκείνον.
Αντιμετώπιση
Το περιβάλλον που ζει και μεγαλώνει κάποιος και τα χαρακτηριστικά του, δεν είναι τόσο ζωτικής σημασίας όσο πιστεύουμε. Δεν είναι δηλαδή, αυτό που μας χαρακτηρίζει και μας ακολουθεί. Σημασία έχουν οι επιλογές που ο καθένας κάνει, προερχόμενος από ένα περιβάλλον και δεχόμενος ερεθίσματα από αυτό. Πως διαχειρίζεται την όποια κατάσταση και κατά πόσο την αφήνει να ασκεί επιρροή πάνω του. Κανένα παιδί δεν είναι αποδεκτό να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων ή των επιλογών του γονέα. Δεν ευθύνεται το παιδί για τον αλκοολικό γονέα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες απ’ όσες αρμόζει η ηλικία του. Η εποικοδομητική συναναστροφή για το παιδί θα αποδειχθεί σωτήρια, καθώς και η αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό. Επίσης, καλό είναι το παιδί να βρίσκεται όλο και λιγότερο παρόν σε εξάρσεις που τυχόν εκδηλώνει ο αλκοολικός γονέας, αλλά και να αποδεχτεί το όποιο συναίσθημά που του προκαλεί η εικόνα του γονέα.
Η κατάσταση στο σπίτι δεν θα αλλάξει ενδεχομένως, όμως μπορεί να αλλάξει ο τρόπος που κανείς την αντιμετωπίζει. Ο αλκοολικός γονέας ίσως ποτέ δεν αντιληφθεί το θέμα, πρώτα για τον εαυτό του κι έπειτα για την οικογένεια, ώστε να είναι σε θέση να το λύσει, να το δουλέψει, να το τελειώσει. Κανένα σχεδόν παιδί δεν κατάφερε να αλλάξει και να αποτρέψει τον γονιό του απ’ τον αλκοολισμό, αλλά σίγουρα υπάρχουν τρόποι – και με εξωτερική βοήθεια – να δουλέψει τον ίδιο του τον εαυτό και να καταφέρει να απεγκλωβιστεί όσο γίνεται συναισθηματικά από το ζήτημα που «αρρωσταίνει’ ολόκληρη την οικογένεια.
Το συναισθηματικό και ψυχολογικό θέμα που δημιουργεί ο αλκοολικός γονέας στο παιδί του, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πορεία του ως ενήλικας. Οι γονείς χρειάζεται να αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά του ακολουθώντας ορθές συνήθειες και δημιουργώντας γερά θεμέλια για τα παιδιά τους. Αξίζουν μια παιδική ζωή που να ξεχειλίζει από αγάπη, υποστήριξη και στοργή κι όσο γίνεται, οι γονείς να τα κρατούν μακριά απ’ όσα θα τους δημιουργήσουν ψυχικό, σωματικό και συναισθηματικό ζήτημα.
Αυτός εξάλλου δεν είναι κι ο ρόλος του γονέα;
