Το σεξ για επιβίωση, γνωστό διεθνώς ως survival sex, είναι ένα θέμα ταμπού το οποίο είναι πιο διαδεδομένο από όσο …
«Πόρνες και Πορνεία» στην αρχαιότητα
Γλαφυρές ιστορίες γυναικών που συνδέονταν με τη σεξεργασία περιλαμβάνονται στην ενδιαφέρουσα μελέτη «Πόρνες και Πορνεία» των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης.
Ο αγοραίος έρωτας διαδραμάτιζε, ως γνωστόν, πρωταγωνιστικό ρόλο στην αρχαιότητα και προσφερόταν όχι μόνο από γυναίκες, δούλες και ελεύθερες, αλλά και από τα δύο φύλα, ακόμα και από εφήβους και παιδιά.
Από τη μορφή της Ασπασίας έως τις σεξεργάτριες που αναπαρίστανται σε περιπτύξεις στα αγγεία ή περιγράφονται σε κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας, όπως το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα, είναι γνωστό ότι ο ρόλος των εταιρών δεν ήταν πάντα κατώτερος αλλά ενίοτε προνομιακός σε σχέση με αυτόν των υπόλοιπων γυναικών, αφού μπορούσαν να συμμετέχουν σε συζητήσεις, να συνοδεύουν τους άνδρες σε κοινωνικά δρώμενα και να τυγχάνουν μόρφωσης και παιδείας.
Γνωστή είναι η επίδραση που άσκησαν τόσο στις πλαστικές τέχνες όσο και στη ζωγραφική κορυφαίες εκπρόσωποι του αγοραίου έρωτα, όπως η Φρύνη, αλλά και επιφανείς σεξεργάτριες που συνδέθηκαν με κορυφαίες στιγμές της Ιστορίας, όπως η Μιλτώ, που έγινε σύζυγος του Κύρου και του Αρταξέρξη, ή η Θαΐς, που ακολούθησε τον Αλέξανδρο και στην εκστρατεία του.
Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη το συμβολικό εκτόπισμα που είχαν κάποιες εταίρες στην αρχαιότητα βάσει αναφορών στον αγοραίο έρωτα στην αρχαία Ελλάδα, ο ιστορικός Δημήτρης Κυρτάτας προωθεί την έρευνά του ακόμα περισσότερο, εξετάζοντας τις αντιδράσεις και τις ψυχικές διαθέσεις αυτών των γυναικών μέσα από τις πηγές της χριστιανικής ασκητικής γραμματείας, καθώς οι χριστιανοί ασχολήθηκαν με το ζήτημα της σεξεργασίας, προσδίδοντας σε αυτήν ευρύτερο περιεχόμενο.
Αφήνοντας απέξω τις όποιες ηθικολογικές προεκτάσεις του ζητήματος, ο ιστορικός εστιάζει στην επανάληψη κοινών αντιλήψεων και αντιδράσεων αναφορικά με τη σεξεργασία, εξετάζοντας κοινωνικοϊστορικά δεδομένα αλλά και τις πολλαπλές εκφράσεις της γυναίκας ιεροδούλου τα πρωτοχριστιανικά χρόνια.
Ανατρέχοντας κατά κύριο λόγο στις πηγές, ο Κυρτάτας λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις προφορικές μαρτυρίες αλλά και τις πολλαπλές όψεις της καθημερινότητας στη μελέτη των συμπεριφορών του αρχαίου και χριστιανικού κόσμου αναφορικά με το ζήτημα της σεξεργασίας.
Ως εκ τούτου, στο ενδιαφέρον τομίδιο που κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, στη σειρά «Διάλογοι με την Αρχαιότητα», πάντα υπό τη διεύθυνση του ιδίου του Δημήτρη Κυρτάτα, με τον τίτλο Πόρνες και Πορνεία και υπότιτλο «Η μαρτυρία των πρώτων χριστιανών ασκητών», περιλαμβάνονται γλαφυρές ιστορίες με πρωταγωνίστριες σεξεργάτριες κατά κύριο λόγο από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια αλλά και από την κλασική αρχαιότητα, απ’ όπου η πανέμορφη ιστορία «Στον ιστό της αράχνης» από τα «Απομνημονεύματα» του Ξενοφώντα με πρωταγωνιστή τον Σωκράτη ‒ τις μεταφράζουν πολύ όμορφα ο καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ, Βάιος Βαϊόπουλος, και η διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας, Γιάννα Στεργίου.
Μέσα από αυτές τις αφηγήσεις μαθαίνουμε, για παράδειγμα, ότι οι σεξεργάτριες αναπαρίσταντο ως γυναίκες οι οποίες γεννούσαν πειρασμούς με την εμφάνισής του, προκαλώντας την ερωτική επιθυμία των ασκητών Χριστιανών ‒ πολλές από αυτές είχαν την τάση να μετατρέπονται από δαιμονικές παρουσίες σε αγίες μέσω της μεταμέλειάς τους.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο είναι η Μαρία η Αιγυπτία, η Αγία Πελαγία αλλά και η Θαΐς, που το όνομά της παραπέμπει στη γνωστή εταίρα που πλάνεψε τον Μέγα Αλέξανδρο αλλά και τον Πτολεμαίο Α΄.
Η ποιητικότητα κάποιων κειμένων, οι αναφορές στην Ηλιούπολη, στην Αντιόχεια, στα πολιτιστικά κέντρα της Αιγύπτου ή της Συρίας, τα όρια μεταξύ ηδονής και αμαρτίας φέρνουν στον νου τη στενή σχέση των διαφορετικών θρησκειών αλλά και αντιλήψεων της εποχής δίνουν ακόμα και στις πιο δραματικές σκηνές μια υπερτονισμένη ποιητικότητα και στις πιο θρησκευτικές λεπτομέρειες έναν παγανιστικό χαρακτήρα.
