Η Ελλάδα ήταν πάντα πρωτοπόρος στις τέχνες. Τόσο η παραδοσιακή τέχνη όσο και η νεότερη, αποτελούν περήφανη αναφορά στο τι …
Πολιτισμός με… «μέτρο»
Δεν είμαι σίγουρη εάν μπορούμε, στην Ελλάδα του 2022, να μιλάμε για πολιτισμό. Πρόκειται για μία έννοια την οποία έχουμε παρεξηγήσει και έχουμε παρερμηνεύσει την ουσία από κάθε προσπάθεια ανάπτυξής της.
Οι άνθρωποι του πολιτισμού λιγοστεύουν χρόνο με το χρόνο. Κάποιοι από αυτούς στερούνται τις απολαβές που αντιστοιχούν στον αγώνα τους, κάποιοι δηλώνουν απογοητευμένοι από την παρούσα κατάσταση και κάποιοι άλλοι προχωρούν ασυλλόγιστα στην εμπορευματοποίησή του.
Σίγουρα ο πολιτισμός συνδέεται με την πολιτιστική οικονομία και είναι σε θέση να την αναπτύξει, αφού αντιμετωπίζεται ως ένα σύνολο βιομηχανιών που παράγουν πολιτιστικά αγαθά και υπηρεσίες. Τα αγαθά αυτά με τη σειρά τους χαρακτηρίζονται από δημιουργικότητα και δύνανται να προωθήσουν το βαθύτερο νόημα του πολιτισμού.
Η παρούσα οικονομική περίοδος στην Ελλάδα οδηγεί τους ανθρώπους του πολιτισμού, που με πίστη τον υπηρετούν χρόνια τώρα, να αντιδρούν, να προβαίνουν σε λύσεις ανάγκης και να αγωνιούν για την επιβίωσή τους. Γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να παρεκκλίνουν ως ένα βαθμό από την ουσία της έννοιας. Καλλιτέχνες, επιστήμονες, δάσκαλοι καταφεύγουν στο εξωτερικό ή αλλάζουν προσανατολισμό προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη πραγματικότητα που ζούμε.
Ο μόνος τρόπος για να διασωθεί η έννοια του πολιτισμού και κάθε πτυχή της πολιτισμικής κληρονομιάς που ενισχύει την ποικιλομορφία των πολιτιστικών εκφράσεων στην Ελλάδα, είναι η χρηματοδότηση των φορέων που τα εκπροσωπούν, η αποστροφή από ρατσιστικές αντιλήψεις και η ορθή εκπαίδευση.
Μία εκπαίδευση που δεν θα θεωρεί την τέχνη γραφικότητα, τα ήθη και έθιμα ξεπερασμένα και δεν θα ντρέπεται να θυμίζει κάθε τόσο πως ανήκουμε σε μία χώρα που αποτελεί πολιτιστικό ψηφιδωτό.
Ο πολιτισμός δεν είναι το παλιό έναντι σε καθετί νέο, δεν αποκλείει από τη μόδα και δεν αφορά κάτι για το οποίο οφείλουμε να ντρεπόμαστε. Η καινοτομία είναι απαραίτητη αφού είναι σε θέση να παράγει πολιτιστικά προϊόντα και κάθε είδους έκφραση συνυφασμένη με τον πολιτισμό παρέχει μία αστείρευτη πηγή καινοτόμων δραστηριοτήτων.
Είναι σχεδόν αδύνατον να μην γνωρίζουμε και να μην μας ευαισθητοποιεί οτιδήποτε σχετίζεται με τους παππούδες μας, τους παππούδες των γονιών μας, τις προηγούμενες γενιές από τις οποίες προερχόμαστε, με σημαντικούς ανθρώπους του χώρου και του γένους ή οτιδήποτε μας δίνει ταυτότητα και όσα είμαστε σήμερα.
Η εικόνα του πολιτισμού χρειάζεται να διαχωριστεί από την εικόνα της βιομηχανίας των Social, των οποίων εύκολα γινόμαστε υποχείρια. Κάθε δράση, εκδήλωση, μουσική και τέχνη μοιάζει να μην έχει πραγματοποιηθεί με επιτυχία εάν με επιτυχία δεν έχει αναρτηθεί στα Social.
Υπάρχουν κι εκείνοι που ζουν μεταξύ πραγματικού και εικονικού κόσμου, πέρα από καθετί που προάγει ουσιαστικά πολιτισμό, δημιουργώντας τον δικό τους κόσμο πίσω από μία οθόνη με βιτρίνα τα πολιτιστικά γίγνεσθαι. Έχουμε ευτελίσει την έννοια και την έχουμε ντύσει με τα χαρακτηριστικά εκείνα που μας εξυπηρετούν. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στο χώρο του πολιτισμού δημιουργεί έριδες και κανένα σημάδι διατήρησής του.
Η ενασχόληση με τον πολιτισμό κάθε άλλο παρά παραγωγική και αποδοτική μπορεί να είναι σε όλα τα επίπεδα. Παράγει έργο και εκπαιδεύει μυαλά που μαθαίνουν να λειτουργούν ομαδικά και να προσφέρουν εθελοντικά.
Είναι απαραίτητο να αντιληφθούμε τη σημασία του πολιτισμού, μιας έννοιας που διδάσκεται υλικά και άυλα, θεωρητικά και πρακτικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας και μας συνοδεύει σε κάθε δράση και δημιουργία. Μια έννοια προσαρμοσμένη, ώστε να εκφράζει τις ανάγκες κάθε ύπαρξης.
Πέραν των γνώσεων, της προσφοράς και της εξέλιξης, ο πολιτισμός και οι τέχνες, σύμφωνα με μελέτες, βελτιώνουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία, ενισχύουν τη μάχη κατά της κατάθλιψης και συμβάλλουν θετικά στο προσδόκιμο ζωής. Αποτελούν τον δρόμο που γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος.
Και ποιος θα μπορούσε να έχει ένα ευοίωνο μέλλον εάν δεν γνωρίζει, δεν στηρίζεται και δεν σέβεται το παρελθόν;
