Ποιές τροφές να επιλέξετε αν αποφεύγετε τη γλουτένη
Ποιές τροφές να επιλέξω και ποιες να αποφύγω εφόσον έχω δυσανεξία στη γλουτένη; Ποια προϊόντα έχουν «κρυμμένη» γλουτένη; Χάνω κιλά αποφεύγοντας τη γλουτένη ή υπάρχει ο κίνδυνος και να πάρω; Μύθοι και πραγματικότητα για την πολυσυζητημένη γλουτένη…
Τι είναι η γλουτένη;
Πρόκειται για την κύρια πρωτεΐνη των γνωστότερων δημητριακών και αποτελείται από τη γλιαδίνη και τη γλουτενίνη, που αντιπροσωπεύουν το 80% της πρωτεΐνης του σιταριού. Η σίκαλη περιέχει τη σικαλίνη και το κριθάρι τη χορδελίνη, αλλά και οι δύο παρουσιάζουν μεγάλο ποσοστό και γι’ αυτό, όταν κάποιος έχει δυσανεξία στη γλουτένη, πρέπει να αποφεύγει και αυτά τα δημητριακά. Η γλουτένη επίσης αποτελεί ένα πρόσθετο στις τροφές που παρασκευάζονται βιομηχανικά, επειδή κάνει τα άλευρα από τους καρπούς που την περιέχουν να είναι ελαστικά (σαν τσίχλα) και να δένουν καλύτερα στο μαγείρεμα.
Δυσανεξία στα σιτηρά για όσους υποφέρουν από κοιλιοκάκη
Υπάρχουν οι εξής επιλογές:
Αλεύρι και προϊόντα από κεχρί, κινόα, αμάρανθο, φαγόπυρο, ρύζι, ταπιόκα, σόγια, ρύζι, καλαμπόκι, πατάτα, ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, φουντούκια, ινδική καρύδα…), όσπρια. Η ελληνική Ζέα, το ντίνκελ, το καμούτ είναι δημητριακά με χαμηλή περιεκτικότητα γλουτένης
Τι απαγορεύεται αν υπάρχει δυσανεξία στη γλουτένη:
- Κριθάρι
- Πλιγούρι
- Αλεύρι σκληρό
- Φαρίνα
- Σιμιγδάλι
- Σιτάρι
- Ορισμένα τυριά που περιέχουν μαστίχα βρώμης ως συστατικό τους
- Κατεργασμένα κρέατα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, βρώμη ή σίκαλη
- Αλλαντικά άγνωστης σύστασης
- Κανονικό ψωμί από σιτάρι ή σίκαλη, καθώς και οτιδήποτε περιέχει αλεύρι από τα απαγορευμένα, π.χ. κουλουράκια, φρυγανιές, κέικ, σάντουιτς, τοστ
- Μακαρόνια, σπαγγέτι, φιδές, χυλοπίτες, κριθαράκι και άλλα ζυμαρικά
- Δημητριακά εμπορίου που περιέχουν γλουτένη
- Λαχανικά σε κονσέρβα με σάλτσα, φασόλια σε κονσέρβα, έτοιμες σαλάτες
- Όλα τα είδη εμπορίου τύπου σνακ (γαριδάκια κ.τ.λ.)
- Μπίρα, τζιν, ουίσκι, βότκα, λευκό ξίδι
- Σούπες εμπορίου, επιδόρπια και γλυκά εμπορίου, που συνήθως περιέχουν γλουτένη
- Ορισμένα μπαχαρικά και καρυκεύματα κατεργασμένα, έτοιμες σάλτσες, οι σάλτσες των κονσερβών
Προσοχή
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, επειδή η «κρυμμένη» γλουτένη μπορεί να περιέχεται ακόμη και σε σκευάσματα όπως είναι τα συμπληρώματα διατροφής (βύνη αρωματική, τροποποιημένο άμυλο τροφίμων κ.λπ.), τα φάρμακα και οι βιταμίνες που χρησιμοποιούν γλουτένη ως συνδετικό υλικό.
Δεν χάνουμε κιλά αποφεύγοντας τη γλουτένη
Η δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια βάρους, αλλά δεν είναι η ίδια η γλουτένη που παχαίνει. Η απώλεια βάρους προκαλείται από την εγκατάλειψη τροφίμων που περιέχουν γλουτένη, τα οποία όμως είναι φορτωμένα συχνά με πυκνές ποσότητες εξευγενισμένων υδατανθράκων, όπως είναι τα αρτοπαρασκευάσματα, τα ζυμαρικά, τα μπισκότα, τα κουλούρια κ.λπ.
Αποβάλλοντας από το διαιτολόγιό μας εντελώς αυτά τα τρόφιμα ή αντικαθιστώντας τα με λαχανικά και υγιεινές τροφές, όπως τα δημητριακά ολικής αλέσεως χωρίς γλουτένη (π.χ. κινόα), το άγριο ρύζι κ.λπ., αυξάνεται η ενέργεια του οργανισμού και η κατανάλωση θερμίδων.
Επίσης, η ελληνική ζέα, το ντίνκελ, το καμούτ είναι δημητριακά με χαμηλή περιεκτικότητα γλουτένης που είναι πιο εύπεπτα και πιο θρεπτικά. Βέβαια, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος με τη δίαιτα χωρίς γλουτένη αντί να αδυνατίσει κάποιος να παχύνει. Επειδή η ελεύθερη από γλουτένη δίαιτα είναι πολύ διαδομένη τον τελευταίο καιρό, υπάρχουν δεκάδες επιλογές χωρίς γλουτένη στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων και υδατανθράκων, που μπορεί να μην περιέχουν γλουτένη, είναι όμως πλούσια αυτά τα προϊόντα σε λίπη και να περιέχει πολλαπλή θερμιδική αξία από ένα αντίστοιχο προϊόν με γλουτένη.
Συμπερασματικά, η δίαιτα χωρίς γλουτένη δεν εγγυάται την απώλεια κιλών και εκατοστών, τουλάχιστον όχι εφόσον δεν ακολουθείται ένα σωστό πρόγραμμα με διατροφή και άσκηση.
Κοιλιοκάκη
Η κοιλιοκάκη είναι μια εφ’ όρου ζωής πάθηση, με πιθανές επιδράσεις σε ολόκληρο το σώμα. Η γλουτένη προκαλεί αλλοιώσεις στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου εμποδίζοντας τη φυσιολογική πέψη και απορρόφηση του φαγητού. Σε περίπτωση που καθυστερήσει η διάγνωσή της, επειδή το σώμα δεν απορροφά σωστά τα θρεπτικά στοιχεία των τροφών μπορεί να οδηγήσει, μεταξύ άλλων, σε αναιμία, οστικά προβλήματα και απώλεια βάρους. Παρ’ ότι ένας άνθρωπος έχει τα γονίδια της νόσου εκ γενετής, τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν οποιαδήποτε στιγμή της ζωής του, για παράδειγμα στη γέννησή του, κατά τη διάρκεια μίας ασθένειας, σε περίοδο άγχους ή έπειτα από ένα ατύχημα. Στους περισσότερους όμως η διάγνωση γίνεται στη μέση ηλικία.
