Ποια η σχέση της πατριαρχίας με τα γεγονότα των ημερών;

Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες ή θεατές των γεγονότων με επίκεντρο τη γυναίκα που εξελίσσονται αυτόν τον καιρό. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών παρακολουθούμε με φόβο και ανησυχία τις διαστάσεις που έχουν λάβει τα εγκλήματα εναντίον του γυναικείου πληθυσμού. Μέσα στο διάστημα των επτά μόλις μηνών το φαινόμενο της γυναικοκτονίας κάνει έκδηλη την αποτρόπαια παρουσία του. Κάθε μήνα μια γυναίκα χάνει με απάνθρωπο τρόπο τη ζωή της, εξαιτίας της βίας που ασκείται σε αυτή από άντρα, ο οποίος προέρχεται από το στενό ή το ευρύτερο περιβάλλον της. 

Πολύ συχνά ακούμε ότι αυτές τις γυναίκες τις σκοτώνει η πατριαρχία. Πώς όμως συμβαίνει αυτό και  ποια η σχέση της  πατριαρχίας με όλα αυτά τα εγκλήματα; 

Ο όρος πατριαρχία καθιερώθηκε από τη Βρετανίδα κοινωνιολόγο Sylvia Walby ως το σύνολο των δομημένων και θεσμοθετημένων κοινωνικών σχέσεων στις οποίες  οι άντρες κυριαρχούν, καταπιέζουν και εκμεταλλεύονται τις γυναίκες. Όπως εξηγεί η Walby η χρήση του όρου «κοινωνικές σχέσεις» συνεπάγεται αμφότερα την απόρριψη της αντίληψης ότι όλες οι γυναίκες καταπιέζονται και όλοι οι άντρες είναι καταπιεστές, όπως και του βιολογικού ντετερμινισμού, ότι δηλαδή τα χαρακτηριστικά και η συμπεριφορά του ατόμου καθορίζονται αποκλειστικά από βιολογικούς παράγοντες, όπως τα γονίδια, και οι περιβαλλοντικοί ή κοινωνικοί παράγοντες δεν σχετίζονται με τη διαμόρφωσή του. Επίσης, αναφέρει ότι η πατριαρχία στη σύγχρονη καθημερινότητα απαρτίζεται από έξι (6) δομές: 1) σχέσεις παραγωγής μεταξύ του νοικοκυριού. 2) πατριαρχικές/καπιταλιστικές σχέσεις στην έμμισθη εργασία, 3) πατριαρχικές σχέσεις στο κράτος, 4) ανδρική βία, 5) πατριαρχικές σχέσεις στη σεξουαλικότητα και 6) πατριαρχικές σχέσεις στον πολιτισμό. 

Έχοντας ως βάση τα παραπάνω, παρατηρούμε ότι η κοινωνία μας επηρεάζεται -αν όχι από όλα- από τα περισσότερα από αυτά που παραθέτει η Walby, με κυριότερο το στοιχείο της ανδρικής βίας. Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα τον όρο «πατριαρχία» σημαντικό είναι να αναφέρουμε ορισμένα παραδείγματα. Έτσι, πατριαρχία είναι όταν ένας άντρας υψώνει τη φωνή του και επιβάλλει την άποψη του μην αφήνοντας τη γυναίκα να εκφράσει τη δική της. Επίσης, γνώριμος τόπος σε μια πατριαρχική κοινωνία θεωρείται όταν μια γυναίκα δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας και κατεξοχήν οι άντρες αρνούνται ότι αυτό μπορεί να συνέβη ή αδιαφορούν. Επιπλέον, επιβεβαιώνεται ότι  βρισκόμαστε σε μια πατριαρχική κοινωνία όταν λαμβάνει χώρα μια γυναικοκτονία κάθε μήνα.

Φεμινίστριες συγγραφείς αναφέρονται διεξοδικά στην πατριαρχία ως ένα κοινωνικό σύστημα αρρενωπότητας που κυριαρχεί έναντι των γυναικών, αλλά και των ανδρών. Οι ίδιες, έχουν αναπτύξει έναν μεγάλο αριθμό θεωριών, ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τη βάση της υποταγής των γυναικών στην πατριαρχική κοινωνία.

Σε μια σύγχρονη κοινωνία ισότητας και δικαιωμάτων ανάμεσα στα δύο φύλα, τα οποία κατακτήθηκαν με αγώνες, δεν αρμόζει να παρατηρούνται τέτοιου είδους απάνθρωπα φαινόμενα. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να αδιαφορούμε όταν αντικρίζουμε να προβάλλεται η «πατριαρχική» βία επειδή έτυχε να μην  συμβεί σε εμάς. Η βία  καταστρέφει ζωές, προκαλεί τραύμα και πόνο. Είναι βία  κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μόνο με τη συμβολή όλων θα καταφέρουμε να σταματήσουμε ή να μειώσουμε τη βία. Θα ήταν μεγάλη συμβολή στην ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών. Μια ζωή χωρίς βία είναι πολύτιμο αγαθό. Η πρόληψη της βίας και η ανάπτυξη της ευημερίας θα πρέπει να είναι καθολικός στόχος.

Συντάκτης: Φρειδερίκη Τενεκετζή, Κοινωνική λειτουργός

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.