Ποιοι είναι οι τέσσερις τύποι χρηματοοικονομικής προσωπικότητας;

Ποιος από τους τέσσερις τύπους χρηματοοικονομικής προσωπικότητας σας εκφράζει και πώς να αποκτήσετε υγιέστερη σχέση με τα χρήματα.

Ίσως είστε από εκείνους που έχουν διαβάσει κάθε βιβλίο για την οικονομική παιδεία και ακολουθούν συμβουλές από διάσημους γκουρού των χρημάτων, όμως καμία τακτική ή σύστημα δεν φαίνεται να αποδίδει. Μπορεί αυτό να συμβαίνει επειδή οι στρατηγικές που χρησιμοποιείτε δεν είναι ευθυγραμμισμένες με την χρηματοοικονομική σας προσωπικότητα.

Η έννοια της χρηματοοικονομικής προσωπικότητας ή αλλιώς χρηματοοικονομικού σεναρίου (money script), αναπτύχθηκε από τους χρηματοοικονομικούς ψυχολόγους Dr. Brad Klontz και Ted Klontz. Με απλά λόγια, πρόκειται για τις ασυνείδητες πεποιθήσεις μας γύρω από τα χρήματα. Αυτές οι αφηγήσεις διαμορφώνονται μέσα από κοινωνικούς κανόνες, εμπειρίες, παρατηρήσεις και την ανατροφή μας. Συνήθως, τα χρηματοοικονομικά σενάρια μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά και εγκαθίστανται από την παιδική ηλικία.

Δείτε ακόμα: Πώς η σχέση μας με το χρήμα επηρεάζεται από τον ψυχισμό μας 

Γιατί έχει σημασία

Το προσωπικό σας σενάριο είναι ο πυρήνας πίσω από τις οικονομικές σας συνήθειες και συμπεριφορές. Σας βοηθά να κατανοήσετε το «γιατί» πίσω από αρνητικά μοτίβα όπως η οικονομική απιστία, η καταναγκαστική αγορά, η οικονομική εξάρτηση και η συσσώρευση χρημάτων. Από την άλλη, αποκαλύπτει και τα θετικά σας χαρακτηριστικά — όπως πώς χτίσατε καλές οικονομικές συνήθειες.

Υπάρχουν τέσσερις κυρίαρχοι τύποι χρηματοοικονομικής προσωπικότητας. Αναγνωρίζοντας τον δικό σας, μπορείτε να ενισχύσετε την αυτογνωσία σας και να κάνετε τις κατάλληλες αλλαγές για μια πιο υγιή σχέση με το χρήμα. Ας τους γνωρίσουμε:

1. Λάτρης του χρήματος (Money Worship)

Οι άνθρωποι με αυτόν τον τύπο πιστεύουν ότι τα χρήματα μπορούν να λύσουν όλα τους τα προβλήματα και να φέρουν ευτυχία. Όσα κι αν έχουν, δεν είναι ποτέ αρκετά. Κυνηγούν αδιάκοπα το χρήμα και νιώθουν ενθουσιασμό όταν το αποκτούν. Συχνά είναι εργασιομανείς και βάζουν τη δουλειά πάνω απ’ όλα — οικογένεια, κοινωνική ζωή, ψυχική και σωματική υγεία.

Τυπικές συμπεριφορές:

• Τείνουν να ξοδεύουν υπερβολικά, χωρίς να ικανοποιούνται.
• Είναι εμμονικοί με την εικόνα του πλούτου.
• Έχουν υψηλό χρέος από πιστωτικές κάρτες.
• Θυσιάζουν την υγεία και τις σχέσεις για χάρη του επαγγελματικού κέρδους.
• Δανείζουν σε φίλους ακόμα και όταν δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά.

Πώς να βελτιώσετε τη σχέση σας με το χρήμα:

Αναλογιστείτε πώς η επιδίωξη χρημάτων έχει επηρεάσει τη ζωή σας. Είστε σε καλοπληρωμένη δουλειά αλλά δυστυχισμένοι; Χάσατε απλές καθημερινές χαρές; Είστε απών ως φίλος, σύντροφος ή γονιός; Δοκιμάστε να βρείτε ισορροπία. Σκεφτείτε πώς θα ζούσατε αν είχατε ήδη όσα χρήματα χρειάζεστε. Πάρτε μια μέρα άδεια, περάστε χρόνο με αγαπημένους ή διαβάστε ένα βιβλίο.

2. Αποφεύγων το χρήμα (Money Avoidance)

Άτομα με αυτό το σενάριο πιστεύουν ότι το χρήμα είναι η πηγή του κακού, και πως η φτώχεια εξαγνίζει. Οι πλούσιοι θεωρούνται άπληστοι και ανήθικοι. Παράλληλα, θεωρούν ότι η φτώχεια είναι ένδειξη αρετής. Πολλές φορές πιστεύουν ότι δεν αξίζουν τα χρήματα ή ότι αυτά θα τους φέρουν προβλήματα.

Φαινομενικά φαίνονται ανέμελοι με τα οικονομικά τους, αλλά συχνά έχουν κακή οικονομική υγεία.

Τυπικές συμπεριφορές:

• Νιώθουν άβολα όταν έχουν πολλά χρήματα.
• Τα δίνουν αμέσως μόλις τα αποκτήσουν.
• Στοχεύουν (υποσυνείδητα) να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα.
• Δεν ελέγχουν συχνά τους τραπεζικούς λογαριασμούς ή το πιστωτικό τους σκορ.
• Δεν έχουν προϋπολογισμό και θεωρούν ότι το budgeting είναι τσιγκουνιά.

Πώς να βελτιώσετε τη σχέση σας με το χρήμα:

Αναγνωρίστε την πηγή του άγχους σας. Μεγαλώσατε σε οικογένεια που δεν είχε αρκετά και θεωρούσε τους πλούσιους εκμεταλλευτές; Ή μήπως οι γονείς σας απέρριπταν τη συμβατική εργασία και αναζητούσαν δημιουργικούς τρόπους επιβίωσης; Ξεκινήστε να βλέπετε το χρήμα ως εργαλείο που ενισχύει τα θετικά σας χαρακτηριστικά. Επίσης, δοκιμάστε να ελέγχετε την οικονομική σας κατάσταση με μεγαλύτερη συνέπεια, και παρατηρήστε πώς αισθάνεστε κάθε φορά.

3. Επιφυλακτικός με το χρήμα (Money Vigilance)

Οι άνθρωποι αυτοί ανησυχούν συνεχώς μήπως δεν έχουν αρκετά. Φοβούνται να ξοδέψουν, γιατί νιώθουν ότι μπορεί να προκύψει κάποια κρίση. Δεν πιστεύουν στην τύχη ή στις εύκολες ευκαιρίες, αλλά μόνο στη σκληρή δουλειά.

Παρότι είναι συνήθως καλοί αποταμιευτές, έχουν δυσκολία να απολαύσουν τη ζωή και να χαρούν τις αποταμιεύσεις τους.

Τυπικές συμπεριφορές:

• Συσσωρεύουν χρήματα.
• Ανησυχούν συνεχώς για τα οικονομικά τους.
• Φοβούνται ότι δεν θα είναι έτοιμοι για έκτακτες ανάγκες.
• Δυσκολεύονται να ξοδέψουν, ακόμα και για χαρά ή διασκέδαση.
• Τηρούν αυστηρούς προϋπολογισμούς και είναι εξαιρετικά προσεκτικοί.
• Δεν θεωρούν ότι έχουν πρόσβαση σε πλούτο ή ευκαιρίες.

Πώς να βελτιώσετε τη σχέση σας με το χρήμα:

Σκεφτείτε πώς διαχειρίζονταν τα χρήματα οι γονείς σας. Είχαν πάντα αποθέματα «για μια δύσκολη ώρα»; Ή μήπως αντιμετώπισαν οικονομική κρίση και έπρεπε να στερηθείτε; Δημιουργήστε έναν λογαριασμό απόλαυσης: χρήματα αποκλειστικά για διασκέδαση ή αυθόρμητες αγορές. Έτσι μπορείτε να «κόβετε λουλούδια από τον κήπο» σας χωρίς να παραμελείτε τα βασικά.

Δείτε ακόμα: 7 λόγοι που μπορεί να έχεις μπλοκαρίσματα στα χρήματα 

4. Η χρηματική εικόνα ως κοινωνικό status (Money Status)

Άτομα με αυτό το σενάριο ταυτίζουν την αυτοεκτίμησή τους με τον πλούτο τους. Τους αρέσει να επιδεικνύουν τα χρήματά τους ή να δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι έχουν πολλά, ακόμα κι αν χρεώνονται για να συντηρήσουν αυτή την εικόνα.

Πολλές φορές προέρχονται από φτωχότερα περιβάλλοντα και συνδέουν το χρήμα με κοινωνική αποδοχή.

Τυπικές συμπεριφορές:

• Θέλουν να εντυπωσιάζουν τους άλλους με ρούχα, αυτοκίνητα, σπίτια, διακοπές κ.ά.
• Μιλούν συχνά για το εισόδημά τους ή επιδεικνύουν ακριβά αποκτήματα.
• Ξοδεύουν περισσότερα από όσα μπορούν να αντέξουν.
• Κρύβουν οικονομικά προβλήματα από τον σύντροφο (π.χ. χρέη ή εθισμό στα τυχερά παιχνίδια).

Πώς να βελτιώσετε τη σχέση σας με το χρήμα:

Πριν κάνετε μια αγορά, ρωτήστε τον εαυτό σας: «Το κάνω για μένα ή για να εντυπωσιάσω; Μπορώ να το αντέξω οικονομικά;» Εστιάστε σε αγορές που αντικατοπτρίζουν τις αξίες σας και όχι την κοινωνική επιβεβαίωση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν έναν κυρίαρχο τύπο προσωπικότητας σε σχέση με τα χρήματα, όμως είναι πιθανό να αναγνωρίσετε στοιχεία από περισσότερους από έναν. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι χρηματοοικονομικές προσωπικότητες δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από την κοινωνικοοικονομική σας θέση. Μπορεί κανείς να έχει οποιοδήποτε σενάριο ανεξαρτήτως προέλευσης.

Μετάφραση-Επιμέλεια από το πρωτότυπο: Ταναμπάση Χριστίνα

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…