Όχι άλλος εθισμός με τις οθόνες: πώς να βελτιώσετε τη σχέση που έχετε με τις ψηφιακές συσκευές

Έχετε σκεφτεί ότι η ενασχόλησή σας με τις οθόνες δημιουργεί εκπτώσεις στην ποιότητα της ζωής σας;  Μήπως να ξανασκεφτείτε τους στόχους που εξυπηρετεί αυτό το ατέλειωτο σκρολάρισμα;

Μία φορά προσκολλημένοι, πάντα προσκολλημένοι

Πλέον οι ψηφιακές τεχνολογίες καταλαμβάνουν υπερβολικά μεγάλο μέρος του χρόνου και της προσοχής μας. Πολλοί από εμάς θα περάσουμε ένα σημαντικό μέρος της ζωής μας κοιτάζοντας τις οθόνες. Η Tracy Dennis-Tiwary, ψυχολόγος, καθηγήτρια νευροεπιστήμης και συγγραφέας του «Future Tense: Why Anxiety is Good for You (Even Though It Feels Bad)», λέει ότι ως ψυχολόγος, έχει δει ανθρώπους που κυριολεκτικά παλεύουν με αυτή την ανθυγιεινή προσκόλληση στις συσκευές τους. Στο τέλος, μπορεί και να χάσουν σημαντικές σχέσεις στη ζωή τους, ενώ προοδευτικά νιώθουν όλο και μεγαλύτερη συναισθηματική δυσφορία. Και φυσικά, συγκεκριμένες ηλικιακές κατηγορίες, όπως τα έφηβα κορίτσια, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις συνέπειες της διαρκούς ενασχόλησης με τα social media.

«Μας έχουν διδάξει ότι η λύση σε αυτή την πιθανή βλάβη είναι κάποια μορφή ψηφιακής αποτοξίνωσης – να απομακρυνθούμε από τις οθόνες, να “καθαρίσουμε” από αυτή τη “δηλητηριώδη” παραπληροφόρηση και να εξαφανιστούμε εντελώς από το ψηφιακό περιβάλλον. Όμως, η αναλογία της τοξικότητας που έχουμε υποστεί μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, πρακτικά μας υποδεικνύει κυρίως τι δεν πρέπει να κάνουμε», εξηγεί η ίδια σε ένα ενδιαφέρον άρθρο της στη «Washington Post».

Κατά την ίδια, αν η ψηφιακή σας ζωή βρίσκεται πια τελείως εκτός ελέγχου, η μείωση του χρόνου που αφιερώνετε στις συσκευές είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Αλλά ο μόνος τρόπος για να αποκτήσετε πραγματικά τον έλεγχο είναι μία σειρά από βήματα που δεν απέχουν και πολύ από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το φαγητό. Και να ποια είναι αυτά τα τέσσερα βήματα που αποκαθιστούν την ισορροπία ανάμεσα στην ψηφιακή μας ζωή και την άλλη, την πραγματική, αυτή που ζούμε μαζί με την οικογένεια, τους φίλους, τους συναδέλφους.

Οδηγός απελευθέρωσης

Βήμα 1.

Εντοπίστε τις δικές σας «προβληματικές» ώρες

Προσδιορίστε τις ώρες και τις καταστάσεις στην καθημερινότητά σας, κατά τη διάρκεια των οποίων, η ενασχόληση με τις οθόνες χειροτερεύει τη ζωή σας.

Θα μπορούσε να είναι η στιγμή όπου αποφασίζεται να χαθείτε στην αχανή μαύρη τρύπα των social media, ακριβώς λίγο πριν κοιμηθείτε. Νιώθετε κάπως καταθλιπτικά και η αμέσως επόμενη επίπτωση είναι ότι χάνετε ώρες ύπνου. Ή ακόμη μπορεί να «κολλάτε» στη συσκευή σας την ώρα του δείπνου και  έτσι να αποσπάται η προσοχή σας από τον πολύτιμο χρόνο που περνάτε με την οικογένειά σας. Ίσως να σπαταλάτε χρόνο αγοράζοντας  προϊόντα μέσω διαδικτύου, αγνοώντας ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να σας κάνει αντιπαραγωγικούς ή ακόμα και αναποτελεσματικούς στη δουλειά σας. Με άλλα λόγια, «καταναλώνετε» τα ψηφιακά μέσα όπως τα ντόνατς – δεν μπορείτε να σταματήσετε σε ένα και μετά, όταν έχετε φάει πέντε μαζεμένα, νιώθετε σχεδόν άρρωστοι. Σε αυτό το βήμα, καλείστε να εντοπίσετε τις δικές σας προβληματικές ώρες που γνωρίζετε ότι σας συμβαίνει κάτι από τα παραπάνω.

Βήμα 2.                                                                                                                                                                        

Προσδιορίστε την πραγματική σας επιθυμία

Αφού εντοπίσετε τα σημεία που σας προκαλούν πρόβλημα (για παράδειγμα, το πολύωρο scrolling στο TikTok σας εμποδίζει να κοιμηθείτε και σας κάνει να νιώθετε σαν να πάσχετε από κατάθλιψη), αναρωτηθείτε: Τι αντικαθιστά ο χρόνος της οθόνης και ποιους στόχους εξυπηρετεί; Με άλλα λόγια,   τι ακριβώς  ζητάτε στην πραγματικότητα;

Μπορεί να κάνετε ατελείωτο scrolling επειδή θέλετε να νιώσετε ανάταση στο τέλος της ημέρας ή επειδή θέλετε να ξεχάσετε μια αγχωτική κατάσταση. Ίσως σας λείπει το να περνάτε χρόνο με άλλους και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να είναι η επόμενη καλύτερη επιλογή. Ή ίσως απλά ψάχνετε για μια φοβερή συνταγή για μάφιν με μπανάνα και ξηρούς καρπούς. Σημειώστε τις δικές σας πραγματικές επιθυμίες, όταν καταφεύγετε στα social media.

Βήμα 3.

Βρείτε και δοκιμάστε ένα υποκατάστατο

Στη συνέχεια, αναρωτηθείτε πώς μπορείτε να ικανοποιήσετε αυτές τις ανάγκες και τις επιθυμίες σας με κάτι άλλο, εκτός της οθόνης του κινητού σας.

Είναι ζωτικής σημασίας να επιλέξετε κάτι που σας κάνει να αισθάνεστε καλά σε σταθερή βάση. Είναι σαν να προσπαθείς να περιορίσεις την κατανάλωση μίας όχι και ιδιαίτερα υγιεινής τροφής, ας πούμε, πατατάκια. Το σχέδιό σας μπορεί να είναι να σταματήσετε να τρώτε πατατάκια και να στραφείτε στην κατανάλωση μπρόκολου – παρόλο που μισείτε το μπρόκολο. Κάπως έτσι όμως, προετοιμάζεστε για σίγουρη αποτυχία. Μετά το μη ενδεδειγμένο διάλειμμα με μπρόκολο, θα πέσετε ξανά με τα μούτρα στα πατατάκια. Θα συμβεί κάτι που θα μοιάζει με κραιπάλη αυτή τη φορά. Γι’ αυτό βρείτε κάτι που πραγματικά σας αρέσει να κάνετε, όταν δεν σκρολάρετε στο κινητό.  Κάτι που θα είναι επίσης «νόστιμο» και θα σας κάνει να νιώθετε υγιείς, ικανοποιημένοι και πλήρεις. Για παράδειγμα, αν ο στόχος σας είναι η κοινωνική επαφή, κάντε σχέδια για ένα ωραίο γεύμα με έναν φίλο ή κάντε εκείνη την εβδομαδιαία συνάντηση που είχατε κανονίσει δια ζώσης ή μέσω Zoom.

Αν ο στόχος σας είναι η έμπνευση, προγραμματίστε μια δραστηριότητα που πάντα σας άρεσε: από μαθήματα ζωγραφικής ή ανάγνωση κάποιου βιβλίου που από καιρό θέλατε να διαβάσετε ή οτιδήποτε άλλο  σας «ανεβάζει».

Αν απλά νιώθετε πλήξη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη βαρεμάρα ως δικαιολογία για να επιστρέψετε στις βόλτες μερικές φορές την εβδομάδα ή να ξαναπιάσετε τη ρουτίνα της γυμναστικής σας.

Πολύ σύντομα, όλες αυτές οι δραστηριότητες που τώρα αποκαλούμε «υποκατάστατα», θα σας φαίνονται πιο ικανοποιητικές απ’ότι η ενασχόληση με το κινητό.

Βήμα  4.

Άλλοι τρόποι για να αλλάξετε τις συνήθειες που σχετίζονται με το χαμένο χρόνο μπροστά από μια οθόνη

• Προετοιμαστείτε για να αντικαταστήσετε το χρόνο μπροστά στο κινητό: Ακριβώς όπως είναι εύκολο να καταναλώσετε ένα μπέργκερ, άλλο τόσο είναι δύσκολο να σχεδιάσετε ένα υγιεινό γεύμα, γι’ αυτό κάντε μια προετοιμασία πριν ξεκινήσετε το σχέδιο «απομάκρυνσης από τις οθόνες». Το να κανονίζετε συναντήσεις για καφέ ή γεύμα ή σινεμά με άλλους ανθρώπους είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να ξεκινήσετε – είναι πιο εύκολο να αλλάξετε συνήθειες, όταν πρέπει να τηρήσετε μια δέσμευση απέναντι σε κάποιον.
• Ξεκινήστε από τα μικρά πράγματα και δώστε σημασία στην ποικιλία. Μην κάνετε μόνο ένα ενιαίο σχέδιο. Προγραμματίστε δύο ή τρεις ενδιαφέρουσες, αλλά εφικτές δραστηριότητες και στη συνέχεια βασιστείτε σε αυτό που σας ταιριάζει.
• Προσδιορίστε τις ώρες που δεν θα έχετε καμία οθόνη μπροστά σας (ώρες γεύματος, ώρες οικογενειακών δραστηριοτήτων, brunch τα Σαββατοκύριακα) και τηρήστε αυτά τα όρια.
• Γνωρίστε τον εαυτό σας και τα είδη των πειρασμών που σας παρασύρουν και σας κρατάνε μακριά από το στόχο σας. Ίσως έχετε συνηθίσει τόσο πολύ να ελέγχετε το email σας πριν κοιμηθείτε, που ακόμα και το να έχετε το τηλέφωνο στην κρεβατοκάμαρα, σας καταδικάζει σε αποτυχία. Έτσι, αφήστε τη συσκευή μακριά από το κρεβάτι σας. Απόψε ας κοιμηθείτε χωριστά, εσείς στην κρεβατοκάμαρα και εκείνη στην κουζίνα.
• Στο εξωτερικό υπάρχουν οργανώσεις όπως το «Unplug Collaborative» και μέρες όπως η Παγκόσμια Ημέρα Αποσύνδεσης που βοηθούν τους ανθρώπους να κάνουν σχέδια για να γεμίσουν τον χρόνο χωρίς το κινητό στα χέρια ή οργανώνουν δραστηριότητες που στόχο έχουν και να διασκεδάσουν και να βοηθήσουν τον κόσμο να μείνει μακριά από το κινητό του.

Αυτά τα τέσσερα βήματα μπορούν να χτίσουν κάτι που η ψηφιακή αποτοξίνωση από μόνη της δεν θα μπορέσει ποτέ: Και φυσικά μιλάμε για την αναπλαισίωση της σχέσης με τις ψηφιακές τεχνολογίες που μας επιτρέπει να πάρουμε ό,τι καλύτερο έχουν να μας προσφέρουν, να αφήσουμε πίσω όλα εκείνα που μας εμποδίζουν να έχουμε μια καλή ζωή και να γίνουμε ενδυναμωμένοι, υγιείς και σοφοί ψηφιακοί πολίτες.

Πηγή

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…