Οι τρεις βασίλισσες της Αγγλίας που έγραψαν ιστορία

Χθες ολοκληρώθηκε ο μεγαλειώδης αποχαιρετισμός στη Βασίλισσα Ελισάβετ Β του Ηνωμένου Βασιλείου. Μιας χώρας συνδεδεμένης με ένα είδος «μητριαρχικής» μοναρχίας, καθώς από την περίοδο του Μεσαίωνα υπήρξε το μόνο Βασίλειο που επέτρεπε στις γυναίκες να βρίσκονται στη σειρά διαδοχής για τον θρόνο.

Μάλιστα, στην Ευρωπαϊκή Ιστορία ξεχώρισαν τρεις γυναικείες προσωπικότητες, που κυβέρνησαν τη Γηραιά Αλβιώνα και επηρέασαν τις πολιτικές εξελίξεις σε ολόκληρη την Ευρώπη: η Ελισάβετ η Α, η Βικτώρια και η προσφάτως αποθανούσα Ελισάβετ Β.

Ελισάβετ η Α

Η Ελισάβετ η Α γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου του 1533. Ήταν καρπός του έρωτα του Βασιλιά Ερρίκου του Η των Τυδώρ και της δεύτερης συζύγου του Ανν Μπολέυν. Ωστόσο, επειδή η μητέρα της Ελισάβετ δεν μπόρεσε να χαρίσει τον πολυπόθητο αρσενικό διάδοχο στον βασιλιά, εκείνος με διάφορες ψευδείς κατηγορίες διέταξε την εκτέλεσή της, όταν η μικρή Ελισάβετ ήταν τριών ετών.

Μετά τον θάνατο του Ερρίκου και αφού ο βασιλικός του τίτλος πέρασε διαδοχικά στα χέρια των ετεροθαλών αδελφών της, του Εδουάρδου και της Μαρίας, μετά τον άδοξο χαμό τους, κατέληξε στην ίδια, το 1558. Η Ελισάβετ όταν στέφθηκε βασίλισσα της Αγγλίας ήταν μόλις 25 ετών.

Η βασιλεία της διήρκεσε για 45 χρόνια και χαρακτηρίστηκε ως η «αγγλική Αναγέννηση», ενώ συχνά αναφέρεται και ως ο «Χρυσός Αιώνας» για την Βρετανία. Η Ελισάβετ η Α δημιούργησε μία τεράστια αυτοκρατορία. Η ίδια επέλεξε να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη διακυβέρνηση του βασιλείου της και για αυτόν τον λόγο αποφάσισε να μην παντρευτεί, μένοντας στην Ιστορία με το προσωνύμιο, η «Παρθένα Βασίλισσα».

Ως μονάρχης υπήρξε δίκαιη με τους υπηκόους της, μα αδυσώπητη και σκληρή με τους εχθρούς της. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησής της, τερμάτισε τις θρησκευτικές έριδες που μάστιζαν την Αγγλία από τις προηγούμενες δεκαετίες και διέσωσε την οικονομία του βασιλείου, που ήταν διαλυμένη από τους συνεχόμενους πολέμους. Η περίοδος της βασιλείας της χαρακτηρίστηκε από μία πολιτιστική επανάσταση, της οποίας ιθύνων νους και μέντορας υπήρξε ίδια, αρχής γενομένης με την υποστήριξη του Σαίξπηρ και του θεάτρου, αλλά και της φιλοσοφίας και της επιστήμης του Μπέικον, του Χομπς και του Χάρβεϊ.

Η Βασίλισσα Ελισάβετ η Α υπήρξε αδιαμφισβήτητα πρωταγωνίστρια της εποχής της και κυρίως, εγκαινίασε την δυνατότητα αναρρίχησης και κυριαρχίας των γυναικών στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό. Μάλιστα ο Πάπας Σίξτος ο Ε ανέφερε το 1588 για την Ελισάβετ: «Σίγουρα είναι μία σπουδαία βασίλισσα. Κοιτάξτε πόσο καλά κυβερνά! Είναι μόνο μία γυναίκα και ενώ κυβερνά μόνο το μισό ενός νησιού, τη φοβούνται η Ισπανία, η Γαλλία, η Αυτοκρατορία, όλοι…».

Η Βασίλισσα Βικτώρια

Η Βικτώρια γεννήθηκε στις 24 Μαΐου του 1819. Ήταν το μοναδικό τέκνο του Εδουάρδου του Κεντ και της Βικτώριας της Σαξονίας. Όταν ήταν μόλις 8 μηνών έχασε τον πατέρα της και τον παππού της από πνευμονία, γεγονός που την κατέστησε δεύτερη στη σειρά διαδοχής του θρόνου, μετά τον θείο της Γουλιέλμο. Μετά τον θάνατό του, το 1837, η Βικτώρια στέφθηκε βασίλισσα σε ηλικία μόλις 18 ετών, καθότι ο ίδιος δεν διέθετε νόμιμους διαδόχους, παρά μόνο νόθα παιδιά.

Η βασιλεία της διήρκεσε για 63 χρόνια και πλέον είναι η δεύτερη μακροβιότερη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου, μετά τη Βασίλισσα Ελισάβετ τη Β. Η Βικτώρια, ενόσω ακόμα βρισκόταν εν ζωή, ήταν η πρώτη μονάρχης που είδε το όνομά της να χαρακτηρίζει μία ολόκληρη ιστορική περίοδο, τη λεγόμενη «βικτωριανή εποχή». Μία εποχή θεμελιώδης, όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, καθότι συμπίπτει με την ακμή της Βιομηχανικής Επανάστασης, τον υπερδιπλασιασμό των εδαφών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, με την αποικιοποίηση και προσάρτηση των Ινδιών, της Αυστραλίας, του Καναδά και ορισμένων εδαφών του Νότιου Ειρηνικού και της Αφρικής. Στα χρόνια της διακυβέρνησής της επέτυχε την εφαρμογή μιας πολιτικής μεταρρύθμισης προς την κατεύθυνση της συνταγματικής μοναρχίας. Ταυτόχρονα, όμως η εποχή εκείνη χαρακτηρίστηκε από αυστηρότητα και πουριτανισμό.

Το 1840 παντρεύτηκε τον πρώτο της εξάδελφο, τον Αλβέρτο. Μαζί του απέκτησε εννέα παιδιά, από τα οποία πέθαναν τα τρία. Οι απόγονοί της πραγματοποίησαν γάμους με άλλες βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης. Είναι γεγονός ότι οι ενώσεις αυτές της προσέφεραν 42 εγγόνια και 87 δισέγγονα αποδίδοντάς της το προσωνύμιο, «Η Γιαγιά της Ευρώπης».

Σε πολιτικό επίπεδο, αρκετές φορές, η Βικτώρια ήρθε σε σύγκρουση με την κυβέρνησή της. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές ήταν η διαμάχη της με τον υπουργό εξωτερικών Υποκόμη του Πάλμερστον για τη λεγόμενη υπόθεση Πατσίφικο, που ήταν η αφορμή για τον Ναυτικό Αποκλεισμό του Πειραιά από τους Βρετανούς, το 1850.

Σε προσωπικό επίπεδο, ο θάνατος του συζύγου της πρίγκιπα Αλβέρτου σε ηλικία μόλις 42 ετών, την καταρράκωσε ψυχικά. Η βασίλισσα δεν ξεπέρασε ποτέ την απώλειά του και διατήρησε το πένθος της, μέχρι το τέλος της ζωής της. Η Βικτώρια απεβίωσε στην αυγή του 20^ου αιώνα, στις 22 Ιανουαρίου του 1901, συνδέοντας το όνομά της με μια ολόκληρη εποχή.

Βασίλισσα Ελισάβετ Β

Η προσφάτως εκλιπούσα Ελισάβετ η Β υπήρξε η μακροβιότερη μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου, αφού βασίλεψε για 70 συναπτά έτη. Η Ελισάβετ γεννήθηκε στις 21 Απριλίου του 1926. Ήταν κόρη του Αλβέρτου Δούκα της Υόρκης (μετέπειτα Βασιλιά Γεωργίου) και της Ελισάβετ, Δούκισσας της Υόρκης.

Όταν πέθανε ο παππούς της ο Γεώργιος Ε, τον διαδέχθηκε ο θείος της Εδουάρδος, όμως τον ίδιο χρόνο αναγκάστηκε να παραιτηθεί, εξαιτίας ενός σκανδάλου για την εποχή, καθώς θέλησε να παντρευτεί μια διαζευγμένη γυναίκα. Επομένως, ο βρετανικός θρόνος περιήλθε στον πατέρα της και εκείνη βρέθηκε πρώτη στη σειρά διαδοχής.

Ένα αξιοσημείωτο περιστατικό των εφηβικών της χρόνων, έλαβε χώρα το 1940. Ενώ στην Ευρώπη μαινόταν ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ελισάβετ στα 14 της χρόνια πραγματοποίησε την πρώτη της ραδιοφωνική εκφώνηση στο BBC, προκειμένου να στηρίξει ηθικά και ψυχολογικά τα παιδιά που είχαν απομακρυνθεί από τις πόλεις που βομβαρδίζονταν. Μετά το τέλος του πολέμου, στις 8 Μαΐου του 1945 εκείνη και η αδερφή της Μαργαρίτα ενώθηκαν με τα πλήθη που πανηγύριζαν στους δρόμους του Λονδίνου, χωρίς να τις αναγνωρίσει κανείς.

Το 1934 η μέλλουσα Βασίλισσα συναντά για πρώτη φορά τον μετέπειτα σύζυγό της Πρίγκιπα της Ελλάδας και της Δανίας Φίλιππο. Πέντε χρόνια αργότερα και ενώ ήταν μόλις 13 ετών δήλωσε στους οικείους της ότι ήταν ερωτευμένη με το Φίλιππο, ενώ ο αρραβώνας τους ανακοινώθηκε το 1947.

Ο Φίλιππος αποποιήθηκε τους ελληνικούς και δανικούς τίτλους του και από ορθόδοξος έγινε αγγλικανός, ώστε να μπορέσει να παντρευτεί την Ελισάβετ. Το ζευγάρι παντρεύτηκε στις 20 Νοεμβρίου του 1947 στο Αβαείο του Ουεστμίνστερ και απέκτησε 4 παιδιά, τον Κάρολο (νυν Βασιλιά Κάρολο Γ), την Άννα, τον Ανδρέα και τον Εδουάρδο. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1952 και ενόσω βρισκόταν σε περιοδεία με τον σύζυγό της στην Κένυα, πληροφορήθηκε την είδηση του θανάτου του πατέρα της. Έτσι, αυτομάτως ανέλαβε χρέη Βασίλισσας.

Στις 2 Ιουνίου του 1953 στέφθηκε Βασίλισσα, στο Αβαείο του Ουεστμίνστερ. Η εκδήλωση αποτέλεσε την πρώτη ενθρόνιση στην Ιστορία, που μεταδόθηκε ραδιοτηλεοπτικά σε όλον τον κόσμο. Η  Ελισάβετ ήταν η πρώτη Βρετανίδα μονάρχης που έβγαλε λόγο στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών το 1991, μετά το τέλος του Πολέμου του Κόλπου, όπου καταδίκασε την άσκηση  κάθε μορφής βίας.

Σε προσωπικό οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο η βασίλισσα κλονίστηκε από αλλεπάλληλα προβλήματα το 1992, καθώς τα τρία παιδιά της χώρισαν και οι φήμες για την εμπλοκή τρίτων προσώπων οργίαζαν, κάτι που έδινε βήμα στον σκανδαλοθηρικό τύπο για διαπόμπευση μελών της βασιλικής οικογένειας. Ωστόσο, το 1996 επέτρεψε στον πρωτότοκο γιο της Κάρολο να διαζευχθεί τη μητέρα των παιδιών του, Πριγκίπισσα Νταϊάνα. Την επόμενη χρονιά τον Αύγουστο του 1997, ο θάνατος της Πριγκίπισσας σε τροχαίο δυστύχημα στο Παρίσι έπληξε τη δημοτικότητα της Βασίλισσας. Εντούτοις, ο σεβασμός και οι τιμές που απέδωσε κατά το διάγγελμά της, πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της κηδείας της εκλιπούσης και η φιλανθρωπική της δράση κατά τις επόμενες δεκαετίες, κατέστησαν το πρόσωπό της, ως το πλέον λαοφιλές και αναγνωρίσιμο ακόμη και εκτός συνόρων.

Μολαταύτα, η Βασίλισσα ουκ ολίγες φορές δέχθηκε δυσμενείς κριτικές για την πολιτική της στάση, σε ορισμένα δυσάρεστα και ακανθώδη ζητήματα. Η περίοδος της Βασιλείας της χαρακτηρίστηκε από τη λεγόμενη αποαποικιοποίηση (την απώλεια πολλών υπερπόντιων εδαφών του Βασιλείου).

Επιπλέον, γεγονότα όπως η επέμβαση στο Σουέζ το 1953, η 12ετής κρίση της Μαλαισίας, η σφαγή αιχμαλώτων κατά την εξέγερση των Μάου Μάου στην Κένυα, οι εισβολές στη Γουιάνα, ο απαγχονισμός των Κυπρίων Αγωνιστών, η 30χρονη στρατιωτική επιχείρηση στη Βόρειο Ιρλανδία και ο πόλεμος των Φώκλαντ, αμαύρωσαν την άσκηση εξωτερικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου.

Παρά την σκληρή κριτική που δέχθηκε κατά καιρούς, κατόρθωσε να καλλιεργήσει την εικόνα του μητρικού προτύπου- συμβόλου στους σύγχρονους Βρετανούς.

Με τον θάνατό της στις 8 Σεπτεμβρίου του 2022 σφράγισε μια ολόκληρη εποχή, ταυτιζόμενη με την χώρα της για 70 χρόνια.

Συντάκτης: Ευφροσύνη Σπύρου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.