Πώς πρέπει να χειριστούν οι γονείς τη δύσκολη διαδικασία του διαζυγίου; Τι πρέπει να πουν στο παιδί, ώστε να μην …
Οι γονείς δεν παίρνουν «διαζύγιο» με τα παιδιά τους – Επιπτώσεις χωρισμού
Υπάρχουν πολλοί μύθοι γύρω από ένα διαζύγιο, καθώς κι από τον τρόπο που το βιώνουν τα παιδιά της οικογένειας. Θεωρίες που αναφέρονται στο ότι αν οι γονείς είναι δυστυχισμένοι στο γάμο τότε είναι και τα παιδιά ή στο ότι αυτό που είναι καλό για τους γονείς κατ’ επέκταση είναι και για τα παιδιά. Το διαζύγιο είναι ένα στρεσογόνο γεγονός για τα μέλη της οικογένειας και κυρίως για τα παιδιά που σε κάποιες περιπτώσεις το βιώνουν ομαλά και σε κάποιες άλλες πιο έντονα.
Η ένταση των επιπτώσεων αφορά σε μεγάλο βαθμό και την ποιότητα της σχέσης των γονέων πριν το χωρισμό, τις συγκρούσεις μεταξύ τους, την επικοινωνία, αλλά και τον βαθμό που επικεντρώνονται στις ανάγκες των μελών τη στιγμή που αποφασίζουν να χωρίσουν. Οι γονείς παρόλα αυτά είναι σε θέση, με τον κατάλληλο χειρισμό, να μειώσουν τις ψυχολογικές επιπτώσεις του διαζυγίου στα παιδιά τους. Σίγουρα πρόκειται για μία αλλαγή ζωής ακόμη και για τους ίδιους, όμως ο τρόπος που θα προσεγγίσουν και θα χειριστούν το θέμα, είναι το βασικό σημείο.
Η ανασφάλεια, ο φόβος και η αγωνία, η έλλειψη και η συχνή απουσία του γονέα που δεν έχει την κύρια επιμέλεια δημιουργούν μία αίσθηση εγκατάλειψης στο παιδί, η οποία εκδηλώνεται πολλές φορές στον ύπνο, με εξάρσεις θυμού, αδικαιολόγητη γκρίνια και ένοχη. Πάντα θα φαντασιώνεται την επανένωση των γονιών του και θα επιζητά την αγάπη και την επιβεβαίωση. Ένα παιδικό μυαλό δεν έχει σαφή εικόνα και αντίληψη του γεγονότος, έχει όμως μνήμες που μεγαλώνοντας τις ενώνει σαν κομμάτια ενός παζλ για να δώσει τη δική του λογική εξήγηση.
Είναι δύσκολο να καταλάβει σε μικρή ηλικία γιατί έχει δύο σπίτια και διαφορετικές συνήθειες όταν είναι με τον μπαμπά από εκείνες που ακολουθεί τις μέρες που ζει με τη μαμά. Είναι ξεκάθαρο για αυτό πως οι γονείς σταμάτησαν να αγαπούν ο ένας τον άλλον και πάντα υπάρχει ο φόβος ότι κάποια μέρα θα σταματήσουν να αγαπούν κι εκείνο. Σε μεγαλύτερη ηλικία στο παιδί μπορεί να προξενηθεί θυμός, αφού οι αλλαγές είναι μεγάλες και συνήθως στρέφεται ενάντια σε έναν από τους δύο γονείς, τον οποίο θεωρεί υπαίτιο.
Στα περισσότερα διαζύγια έχει παρατηρηθεί πως η σχέση του παιδιού με τους γονείς επηρεάζεται. Τα παιδιά αισθάνονται από ενοχή, ότι πρέπει να προστατεύσουν τον γονέα που δεν έχει την κύρια επιμέλεια, καθώς είναι εκείνος που έφυγε από το σπίτι του και στα μάτια τους μπορεί να μοιάζει με “θύμα”.
Το έντονο στρες που πλημμυρίζει την παιδική ψυχή, εκδηλώνεται κατά βάση στο γονέα που έχει την επιμέλεια – συνήθως στη μητέρα – αφού ζουν στο ίδιο σπίτι και η αίσθηση ασφάλειας στο πρόσωπό του είναι μεγαλύτερη και ανάλογη της επικοινωνίας. Οι κανόνες σε αυτές τις περιπτώσεις παρουσιάζουν αστάθεια και είναι λιγότερο αποτελεσματικοί, αφού οι γονείς μετά το διαζύγιο γίνονται ανεκτικοί – ίσως και από ενοχές – και δεν επιμένουν στο να θέτουν όρια.
Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που το παιδί χρειάζεται να αλλάξει σπίτι, σχολείο, υπάρχουν οικονομικά προβλήματα κι ένας γονέας αντιμετωπίζει την απογοήτευση με κατάθλιψη και εξάντληση.
Τα παιδιά από χωρισμένους γονείς αρκετά συχνά σημειώνουν προβλήματα συμπεριφοράς και κοινωνικότητας. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα δυσκολεύονται να κάνουν φιλίες και να εμπιστευτούν ανθρώπους. Σε κάποιες άλλες πάλι, θα είναι ιδιαίτερα κοινωνικά και στο πλαίσιο της αναζήτησης της επιβεβαίωσης θα έχουν ανάγκη να βρίσκονται με πολλούς ανθρώπους.
Αργότερα, ως ενήλικες και στην προσπάθειά τους να οχυρώσουν με ψυχική δύναμη και ισορροπία τον εαυτό τους, δυσκολεύονται στις σχέσεις και παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης. Ενώ, φαινομενικά θα παρουσιάζουν με περηφάνια τα επιτεύγματα και τις ικανότητές τους, βαθιά μέσα τους θα υπάρχουν “κενά” που θα τους ακολουθούν στη διάρκεια της ζωής τους.
Απαιτούνται στρατηγικές των γονέων, ώστε το παιδί να μπορέσει να διαχειριστεί το διαζύγιο και να ενταχθεί ομαλά στα νέα δεδομένα και όχι να το καθιστούν παρατηρητή με ψεύτικες δικαιολογίες και σενάρια, ώστε να αποφύγουν οι ίδιοι τις συνέπειες. Αυτό μόνο δειλία μπορεί να χαρακτηριστεί και μία συμπεριφορά αψυχολόγητη, που δεν χαρακτηρίζεται απο αίσθημα ευθύνης.
Το παιδί χρειάζεται γαλήνη και όχι ένα εμπόλεμο περιβάλλον. Πρέπει να υπάρχουν ξεκάθαρες εξηγήσεις, αφού μετά το διαζύγιο θέλουν να κατανοούν την κατάσταση, να ακολουθούν ένα πρόγραμμα και καθημερινά και στις επισκέψεις στο γονέα που δεν έχει την επιμέλεια.
Χρειάζεται αυτοσυγκράτηση μπροστά στα παιδιά, να αποφεύγονται τα δράματα και οι πιθανές κατηγορίες. Τα παιδιά δεν μπορούν να μπαίνουν στη μέση συζητήσεων ή της όποιας διαμάχης. Χρειάζονται υποστήριξη και μία ώθηση να αντιληφθούν την ικανότητά τους να διαχειρίζονται τις αλλαγές και να αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Οι μπερδεμένες καταστάσεις το μόνο που θα επιφέρουν είναι σύγχυση σε ένα ανήλικο άτομο. Το παιδί που έχει βιώσει ένα διαζύγιο έχει την ανάγκη να είναι ελεύθερο να ζει, επιλέγοντας αυτό τον τρόπο και το χρόνο που θα διαθέσει στον κάθε γονιό. Χωρίς καμία ενοχή το παιδί έχει ανάγκη και δικαίωμα να αγαπήσει και τους δύο γονείς και να απαιτήσει την αγάπη και από τους ίδιους.
Η ψυχική ηρεμία ενός παιδιού με ή χωρίς χωρισμένους γονείς έχει προτεραιότητα, απαιτεί θυσίες και μία συνεχή προσπάθεια και εξασφάλιση ασφάλειας και φροντίδας στο πρόσωπό του από τη μεριά των γονέων. Αυτό, για να γίνει κάποιος γονέας χρειάζεται να το αντιληφθεί και να το δουλέψει στο μυαλό και στη ζωή του.
Κανένα παιδί δεν επέλεξε τη ζωή που θέλησε η οικογένειά του να ζήσει. Με όποιον τύπο οικογένειας, σε οποιαδήποτε ηλικία, σε κάθε οικονομική και κοινωνική συνθήκη, ένας γονιός οφείλει να μεγαλώσει ένα παιδί όπως το αξίζει.
