Ο ελληνικός τουρισμός αναδεικνύεται σε εθνικό πρωταθλητή της οικονομίας σύμφωνα με μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ. Το 90% της δραστηριότητάς του είναι …
Οι προκλήσεις του βιώσιμου τουρισμού: Γιατί είναι δύσκολο στην πράξη
Ο βιώσιμος τουρισμός αποτελεί φιλοδοξία για πολλούς, αλλά η υλοποίησή του συχνά αποδεικνύεται δύσκολη. Εξετάζουμε τι πραγματικά σημαίνει, τις κοινές προκλήσεις για ταξιδιώτες και οργανισμούς, και πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε.
Ο βιώσιμος τουρισμός είναι πιο σημαντικός από ποτέ
Το 2019, οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις έφτασαν το 1,5 δισεκατομμύριο, σημειώνοντας αύξηση 4% από το 2018. Στη Βενετία, με πληθυσμό μόλις 50.000 κατοίκων, καταγράφηκαν περίπου 30 εκατομμύρια επισκέπτες.
Το 2023, οι αριθμοί επιστρέφουν στα επίπεδα προ πανδημίας, προκαλώντας ανησυχία για το πώς ταξιδεύουμε και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες.
Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO), το 68% των προορισμών εξέφρασαν ανησυχίες για υπερπληθυσμό, προβλήματα υποδομών και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η UNESCO σημειώνει ότι η ανάπτυξη του τουρισμού επηρεάζει πολιτιστικούς χώρους παγκοσμίως, ενώ πολλές τοπικές κοινωνίες διαμαρτύρονται για την αδυναμία διατήρησης της καθημερινότητας λόγω των μεγάλων πλήθους τουριστών.
Ταυτόχρονα, υπάρχουν λιγότερο δημοφιλείς προορισμοί με ανεκμετάλλευτο δυναμικό. Έρευνα της Booking έδειξε ότι:
- Το 40% των ταξιδιωτών θα προτιμούσαν να ταξιδέψουν εκτός υψηλής τουριστικής περιόδου.
- Το 31% θα επέλεγε εναλλακτικούς προορισμούς για να αποφύγει την πολυκοσμία.
- Το 42% δυσκολεύεται να βρει ελκυστικούς προορισμούς χωρίς πλήθος τουριστών.
Ο βιώσιμος τουρισμός είναι μια απάντηση στις παραπάνω προκλήσεις.
Τι είναι ο βιώσιμος τουρισμός;
Ο βιώσιμος τουρισμός, γνωστός και ως υπεύθυνος ή οικολογικός τουρισμός, αφορά τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων του τουρισμού στο περιβάλλον, την κοινωνία και τον πολιτισμό, ενώ μεγιστοποιεί τα οφέλη.
Ορισμοί από διεθνείς οργανισμούς:
- UNWTO: «Ο τουρισμός που λαμβάνει υπόψη τις τρέχουσες και μελλοντικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των επισκεπτών, της βιομηχανίας, του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινοτήτων.»
- IUCN: Εστιάζει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, περιγράφοντας τον ως «τουρισμό που στηρίζει τις προσπάθειες διατήρησης και διασφαλίζει τη διαβίωση και τον πολιτισμό των τοπικών κοινοτήτων.»
- GSTC: Παρουσιάζει κριτήρια για βιώσιμο τουρισμό, δίνοντας έμφαση στη διαχείριση προορισμών, την εμπλοκή της κοινότητας και την προστασία του περιβάλλοντος.
Απλοποιημένα: Ο βιώσιμος τουρισμός διασφαλίζει ότι ο τουρισμός ωφελεί όχι μόνο τους ταξιδιώτες και τη φιλοξενία αλλά και το περιβάλλον, τις τοπικές κοινότητες και την πολιτιστική κληρονομιά, τώρα και στο μέλλον.
Πώς εξελίχθηκε ο βιώσιμος τουρισμός;
Αν και η ιδέα δεν είναι νέα, η σημασία του βιώσιμου τουρισμού αυξήθηκε πρόσφατα λόγω:
- Αυξημένης περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης: Με περισσότερες πληροφορίες για τις επιπτώσεις των επιλογών μας, οι άνθρωποι σκέφτονται περισσότερο τις συνέπειες.
- Πολυδιάστατης προσέγγισης: Δεν αφορά μόνο την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και την πολιτιστική κληρονομιά και τις τοπικές κοινότητες.
- Κανονισμών και πιστοποιήσεων: Κυβερνήσεις και οργανισμοί ενθαρρύνουν βιώσιμες πρακτικές με κατευθυντήριες γραμμές.
- Καινοτομίας και τεχνολογίας: Εργαλεία όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η εικονική πραγματικότητα υποστηρίζουν τον βιώσιμο τουρισμό.
Γιατί είναι δύσκολος ο βιώσιμος τουρισμός;
Παρά την αναγνώριση της ανάγκης, η πράξη καθυστερεί λόγω:
Προκλήσεων για οργανισμούς και επιχειρήσεις:
- Οικονομική εξάρτηση: Πολλοί προορισμοί βασίζονται στον μαζικό τουρισμό.
- Περιορισμένοι πόροι: Η μετάβαση απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές και εκπαίδευση.
- Αντίσταση στην αλλαγή: Φόβοι για απώλεια εσόδων δυσχεραίνουν την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών.
- Έλλειψη ζήτησης: Οι ταξιδιώτες συχνά προτιμούν φθηνές λύσεις.
Προκλήσεις για ταξιδιώτες:
- Έλλειψη υποδομών: Πολλές περιοχές δεν διαθέτουν αναγκαίες υποδομές όπως ανακύκλωση.
- Υψηλό κόστος: Οι βιώσιμες επιλογές συχνά είναι ακριβότερες.
- Έλλειψη ευαισθητοποίησης: Πολλοί δεν γνωρίζουν πώς επηρεάζουν οι επιλογές τους.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε;
Η επιτυχία απαιτεί συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και τοπικών κοινοτήτων, καθώς και αλλαγή νοοτροπίας.
Ο βιώσιμος τουρισμός προσφέρει ευκαιρίες για μοναδικές εμπειρίες, ενισχύοντας τη διατήρηση των πολιτισμών και του περιβάλλοντος. Είναι απαραίτητο να επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει επιτυχία στον τουρισμό, εστιάζοντας στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αντί για τα άμεσα κέρδη.
Μετάφραση-Επιμέλεια από το πρωτότυπο: Σιαφίλιου Θεοδώρα
