Ο χιονάνθρωπος, του Jo Nesbo
Μολονότι είμαι λάτρης της αστυνομικής λογοτεχνίας απέφευγα να διαβάσω βιβλία του διάσημου Νορβηγού Jo Nesbo. Τον θεωρούσα, αυτό που λέμε, “εμπορικό” συγγραφέα με ό,τι σημαίνει αυτός ο όρος. Ώσπου ένας φίλος μού έκανε δώρο τον Χιονάνθρωπο, (Μεταίχμιο 2012) για τον οποίο, όπως διαβάζω στο οπισθόφυλλο, η εφημερίδα USA Today γράφει “Αν δεν γνωρίζετε τον Nesbo, μην το καθυστερείτε άλλο. Ξεκινήστε με αυτό το βιβλίο”. Τελικά, η ανάγνωσή του δικαίωσε και τον φίλο μου και την εφημερίδα.
Η φράση “σε κρατάει σε αγωνία από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα” είναι πλέον κλισέ. Όπως και η εκείνη που λέει “ξενύχτησα για να το διαβάσω”. Στην προκειμένη περίπτωση σε εμένα συνέβησαν και τα δύο. Εντάξει, δεν ξενύχτησα ακριβώς, αλλά συνέλαβα τον εαυτό μου νυστάζοντα μεταμεσονυχτίως να λέει “ας διαβάσω και αυτές τις σελίδες και μετά πάω για ύπνο” τρεις φορές στη σειρά. Σε αυτό βοήθησε και η στρωτή γλώσσα, σε μετάφραση Γωγώς Αρβανίτη, που έρρεε αβίαστα σε όλες τις 608 σελίδες του βιβλίου.
Ας πάρουμε όμως μιαν ιδέα για την υπόθεση διαβάζοντας το οπισθόφυλλο:
“ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΑ ΠΕΣΕΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΧΙΟΝΙ. Ένα αγοράκι ξυπνά και αναζητά τη μητέρα του. Όμως στο σπίτι δεν είναι κανείς και στον κήπο τους ανακαλύπτει έναν χιονάνθρωπο με το αγαπημένο φουλάρι της μητέρας του τυλιγμένο στον λαιμό του.
ΤΟΤΕ ΘΑ ΞΑΝΑΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ. Καθώς ο Χάρι Χόλε και η ομάδα του ξεκινούν την έρευνά τους, ανακαλύπτουν έναν ανησυχητικό αριθμό γυναικών που έχουν χαθεί στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Όταν διαπιστώνουν την εξαφάνιση και άλλης μιας γυναίκας, οι χειρότερες υποψίες του Χάρι Χόλε επιβεβαιώνονται: για πρώτη φορά στην καριέρα του θα πρέπει να αντιμετωπίσει έναν σίριαλ κίλερ που παίζει στην έδρα του”.
Όπως αρμόζει σε κάθε αστυνομικό μυθιστόρημα που σέβεται τον εαυτό του, οι ανατροπές διαδέχονται η μια την άλλη. Η αγωνία καλά κρατεί. Ο ήρωας, ο επιθεωρητής Χάλι Χόλε, δίνει ταυτόχρονα μάχες με πολλούς αντίπαλους: με τον εαυτό του που ρέπει στον αλκοολισμό, με τους προϊσταμένους του, που ψάχνουν για εξιλαστήριο θύμα όταν η ανακάλυψη του δολοφόνου σκαλώνει και, φυσικά, με τον κατά συρροή δολοφόνο που έχει στόχο να εξοντώσει και αυτόν τον ίδιο. Φυσικά, δεν λείπει το αίσθημα και το σεξ όπως και οι σκηνές θρίλερ με τεμαχισμένα πτώματα.
Ο συγγραφέας έχει μια καταπληκτική ικανότητα να σκηνοθετεί τέλεια το κάθε περιστατικό που περιγράφει, μικρό ή μεγάλο, σημαντικό ή ασήμαντο. Έτσι δίνει στον αναγνώστη την αίσθηση του αληθοφανούς, του ζωντανού, του ανάγλυφου και εν τέλει του πειστικού. Κι ακόμη αξιοποιεί με θαυμάσιο τρόπο επιστημονικά φαινόμενα εντάσσοντάς τα αρμονικά μέσα στην πλοκή. Και αφού η υπόθεση εκτυλίσσεται στη χειμωνιάτικη Νορβηγία, τι πιο φυσικό από τις χιονοπτώσεις και τα λευκά τοπία που αφενός αυξάνουν την δραματικότητα της ατμόσφαιρας και αφετέρου δίνουν την δυνατότητα κατασκευής χιονάνθρωπων που αποτελούν το σήμα κατατεθέν του δολοφόνου.
Σε αντίθεση με τις ιστορίες της Αγκάθα Κρίστι όπου ο δολοφόνος βρίσκεται ανάμεσα στους αρχικούς υπόπτους εδώ όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Μόνο στο τέλος ο αναγνώστης μαθαίνει ότι ακολουθείται η συνταγή της Κρίστι ή όχι.
Ενώ στα κλασικά αστυνομικά έργα ο αστυνόμος ή ο ντετέκτιβ (Πουαρώ, Μις Μαρπλ, Σέρλοκ Χολμς, Μπέκας) κρατούσε για τον εαυτό του την ιδιωτική και οικογενειακή του ζωή περιοριζόμενος στην ανεύρεση του δράστη με παρατηρητικότητα και επαγωγικούς συλλογισμούς, στα σύγχρονα διεκδικεί ρόλο συμπρωταγωνιστή ανοίγοντας το σπίτι του στην κοινή θέα (Χαρίτος, Χόλε).
Στα πολλά και αξιοθαύμαστα ταλέντα του συγγραφέα συγκαταλέγεται και η ικανότητά του να εφευρίσκει λεκτικά παιχνίδια και έξυπνες ατάκες στους διαλόγους διασκεδάζοντας τον αναγνώστη και δίδοντας πρόσθετη ζωντάνια στην διήγηση.
Θα μπορούσα να προσθέσω και άλλες παρατηρήσεις αλλά τότε θα ρισκάριζα να αποκαλύψω στοιχεία για το ποιος είναι ο δολοφόνος. Για αυτό σταματώ εδώ.
Κοντολογίς, ένα χορταστικό, εντυπωσιακό αστυνομικό μυθιστόρημα που, διαβάζοντας το, μερικές φορές ξεγελιέσαι νομίζοντας ότι παρακολουθείς καλογυρισμένη ταινία θρίλερ.
«Ο συνεργάτης μας κ. Άρης Γαβριηλίδης είναι συγγραφέας και εικαστικός. Περισσότερα για αυτόν και το έργο του εδώ.»
