Ο ρόλος των σχολικών κοινωνικών λειτουργών στην εκπαίδευση

Τα τελευταία χρόνια, διάφοροι τομείς της κοινωνίας μας όπως η υγεία, η πρόνοια και η εκπαίδευση δέχονται πλήθος αλλαγών κυρίως σε περιόδους αλλαγής της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής. Μεγάλης σημασίας κρίνονται οι μεταβολές στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς το σχολείο αποτελεί- μετά την οικογένεια- τον σημαντικότερο φορέα κοινωνικοποίησης για τα παιδιά. Επομένως, το σχολείο προάγει τη διεύρυνση των γνώσεων των παιδιών εξασφαλίζοντας τους ορισμένα εφόδια για το μέλλον, αλλά και την κοινωνικοποίηση τους μέσα από παρέες και αθλητικές δραστηριότητες. Πολλές φορές όμως τα παιδιά, δεν «κουβαλάνε» στην τσάντα τους μόνο τις εργασίες και τις σημειώσεις της επόμενης ημέρας, αλλά και προσωπικά προβλήματα, τα οποία παραμένουν τις περισσότερες φορές άλυτα, γιατί δεν βρίσκουν το θάρρος να τα μοιραστούν με κάποιον καθηγητή τους και γιατί αισθάνονται ίσως άβολα με την σχέση εκπαιδευτικού-μαθητή. 

Έχοντας κατά νου τις ανάγκες των μαθητών, αλλά και του εκπαιδευτικού προσωπικού, παρατηρούμε ότι τον τελευταίο καιρό προστέθηκαν στο σχολικό περιβάλλον ψυχολόγοι και σιγά-σιγά ξεκινούν να τοποθετούνται σχολικοί Κοινωνικοί Λειτουργοί. Ποια είναι όμως η διαφορά τους από τους ψυχολόγους και γιατί κρίνεται πλέον απαραίτητη η παρουσία και των δυο σημαντικών ειδικοτήτων;

Οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν θέσεις στις οποίες χρειάζεται το άτομο να έχει ανεπτυγμένες τις δεξιότητες της ενεργητικής ακρόασης και της διαπροσωπικής επικοινωνίας, με πιο σημαντική την ενσυναίσθηση. Ενώ υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δυο ειδικοτήτων ταυτόχρονα υπάρχουν διακριτές διαφορές. Συνήθως ο σχολικός Κοινωνικός Λειτουργός απασχολείται σε διάφορα σχολεία μέσα σε μια περιφέρεια ή σε ένα που συνεργάζεται με την υπηρεσία που εργάζεται. Στόχος του είναι να  βοηθά τους μαθητές, τις οικογένειές τους και τους δασκάλους να αντιμετωπίσουν ζητήματα που επηρεάζουν τη συναισθηματική ευημερία και την ακαδημαϊκή επίδοση ενός μαθητή.  Στις αρμοδιότητές τους εμπίπτουν η προαγωγή της ψυχικής υγείας των γονέων και των εκπαιδευτικών μέσα από τον συντονισμό ομάδων ενδυνάμωσης, αλλά και τη συμβουλευτική των μαθητών για οποιοδήποτε θέμα προκύψει, όπως η χρήση τοξικών ουσιών, η ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων θεραπείας, η διαχείριση κρίσεων, η πραγματοποίηση επισκέψεων στο σπίτι, αλλά και η υποστήριξη μιας διεπιστημονικής ομάδας θεραπείας. 

Οι επαγγελματίες Κοινωνικοί Λειτουργοί έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορες προκλήσεις σε όποιο χώρο κι αν εργάζονται, καθώς είναι μια αρκετά απαιτητική εργασία. Περισσότερο απαιτητική και υπεύθυνη είναι στο σχολικό περιβάλλον, όπου ο Κοινωνικός Λειτουργός έχει πλήθος ευθυνών. Πιο συγκεκριμένα, εντός του σχολείου εργάζονται για να προωθήσουν την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών στην περιοχή τους, βοηθώντας μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς να χειριστούν τους πολλούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ακαδημαϊκή απόδοση και την κοινωνικοποίηση. 

Διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στα οικογενειακά και κοινοτικά συστήματα, αλλά και αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των μαθητών και των οικογενειών τους με κοινοτικές υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της επιτυχίας των μαθητών. Ακόμη, η εκπαίδευση των σχολικών Κοινωνικών Λειτουργών περιλαμβάνει εξειδικευμένη προετοιμασία στον πολιτιστικό τομέα, στην ποικιλομορφία, στη θεωρία συστημάτων, στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην εκτίμηση και την παρέμβαση κινδύνου, στη διαβούλευση και τη συνεργασία και στις στρατηγικές κλινικής παρέμβασης για την αντιμετώπιση των αναγκών ψυχικής υγείας των μαθητών. 

Εργάζονται για την άρση των εμποδίων μάθησης που δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα της φτώχειας, της ανεπαρκούς υγειονομικής περίθαλψης και της βίας στη γειτονιά. Επίσης, οι σχολικοί Κοινωνικοί Λειτουργοί συχνά εστιάζουν στην παροχή υποστήριξης σε ευάλωτους πληθυσμούς μαθητών ή και φοιτητών που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο αποχής και εγκατάλειψης σχολείου, όπως άστεγοι, ανάδοχοι και μετανάστες ή παιδιά μεταναστών, μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα θεραπείας ή αντιμετωπίζουν ζητήματα με το σύστημα δικαιοσύνης ανηλίκων ή μαθητές που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία. Συνεργάζονται με δασκάλους, γονείς και άλλους εκπαιδευτικούς για να παρέχουν συντονισμένες παρεμβάσεις και βοηθούν τις οικογένειες να έχουν πρόσβαση στις υποστηρίξεις που απαιτούνται για την προώθηση της επιτυχίας των μαθητών.

Με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών από κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους η εκπαίδευση εκσυγχρονίζεται, καθώς ανταποκρίνεται άμεσα στις ανάγκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών και συμβάλλει στην επίλυση σοβαρών προβλημάτων με δημιουργικούς και πρωτοποριακούς τρόπους.

Συντάκτης: Φρειδερίκη Τενεκετζή, Κοινωνική λειτουργός

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.