Ο εγκέφαλος των καλλιτεχνών

Συντάκτης: Σάννα Νάνου, Φιλόλογος και Επιμελήτρια – Διορθώτρια Κειμένων

Οι καλλιτέχνες έχουν δομικά διαφορετικούς εγκεφάλους σε σύγκριση με τους μη καλλιτέχνες σύμφωνα με μία μελέτη. Οι τομογραφίες του εγκεφάλου των συμμετεχόντων αποκάλυψαν ότι οι καλλιτέχνες είχαν αυξημένη νευρική ουσία σε τομείς που σχετίζονται με τις λεπτές κινήσεις και τις οπτικές εικόνες. Έπειτα, μία άλλη έρευνα, που δημοσιεύεται στο NeuroImage, διαπιστώνει ότι το ταλέντο ενός καλλιτέχνη μπορεί να είναι έμφυτο. Αλλά και η κατάρτιση και η περιβαλλοντική ανατροφή παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην ικανότητά του. Βέβαια, όπως και σε πολλούς τομείς της επιστήμης, η ακριβής αλληλεπίδραση της φύσης και της ανατροφής παραμένει ασαφής.

Έρευνα

Επικεφαλής στην έρευνα, η Rebecca Chamberlain από το KU Leuven στο Βέλγιο, δήλωσε ότι ενδιαφέρεται να ανακαλύψει πώς οι καλλιτέχνες βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά. «Οι άνθρωποι που είναι καλύτεροι στη ζωγραφική δεν φαίνεται να έχουν πιο ανεπτυγμένες δομές σε περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τη λεπτή κίνηση και αυτό που ονομάζουμε διαδικαστική μνήμη» εξήγησε.

Στη μικρή μελέτη τους οι ερευνητές επεξεργάστηκαν τον εγκέφαλο 21 σπουδαστών καλών τεχνών και τους συνέκριναν με τους εγκεφάλους 23 μη καλλιτεχνών χρησιμοποιώντας μια μέθοδο σάρωσης που ονομάζεται voxel. Αυτή η μέθοδος βασίζεται στη μορφομετρία. Αυτές οι λεπτομερείς σαρώσεις αποκάλυψαν ότι η καλλιτεχνική ομάδα είχε σημαντικά περισσότερη φαιά ουσία σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται προσφηνοειδές λόβιο (precuneus) στον βρεγματικό λοβό.

«Αυτή η περιοχή εμπλέκεται σε μία σειρά από λειτουργίες, αλλά ενδεχομένως σε πράγματα που θα μπορούσαν να συνδέονται με τη δημιουργικότητα των οπτικών εικόνων -να είστε σε θέση να χειραγωγήσετε τις οπτικές εικόνες στο μυαλό σας, να τις συνδυάσετε και να τις αναλύσετε» η Δρ Chamberlain είπε σε μία εκπομπή του BBC.

Οι συμμετέχοντες ζωγράφισαν, και η ομάδα εξέτασε τη σχέση μεταξύ της απόδοσής τους σε αυτό το έργο και της φαιάς και λευκής ουσία τους.

Μια αλλαγή στον εγκέφαλο

Όσοι ήταν καλύτεροι στη ζωγραφική είχαν αυξημένη φαιά και λευκή ουσία στην παρεγκεφαλίδα, περιοχή που εμπλέκεται στον έλεγχο της λεπτής κίνησης και της απόδοσης των τυπικών ενεργειών.

Ένας άλλος ερευνητής, ο Chris McManus από το University College του Λονδίνου, είπε ότι ήταν δύσκολο να διακρίνει ποια πτυχή του καλλιτεχνικού ταλέντου ήταν έμφυτη ή επίκτητη.

«Θα πρέπει να κάνουμε περαιτέρω μελέτες. Να παρακολουθήσουμε τους εφήβους που ασχολούνται με τη ζωγραφική και να δούμε πώς θα αναπτυχθεί ο εγκέφαλός τους καθώς μεγαλώνουν, αλλά νομίζω ότι [αυτή η μελέτη] μας έδωσε το έναυσμα για το πώς θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε την έρευνα.»

Σχολιάζοντας το μικρό μέγεθος του δείγματος ο καθηγητής McManus δήλωσε: «Δεδομένου ότι τα αποτελέσματα ήταν στατιστικά σημαντικά, τότε σαφώς υπήρχε η δυνατότητα να βρούμε κάτι, το οποίο εξ ορισμού σημαίνει ότι ήταν αρκετά μεγάλο.»

Αριστερή και δεξιά δομή του εγκεφάλου των καλλιτεχνών

Η Ellen Winner του Boston College στις ΗΠΑ, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, σχολίασε ότι ήταν μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα η οποία ξεκαθαρίζει ότι «οι καλλιτέχνες δεν χρησιμοποιούν τη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου τους δεδομένου ότι η αυξημένη φαιά και λευκή ουσία βρέθηκε στην ομάδα καλλιτεχνών και στην αριστερή και δεξιά δομή του εγκεφάλου τους.»

«Μόνο μια πιθανή μελέτη θα μπορούσε να θέσει το ζήτημα των έμφυτων δομικών διαφορών στον εγκέφαλο που προδιαθέτουν τους ανθρώπους να γίνουν καλλιτέχνες, και αυτό το είδος της μελέτης δεν έχει γίνει, δεδομένου ότι θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ δαπανηρή για τη διεξαγωγή της.»

Συντάκτης: Σάννα Νάνου, Φιλόλογος και Επιμελήτρια – Διορθώτρια Κειμένων

Influence:

Η Σάννα Νάνου γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1983. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης…