Το gaslighting παρατηρείται όταν βιώνει κάποιος χειραγώγηση: να του αρνούνται όσα θυμάται από μια συνομιλία ή ένα περιστατικό, να μην …
Νιώθεις πως σε αγνοούν; Πώς να αναγνωρίσεις το «ιατρικό gaslighting» και τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτό
Ειδικοί μοιράζονται συμβουλές για το πώς να υπερασπιστείς τον εαυτό σου στον χώρο της υγείας.
Έχεις ποτέ βγει από ένα ιατρικό ραντεβού νιώθοντας ότι κανείς δεν σε πήρε στα σοβαρά; Ότι τα συμπτώματά σου υποβαθμίστηκαν ή αποδόθηκαν σε άγχος, υπερβολή ή φαντασία; Αν ναι, ίσως έχεις βιώσει αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν “ιατρικό gaslighting“ — μια εμπειρία κατά την οποία οι ανησυχίες σου αγνοούνται ή αμφισβητούνται συστηματικά από επαγγελματίες υγείας.
Τι είναι το “ιατρικό gaslighting”;
Ο όρος “gaslighting“ προέρχεται από μια παλιά ταινία, στην οποία ένας άντρας προσπαθεί να κάνει τη σύζυγό του να πιστέψει πως τρελαίνεται, μειώνοντας την αντίληψή της για την πραγματικότητα. Στο πλαίσιο της υγείας, το gaslighting εμφανίζεται όταν οι ασθενείς κάνουν λόγο για συμπτώματα, αλλά οι γιατροί τα απορρίπτουν ή τα ερμηνεύουν με τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στην εμπειρία του ασθενούς.
Μπορεί να ακούσεις φράσεις όπως:
- «Είναι απλώς το άγχος σας»
- «Δεν είναι κάτι σοβαρό»
- «Οι εξετάσεις είναι καλές, οπότε όλα είναι στο μυαλό σας»
Αυτό όχι μόνο υπονομεύει την ψυχολογία σου, αλλά μπορεί να καθυστερήσει σοβαρά τη διάγνωση και τη θεραπεία μιας υποκείμενης πάθησης.
Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι;
Έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις, οι μαύροι ασθενείς και τα άτομα της LGBTQ+ κοινότητας βιώνουν πιο συχνά αυτό το φαινόμενο. Η προκατάληψη —συνειδητή ή ασυνείδητη— παίζει συχνά καθοριστικό ρόλο.
Πώς να το αναγνωρίσεις:
- Νιώθεις ότι πρέπει συνεχώς να αποδεικνύεις ότι όντως πονάς ή έχεις συμπτώματα.
- Ο επαγγελματίας υγείας σε διακόπτει ή απορρίπτει αυτά που λες.
- Οι εξηγήσεις του/της δεν βασίζονται σε κλινικά δεδομένα αλλά σε υποθέσεις για την προσωπικότητά σου.
- Αλλάζεις γιατρούς συχνά επειδή δεν αισθάνεσαι ότι κάποιος σε ακούει πραγματικά.
Τι μπορείς να κάνεις:
Οι ειδικοί προτείνουν στρατηγικές υπεράσπισης του εαυτού σου, ώστε να προστατεύσεις την υγεία σου και την ψυχική σου ισορροπία.
- Κατάγραψε τα συμπτώματά σου
Κράτα σημειώσεις: πότε ξεκίνησαν, πόσο συχνά εμφανίζονται, τι τα επιδεινώνει ή τα ανακουφίζει. Ένα καλά οργανωμένο ιστορικό σε βοηθά να στηρίξεις την εμπειρία σου με γεγονότα.
- Ζήτησε δεύτερη γνώμη
Δεν είναι “προσβολή” να αλλάξεις γιατρό ή να ζητήσεις επιβεβαίωση από κάποιον άλλον. Είναι δικαίωμά σου.
- Πάρε μαζί σου ένα δεύτερο άτομο
Ένα δεύτερο άτομο μπορεί να λειτουργήσει ως μάρτυρας της συνομιλίας και να σε βοηθήσει να θυμηθείς λεπτομέρειες ή να σε υπερασπιστεί όταν χρειάζεται.
- Θέσε όρια με ηρεμία
Αν νιώσεις ότι η στάση του γιατρού σε υποτιμά, μπορείς να πεις:
«Θα ήθελα να εξετάσουμε μαζί όλες τις πιθανές αιτίες για αυτό που βιώνω».
- Ενημερώσου για τα δικαιώματά σου
Στην Ελλάδα, ο “Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας” και τα νοσοκομεία έχουν κανόνες που προστατεύουν την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα του ασθενούς. Μπορείς να ζητήσεις υποστήριξη από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή φορείς υγείας.
Μια υπενθύμιση για σένα
Το σώμα σου σού μιλάει. Κανένας γιατρός δεν γνωρίζει την καθημερινή σου εμπειρία καλύτερα από εσένα. Αν νιώθεις ότι η φωνή σου δεν ακούγεται, μην εγκαταλείπεις. Συνέχισε να αναζητάς ανθρώπους που θα σε ακούσουν, θα σε σεβαστούν και θα συνεργαστούν μαζί σου. Η υγεία σου το αξίζει.
