Νέες πτυχές για τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις
Η δωρεά οργάνων αποτελεί πράγματι από τις ανώτερες ανθρωπιστικές εκδηλώσεις θυσίας και προσφοράς διότι μία επιτυχής μεταμόσχευση μπορεί να χαρίσει τη ζωή σε ένα συνάνθρωπο. Παράλληλα όμως ισχύει ότι οι μεταμοσχεύσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τις φυσικές διαδικασίες, με αποτέλεσμα να εγείρουν στον κόσμο μία σειρά σοβαρών ηθικών και διαδικαστικών προβληματισμών.
Η δωρεά «μετά θάνατο» αμφισβητείται από την ίδια την επιστήμη, διότι για να υπάρξει πιθανότητα το όργανο να λειτουργήσει στον δέκτη, ό δότης ή δωρητής πρέπει να είναι ζωντανός. Την συγκεκριμένη κατάσταση επιβεβαιώνουν και την ορίζουν ως προϋπόθεση, οι ίδιοι οι χειρουργοί και το νοσηλευτικό προσωπικό. Επίσης η ιστοσυμβατότητα δότη ή δωρητή και δέκτη, που θα καθορίσει και την επιτυχία της χειρουργικής επέμβασης, αποτελεί ένα από τα πιο ευάλωτα σημεία της διαδικασίας διότι δεν είναι εγγυημένη.
Η μεταμόσχευση μέσω της δωρεάς οργάνων είναι μια διαδικασία που όσοι δωρητές και να υπάρξουν μπορεί να ωφελήσει λίγους, διότι συντρέχει ό χρόνος, ο τόπος και πολλοί άλλοι παράγοντες μέχρι να δρομολογηθεί η πιθανότητα του αναμενόμενου αποτελέσματος.
Η μεταμόσχευση οργάνων έτσι δεν διαφαίνεται ως ιδανική διαδικασία, ενώ παράλληλα ενέχει και πολλούς κινδύνους. Οι δότες που διαφέρουν από τους δωρητές, συνήθως είναι πρόσωπα του περιβάλλοντος του δέκτη (δίνουν κάτι υγιές από τον εαυτό τους και εξακολουθούν να ζουν). Η συγκεκριμένη διαδικασία μεταμοσχεύσεων συνήθως είναι και η πιο επιτυχής λόγω αυξημένης ιστοσυμβατότητας.
Το νομικό πλαίσιο των μεταμοσχεύσεων στην χώρα μας (ν.2737/1999) προς το παρόν, απαιτεί την συναίνεση του πολίτη όσο βρίσκεται στη ζωή ή αντί για αυτόν την «μετά το θάνατον του» συναίνεση των πλησιέστερων συγγενών του για τη δωρεά των οργάνων του.
Μια εκδοχή «κλινικού θανάτου» που αξίζει να σημειωθεί, παρουσιάζεται από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. Ο επιστήμονας και ερευνητής βιολογικών λειτουργιών Mark Roth κατάφερε το 2005 να αποδείξει ότι ελάχιστη ποσότητα υδρόθειου μπορεί να διακόψει εντελώς την μεταβολική διαδικασία που οδηγεί σε πλήρη αναστολή των λειτουργιών ενός οργανισμού, για έξι ώρες. Τα πειραματόζωα στα οποία χορηγήθηκε η ουσία δεν είχαν ούτε σφυγμούς, ούτε αναπνοή, ούτε ηλεκτροκαρδιογραφικές ενδείξεις και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα έδειχνε ευθεία γραμμή. Ενώ τα πειραματόζωα φαινόταν ότι πληρούσαν όλα τα κριτήρια «κλινικού θανάτου», μετά από έξι ώρες από τη χορήγηση υδρόθειου, τα πειραματόζωα «ξύπνησαν» και μπορούσαν να εκτελούν όπως και πριν όλες τις συνειδητές λειτουργίες τους.
Από τα παραπάνω συνεπάγεται ότι μπορεί να υπάρξει ένας φαινομενικά «κλινικός θάνατος» που επιτρέπει την ενεργοποίηση διαδικασιών μεταμοσχεύσεων.
Η δωρεά οργάνων δεν είναι η «πανάκεια»
Τα κενά, τις δυσκολίες και τις αντιδράσεις που προκαλεί η δωρεά οργάνων έρχεται να καλύψει η παραγωγή συνθετικών οργάνων (έχει ήδη κατασκευαστεί τεχνητό νεφρό στο εργαστήριο και έχει τοποθετηθεί επιτυχώς σε οργανισμό). Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η βιοϊατρική επιστήμη με την καλλιέργεια βλαστοκυττάρων που μπορεί να δημιουργήσει ιστούς και όργανα από το ίδιο το άτομο που θα τα δεχθεί. Το ίδιο και η γενετική μηχανική, που μπορεί να επιτύχει ακόμα και τροποποίηση ανθρώπινων οργανισμών με μεταφορά γονιδίων από το ένα άτομο στο άλλο για να αποφευχθούν ασθένειες και για να βελτιώσουν την κατάσταση του προς δημιουργία οργανισμού. Αν οι συγκεκριμένες εφαρμογές γίνουν οικονομικά προσιτές, θα αντιμετωπιστεί και η παράνομη διακίνηση οργάνων.
Η αποκατάσταση με συνθετικά όργανα είναι μια επανάσταση, οι βηματοδότες, εμφυτεύματα του αμφιβληστροειδούς (του ματιού) και του κοχλία (του αυτιού) έως και τα έξυπνα τεχνητά άκρα που μπορούν να έχουν περισσότερες ικανότητες όπως πχ. ένα τεχνητό πόδι σε σύγκριση με ένα ανθρώπινο πόδι, είναι μια πραγματικότητα που έχει βελτιώσει την ζωή πολλών ανθρώπων.
Αντιδράσεις εγείρει και κάθε πρόταση για την δημιουργία ανθρώπινων κλώνων με σκοπό να χρησιμοποιηθούν για ανταλλακτικά μεταμοσχεύσεων.
Υπάρχει και η παράμετρος που πολλές φορές γίνεται κατάχρηση μιας δυνατότητας, όπως το να προτείνεται μια μεταμόσχευση χωρίς να συντρέχει λόγος.
Το χαμηλό κόστος παροχής των συγκεκριμένων επεμβάσεων, το θεσμικό πλαίσιο ή εφαρμογή νόμων προς κάθε πλευρά, η κατάλληλη παιδεία και ενημέρωση που θα ενισχύσει την ωριμότητα της κοινωνίας για να δεχθεί και να διαχειριστεί σωστά κάθε ιατρικό επίτευγμα, αποτελούν τους αναγκαίους πυλώνες για την εφαρμογή τόσο πολύπλοκων διαδικασιών. Θα είναι ευχή όλων να υποστηριχθούν οι σκέψεις και πράξεις των ανθρώπων και επιστημόνων που προάγουν και βελτιώνουν την ίδια τη ζωή.
