Μη ρωτάς πόσο έξυπνο είναι ένα παιδί, αλλά µε ποιο τρόπο είναι έξυπνο!

Ένα από τα κληροδοτήµατα του Howard Gardner είναι το πολύ γνωστό απόφθεγµα: «Μη ρωτάς πόσο έξυπνο είναι ένα παιδί, αλλά µε ποιο τρόπο είναι έξυπνο». Κατά τη διάρκεια των δυο τελευταίων δεκαετιών, η θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης έχει χρησιµοποιηθεί για να προωθήσει πολλές αλλαγές σε πρόγραµµα και διδασκαλία στα σχολικά συστήµατα της Βορείου Αµερικής.

Η θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης του H.Gardner

Στα γραπτά του ο Gardner υποστήριξε ότι οι παραδοσιακές µετρήσεις για την αναγνώριση χαρισµατικών µαθητών στηρίζονται πολύ έντονα σε IQ τεστ προσανατολισµένα στις γλωσσικές και λογικοµαθηµατικές ικανότητες. Με τη διατύπωση της θεωρίας της πολλαπλής νοηµοσύνης, στην Αµερική κυρίως, τα σχολεία καταφεύγουν όλο και περισσότερο στη θεωρία αυτή, ως µία εναλλακτική µέθοδο για την αναγνώριση των χαρισµατικών παιδιών.

Παρόλα αυτά, εξακολουθεί να παραµένει πρόβληµα αυτής της προσέγγισης η ανάπτυξη µεθόδων που να µπορούν να µετρήσουν αξιόπιστα και έγκυρα καθένα από τα είδη νοηµοσύνης που αυτή πρεσβεύει . Βέβαια, καµία συζήτηση για τις θεωρίες πολλαπλής νοηµοσύνης δεν είναι ολοκληρωµένη χωρίς την αναφορά στη γενική ιδέα του Daniel Goleman για τη συναισθηµατική νοηµοσύνη. Στο βιβλίο του συνοψίζει την εντυπωσιακή ανακάλυψη στην κατανόηση της ισχυρής επιρροής που έχουν τα συναισθήµατα στην ανάπτυξη και τη µάθηση. Τα συναισθήµατα αλληλεπιδρούν µε σκοπό να καθορίσουν το πώς βλέπουµε τον κόσµο, καθώς µεγαλώνουµε και να προωθήσουν ή να καθυστερήσουν τη µάθηση. Σύµφωνα µε τοn Goleman, ένας άνθρωπος που µπορεί να χρησιµοποιεί τα συναισθήµατά του µε αποτελεσµατικό τρόπο έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει ένας πετυχηµένος και παραγωγικός πολίτης.

Το 1983, στο βιβλίο “Τα πλαίσια του νου”, o Gardner διατύπωσε τη θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης. Θέτει υπό αµφισβήτηση την έννοια της νοηµοσύνης ως µιας σταθερής παραµέτρου που µπορεί να µετρηθεί µε κάποιο τεστ και εντάσσει τη θεωρία του στις πολυπαραγοντικές θεωρίες. Σύµφωνα µε αυτήν, η νοηµοσύνη είναι ένα κράµα από νοητικές ικανότητες που είναι διακριτές και ανεξάρτητες, αλλά δρουν αλληλοσυµπληρωµατικά και έτσι µόνο καθιστούν το άτοµο ικανό να επιλύει προβλήµατα και να κατασκευάζει προϊόντα. Οι ικανότητες λοιπόν που συµπράττουν στη λειτουργία της νοηµοσύνης είναι πολλές και διακριτές.

Όσες µάλιστα πληρούν συγκεκριµένα κριτήρια αποτελούν, κατά τον Gardner, ειδικό τύπο νοηµοσύνης.

Τα κριτήρια αυτά είναι:

α) Ύπαρξη αντίστοιχου εγκεφαλικού κέντρου,

β) Ύπαρξη ατόµων µε επί µέρους ικανότητες εξαιρετικά ανεπτυγµένες,

γ) Ύπαρξη σαφούς πορείας ανάπτυξης της νοητικής ικανότητας και δηµιουργία συγκεκριµένων, προσδιορίσιµων προϊόντων – δηµι- ουργηµάτων,

δ) Ύπαρξη εξελικτικής ιστορίας στο ανθρώπινο είδος,

 ε) Ερευνητική στήριξη  από ψυχοµετρικές έρευνες,

στ) Ερευνητική στήριξη από την Πειραµατική Ψυχολογία,

ζ) Ύπαρξη συνόλου επί µέρους γνωστικών λειτουργιών,

 η) ∆υνατότητα αποκωδικοποίησης σε ένα συµβολικό σύστηµα.

Με βάση τα παραπάνω κριτήρια ο Gardner έχει µέχρι τώρα αναγνωρίσει οκτώ τύπους νοηµοσύνης:

Α) Γλωσσική νοηµοσύνη

Αφορά στην ικανότητα του ατόµου να χειρίζεται αποτελεσµατικά την επικοινωνία του µε τους άλλους, καθώς και τον προφορικό και το γραπτό λόγο, ώστε να πετύχει ορισµένους σκοπούς, όπως να πληροφορήσει, να καθοδηγήσει, να εξηγήσει, να πείσει και να συγκινήσει. Τα άτοµα µε αυτό το είδος νοηµοσύνης αρέσκονται στο να διαβάζουν, να γράφουν και να διηγούνται ιστορίες. Αντίστοιχα οι µαθητές αυτοί ξεχωρίζουν στο µάθηµα της λογοτεχνίας και της γραπτής έκφρασης εν γένει.

Αρέσκονται στις αφηγήσεις, στην αποµνηµόνευση διαφόρων δοµών και µορφών λόγου, στους γλωσσοδέτες και στα λογοπαίγνια. Είναι πολύ πιθανό να χρησιµοποιούν πλούσιο λεξιλόγιο, να έχουν ευκολία στη δηµι- ουργία ρίµας, να έχουν ικανότητα δηµιουργίας συναρπαστικών ιστοριών και συναρπα- στικού τρόπου διήγησης, να χαρακτηρίζονται από κλίση στα γλωσσικά παιχνίδια και στη γλωσσοµάθεια.

Σε αυτά τα άτοµα ταιριάζουν διδακτικές δραστηριότητες που εµπεριέχουν λέξεις, όπως είναι οι αφηγήσεις, οι συζητήσεις, οι διαλεκτικές αντιπαραθέσεις. Αντιστοιχούν µαθησιακές δραστηριότητες που περιλαµβάνουν µελέτη κειµένων, σύνθεση γραπτών εργασιών, αφηγήσεις, µονολογικές παρουσιάσεις, συνόψεις, εκθέσεις, απαγγελίες, έµµετρες αποδόσεις κ.λπ. Είναι ο τύπος νοηµοσύνης που χαρακτηρίζει λογοτέχνες, δηµοσιογράφους, πολιτικούς, κ.ά.

(διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στην επόμενη σελίδα)

Συντάκτης: Χριστίνα Στογιαννίδη, Φιλόλογος

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr