Μεγαλώνοντας παιδιά στην εποχή της τεχνολογίας

H τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Στις περιπτώσεις που οι γονείς θέλουν να κρατήσουν απασχολημένα τα παιδιά, με έναν γρήγορο και εύκολο τρόπο, τα προτρέπουν να περιηγηθούν στο διαδίκτυο.

Ωστόσο, καλό είναι να αναλογιστούμε τις συμβουλές ειδικών σχετικά με τα επιτρεπτά όρια της χρήσης οθόνης και να προσπαθήσουμε να ανακαλύψουμε δημιουργικότερους τρόπους ενασχόλησης για τα παιδιά.

Η απαιτητική καθημερινότητα τόσο των γονιών όσο και των παιδιών έχει ως αποτέλεσμα την εφαρμογή μιας ρουτίνας, ακολουθώντας έναν άγραφο κανόνα, που σκοπό έχει τη διαφυγή όλων σε ένα μέρος που χαλαρώνει το μυαλό και τους δίνει λίγες στιγμές ηρεμίας: την ψηφιακή τεχνολογία. Το μωρό κλαίει, το μικρό παιδί ουρλιάζει, το μεγάλο παιδί αντιδρά και τι κάνει ένας γονιός; Προσπαθεί να φτάσει το τηλέφωνο ή το tablet, ώστε να το δώσει στο παιδί για να παρακολουθήσει κάτι που του αρέσει, να ηρεμήσει και έτσι ο γονιός να διαχειριστεί την κατάσταση πολύ πιο εύκολα. Μπορεί όμως αυτή η τακτική να αποτελέσει μια βραχυπρόθεσμη λύση ή θα εξελιχθεί σε ένα μακροπρόθεσμο πρόβλημα;

Τα πλεονεκτήματα του ψηφιακού κόσμου

Η ψηφιακή τεχνολογία παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Για πολλούς δεν είναι ασυνήθιστο να είναι συνδεδεμένοι για οκτώ ώρες, κατά τη διάρκεια της εργασίας τους και μερικές ακόμη ώρες -στην καλύτερη περίπτωση- στον ελέυθερό τους χρόνο. Αυτό έχει περάσει στα παιδιά, που πολλές φορές γνωρίζουν περισσότερα για τις κινητές συσκευές, από ότι οι γονείς τους. Είναι γεγονός ότι ο ψηφιακός κόσμος προσφέρει πολλά θετικά στους ανθρώπους και η ζωή όσο προχωράει, θα γίνεται όλο και περισσότερο online. Η δυνατότητα για την εξ αποστάσεως εργασίας εξακολουθεί να έχει τα πλεονεκτήματά της για τους πολυάσχολους γονείς και φυσικά για τα παιδιά τους.

Δεν μπορεί να ξεχαστεί πόσο επιτακτικό ήταν να υπάρχει ψηφιακή τεχνολογία σε κάθε σπίτι κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID. Το να συνεχίσουν τα παιδιά την εκπαίδευσή τους μέσα από το διαδικτυακό περιβάλλον, δεδομένων των συνθηκών, μπορεί να μην ήταν η ιδανική κατάσταση, αλλά ήταν η μόνη διαθέσιμη επιλογή!

Οι συνέπειες του διαδικτύου στην ψυχική υγεία των παιδιών

Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της ψηφιακής τεχνολογίας στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο συνεχίζουν να ερευνώνται και παρόλο που υπάρχουν πολλά άρθρα για τα μειονεκτήματα, υπάρχουν άλλα τόσα για τα πλεονεκτήματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως την αρνητική επιρροή που έχει το διαδίκτυο στα παιδιά· από τα γνωστικά και συναισθηματικά προβλήματα, τις επιπτώσεις στις κοινωνικές τους σχέσεις, στο πόσο μπορεί να επηρεαστούν σχετικά με τον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους -ακόμα και στο τι θα φορέσουν- μέχρι την αύξηση του άγχους, την κατάθλιψη και τις αμφιβολίες που μπορεί να τους γεννηθούν όσον αφορά την ίδια τους την προσωπικότητα.

Σκεφτείτε εναλλακτικούς τρόπους ψυχαγωγίας για τα παιδιά σας

Ως γονείς πρέπει να θυμάστε ότι εσείς κατά την περιήγηση σας στο διαδίκτυο μπορεί να παρακολουθείτε ειδήσεις από όλο τον κόσμο ή βίντεο μαγειρικής, όμως τα παιδιά συνήθως δεν βλέπουν μόνο αυτά. Ο λόγος είναι απλός: το πώς μας αρέσει να αξιοποιούμε τον χρόνο μας στην ψηφιακή τεχνολογία είναι κάτι εντελώς διαφορετικό για τον καθένα από μας. Επιπρόσθετα, πριν «εισαγάγετε» τις κινητές συσκευές στην καθημερινότητα των παιδιών, πρέπει να γνωρίζετε τις διάφορες παραμέτρους, όπως την ηλικία, τον χρόνο, το περιεχόμενο που προβάλλεται και τη χρονική διάρκεια που θεωρείται κατάλληλη για κάθε παιδί να αφιερώνει χρόνο στην οθόνη.

Παράλληλα, οφείλετε να μάθετε στα παιδιά ότι πρέπει να έχουν χρόνο, για να αποσυνδεθούν από τον διαδικτυακό κόσμο και να συνδεθούν με τον εαυτό τους, τους φίλους τους και τη φύση. Η ανακάλυψη ενός παιχνιδιού ή ενός βιβλίου που τους ενδιαφέρει, η βόλτα στον ήλιο, η επίσκεψη σε έναν τόπο διασκέδασης είναι μερικά παραδείγματα που θα βοηθήσουν τα παιδιά να βρουν μια διέξοδο εκτός του ψηφιακού κόσμου και θα τους δώσουν μια αίσθηση ηρεμίας και ικανοποίησης.

Έτσι, την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε να πιάσετε το τηλέφωνο ή το tablet για να βοηθήσετε το παιδί να ησυχάσει, προτιμήστε να έχετε στη διάθεσή σας μια ποικιλία από βιβλία, παιχνίδια ή άλλες ιδέες που θα το διασκεδάσουν και αποφύγετε την οθόνη.

Μπορείτε για παράδειγμα να τους παροτρύνετε να γράψουν ή να ζωγραφίσουν και μετά να τους ζητήσετε να σας διηγηθούν τι έχουν δημιουργήσει. Στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, ενθαρρύνοντας και βοηθώντας τα παιδιά να «αποσυνδέονται από την πρίζα», τους προσφέρετε έναν χώρο δημιουργικότητας και σύνδεσης με τον κόσμο γύρω τους, που μακροπόθεσμα θα έχει μεγάλη επίδραση στην ψυχική και σωματική τους υγεία.

Η ανθρώπινη σχέση πάνω από κάθε ψηφιακό μέσο
Στο σημείο αυτό δεν θα παραθέσουμε τα οφέλη από την τεχνολογία, μιας και είναι λίγο ή πολύ γνωστά σε όλους, αλλά θα τονίσουμε για ακόμη μια φορά το στοιχείο σύνδεσης που δεν μπορεί να βρεθεί σε κανένα τηλέφωνο ή tablet: την ανθρώπινη σχέση.

Είναι απαραίτητο οι γονείς να συνεχίσουν να διαθέτουν χρόνο για τα παιδιά τους· να απολαμβάνουν μαζί τα γεύματα, να συζητούν για διάφορα θέματα, να τους διαβάζουν βιβλία και να τους λένε παραμύθια.

Θέστε όρια όσον αφορά την περιήγησή τους στο διαδίκτυο

Είναι γεγονός ότι να κρατάτε ένα παιδί ηλικίας έως 5 ετών απασχολημένο για αρκετή ώρα είναι από μόνο του απαιτητικό. Ωστόσο, δεν θα είναι ωφέλιμο για εκείνα, εάν επιλέγετε το διαδίκτυο ως τη γρήγορη και εύκολη λύση. Ας μην ξεχνάμε πως για τα παιδιά 2 έως 5 ετών συνιστάται η ενασχόληση τους με τον ψηφιακό κόσμο να μην υπερβαίνει τη μια ώρα την ημέρα και για παιδιά έως 7 ετών τις δυο ώρες -εκτός από τυχόν σχολική εργασία που μπορεί να έχουν για το σπίτι.

Φυσικά, δεν χρειάζονται σκληροί και γρήγοροι κανόνες, προκειμένου να επιτύχετε κάτι τέτοιο, απλά μπορείτε να θέσετε ορισμένα αποδεκτά όρια, τηρώντας τα ευλαβικά. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να παρακολουθείτε πάντα το περιεχόμενο που επιλέγει το παιδί σας να δει και βέβαια να ελέγχετε τα άτομα με τα οποία επικοινωνεί στο διαδίκτυο.

Αξιοποιήστε ωφέλιμα το διαδίκτυο

Η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη πρόκληση για τους γονείς. Αυτό συμβαίνει, γιατί από τη μια μπορεί το διαδίκτυο να θεωρηθεί ως ένας πλούτος ευκαιριών για μάθηση, δημιουργικότητα και ανάπτυξη της φαντασίας, από την άλλη όμως ενδέχεται να αποτελέσει πηγή κινδύνων για την σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού.

Ωστόσο, αν θεσπίσετε κάποιους κανόνες, τηρήσετε ορισμένα λογικά όρια και εφαρμόσετε μια ισορροπία διαδικτυακών και υπαίθριων δραστηριοτήτων, θα καταφέρετε να πάρετε τα ωφέλιμα στοιχεία των δύο αυτών «κόσμων», δημιουργώντας υγιή, χαρούμενα και ισορροπημένα παιδιά.

Ας κρατάμε τα παιδιά μας συνδεδεμένα με τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους, μαθαίνοντας τους παράλληλα πως να αφομοιώνουν τα εποικοδομητικά στοιχεία από έναν ασφαλή χώρο μάθησης και ψυχαγωγίας.

Η Ελίζα Γεωργιάδου είναι ειδικός σε θέματα παιδικής φροντίδας και εκπαίδευσης, απόφοιτος Ψυχολογίας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και του Παιδαγωγικού τμήματος του κέντρου Εξειδικευμένης Επιμόρφωσης του ΕΚΠΑ, ειδικεύεται στη δημιουργική απασχόληση και μάθηση μέσω παιχνιδιού των παιδιών, παρέχοντας ένα ευρύ φάσμα φροντίδας.

Συντάκτης: Ελίζα Γεωργιάδου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.