Μεγάλοι Δημιουργοί και Δημιουργίες: Σαλβαντόρ Νταλί, μεγαλομανία και σουρεαλισμός
Ο σουρεαλισμός, υπήρξε το πιο ανατρεπτικό καλλιτεχνικό κίνημα στη διάρκεια του περασμένου αιώνα. Με σαφείς επιρροές από τη φροϋδική ανάλυση του υποσυνειδήτου και της ψυχής, μια ομάδα από πολύ σπουδαίους καλλιτέχνες – ζωγράφους, ποιητές, κινηματογραφιστές – αποτύπωσε στην τέχνη τους κόσμους του υποσυνειδήτου και προκάλεσε αντιδράσεις, αλλά και τη φαντασία πολλών ανθρώπων.
Μεγαλύτερος εκφραστής και αντιπρόσωπος στη ζωγραφική υπήρξε ο Σαλβαντόρ Νταλί. Η απήχηση του έργου του ήταν τόσο μεγάλη, που τον έκανε, όσο ήδη ζούσε, τον πιο διάσημο και ακριβοπληρωμένο καλλιτέχνη στην εποχή του.
Ο Σαλβαντόρ από μικρός έδειξε την κλήση του στη ζωγραφική. Τα πρώτα ολοκληρωμένα του έργα, τα έκανε στην ηλικία των δώδεκα ετών. Όταν πήγε να σπουδάσει στη σχολή καλών τεχνών, γνωρίστηκε με δύο άλλους πολύ σπουδαίους δημιουργούς της ισπανικής τέχνης. Υπήρξε συμφοιτητής με τον Μπουνιουέλ και τον Λόρκα. Με τον δεύτερο ανέπτυξε μια βαθιά φιλία, η οποία καθόρισε τη στάση του και την κοσμοθεωρία στα πρώτα φοιτητικά του χρόνια. Ο κομμουνιστής Λόρκα θα προκαλέσει μια επαναστατικότητα στον Νταλί. Αυτή η επαναστατικότητα, σε συνδυασμό με τον έντονο εγωκεντρικό χαρακτήρα του Σαλβαντόρ, τον οποίο είχαν αναπτύξει οι γονείς του, θα είναι οι αιτίες, να καταφέρει να αποβληθεί από τη σχολή και να μην ολοκληρώσει τις σπουδές του.
Με τον πολύ σπουδαίο κινηματογραφιστή Μπουνιουέλ θα δημιουργήσουν δύο ταινίες σταθμούς στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Τα «Ανδαλουσιανός Σκύλος» και «Η χρυσή εποχή» είναι δυο κορυφαία έργα και από τα πρώτα που παρουσιάζουν το κίνημα του σουρεαλισμού στην έβδομη τέχνη. Και στα δύο συμμετέχει στη συγγραφή του σεναρίου. Ειδικά το πρώτο, είναι η επιτομή του σουρεαλισμού και θεωρείται ο ορισμός του κινήματος στον κινηματογράφο. Εικόνες αταίριαστες, σοκαρίστηκες, γεμάτες φαντασία και τρέλα, όπως είναι όλο το έργο του Νταλί.
Στα 25 του γνωρίζεται με τη γυναίκα της ζωής του, τη Γκαλά. Με ρωσική καταγωγή, έντεκα χρόνια μεγαλύτερη του, φιλοχρήματη, με ακόρεστη ερωτική επιθυμία για νεαρότερους άντρες και με σχεδόν έμφυτη τη μεγαλομανία, θα γίνει η μούσα του Νταλί, αλλά και ο καταλύτης στη ζωή του. Μετά τη γνωριμία τους ο Νταλί δεν μπορεί να φύγει από κοντά της. Τον καθορίζει ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη και τον αλλάζει.
Με την Γκαλά στη ζωή του ωριμάζει η ζωγραφική του τέχνη και απεικονίζει με καταπληκτική μαεστρία και ασύλληπτο ταλέντο, το υποσυνείδητο στους ονειρικούς και σουρεαλιστικούς του πίνακες. Η Γκαλά όμως, με την ακόρεστη δίψα της για έρωτα και πλούτο, αρχίζει να μετατρέπει το ζωγράφο σε έναν μεγαλομανή, ναρκισσιστή κλόουν. Η προκλητική του στάση απέναντι σε σημαντικά κοινωνικά και ιστορικά γεγονότα, η ροπή του προς το φασισμό με την υποστήριξη του δικτάτορα Φράνκο και τη συμπάθεια στο Χίτλερ, η συνεχής πρόκληση με την ενδυμασία και τις δηλώσεις του, κάνουν πολλούς να τον μισήσουν.
Ο κύκλος των σουρεαλιστών δε θα αργήσει να τον διαγράψει από την ομάδα, αλλά ο Νταλί απτόητος θα δηλώσει ότι «Ο Μπρετόν δεν μπορεί να με διαγράψει από τους κύκλους του σουρεαλισμού. Εγώ είμαι ο σουρεαλισμός.»
Τα έργα του είναι τα πιο γνωστά από το κίνημα του σουρεαλισμού. Ο πίνακας του «Εμμονή της μνήμης» με τα λιωμένα ρολόγια είναι ο διασημότερος όλων των έργων του. Σε αυτόν τον πίνακα, έχει καταφέρει με αυτή την ιδιοφυέστατη σύλληψη των λιωμένων ρολογιών, να ενσωματώσει στην τέχνη, την επαναστατικότερη επιστημονική ανακάλυψη του περασμένου αιώνα στην επιστήμη. Η σχετικότητα του χρόνου, περνώντας μέσα από το φίλτρο του υποσυνείδητου, μετασχηματίζεται σε αντικείμενα, τα οποία έχουν χάσει την υλική τους υπόσταση, και όπως ο χρόνος επηρεαζόμενος από τη βαρύτητα, συμπυκνώνεται ή επιμηκύνεται, έτσι και τα ρολόγια χάνουν την ρεαλιστική τους δομή, και μεταλλάσσονται σε κάτι ρευστό, σχεδόν ασχημάτιστο.
Η ζωή αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη ήταν ιδιαίτερη, όπως η τέχνη του. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δύο παράμετροι καθόρισαν αυτόν τον εκρηκτικό χαρακτήρα: η μεγαλομανία και ο σουρεαλισμός. Και αν ο δεύτερος μάς άφησε ως κληρονομιά κάτι πολύ αξιόλογο και αξιομνημόνευτο, η πρώτη, δημιουργεί μια πικρία και μια αποστροφή για την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου Νταλί.
Χαρακτηριστικότερο όλων των παραπάνω ίσως είναι μια δήλωση του ίδιου του Νταλί:
«Στα τρία μου ήθελα να γίνω μάγειρας. Στα επτά ήθελα να γίνω Ναπολέων. Η φιλοδοξία μου ποτέ δεν έπαψε να μεγαλώνει. Τώρα πλέον θέλω να γίνω Σαλβαντόρ Νταλί και τίποτα άλλο. Από την άλλη μεριά όμως, αυτό είναι δύσκολο, αφού, όσο πλησιάζω τον Σαλβαντόρ Νταλί, τόσο αυτός απομακρύνεται από εμένα».
