Marie Curie: Η πιο διάσημη επιστήμονας του σύγχρονου κόσμου – Μέρος Α’

Συντάκτης: Σταυρίνα Κούτρη

Η Marie Curie θεωρείται η μητέρα της σύγχρονης φυσικής. Ανακάλυψε και απομόνωσε δύο στοιχεία και έκανε εκτενή έρευνα πάνω στην ακτινοβολία. Έμεινε στην ιστορία όχι μόνο λόγω του ότι ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ, αλλά επειδή ήταν ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που κατάφερε να κερδίσει δύο βραβεία Νόμπελ σε δύο διαφορετικούς τομείς.

Η Marie Curie (ή Madame Curie όπως συνηθίζουν πολλοί να την αποκαλούν) θεωρείται δικαίως η μητέρα της σύγχρονης φυσικής. Αυτό οφείλεται στην εκτενέστατη και πρωτοποριακή της έρευνα πάνω στη ραδιενέργεια – έναν όρο που επινόησε η ίδια.

Τα πρώτα βήματα

Η Maria Sklodowska γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1867 στη Βαρσοβία της Πολωνίας και ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής φυσικής, ενώ η μητέρα της, που πέθανε όταν η Κιουρί ήταν 11 ετών, ήταν επίσης παιδαγωγός.

Αφού αποφοίτησε με υψηλές τιμητικές διακρίσεις στα πρώτα σχολικά χρόνια, η Marie, ούσα γυναίκα, δεν είχε χωρίς επιλογές για τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Πολωνία. Δούλεψε ως γκουβερνάντα για κάποια χρόνια, μέχρι που το 1891 ακολούθησε την αδερφή της, που ήταν γυναικολόγος, στο Παρίσι.

Marie Curie: Η πιο διάσημη επιστήμονας του σύγχρονου κόσμου - Μέρος Α’

Τα χρόνια στο Παρίσι

Εκεί αποφάσισε να γραφτεί στη Σορβόννη. Πήρε το πτυχίο της στη φυσική (1893) και έπειτα επέστρεψε στο πανεπιστήμιο με υποτροφία για να λάβει δεύτερο πτυχίο, αυτή τη φορά πάνω στα μαθηματικά. Στο μεταξύ, εργάζεται ως ερευνήτρια και το 1894, μέσω της δουλειάς της γνώρισε έναν Γάλλο επιστήμονα, τον Pierre Curie. Παντρεύτηκαν στις 26 Ιουλίου του επόμενου έτους με πολιτικό γάμο. Το πρώτο τους παιδί, η Irène, γεννήθηκε το 1897.

Εμπνευσμένη από την εργασία του Henri Becquerel για τη ραδιενέργεια του ουράνιου, η Marie ξεκίνησε την έρευνα για τις «ακτίνες Becquerel». Πρώτα, ανακάλυψε τη ραδιενέργεια στο θόριο και στη συνέχεια απέδειξε ότι η ραδιενέργεια δεν είναι ιδιότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ στοιχείων, αλλά ατομική ιδιότητα δηλ. ιδιότητα του εσωτερικού του ατόμου.

Ανακαλύπτει μαζί με τον Πιερ Κιουρί το πολώνιο

Στις 12 Απριλίου 1898, δημοσίευσε την υπόθεσή της για ένα ακόμα άγνωστο ραδιενεργό στοιχείο και εργάστηκε με μεταλλεύματα ουρανίου για να απομονώσει αυτό το στοιχείο. Ο Pierre ενώθηκε μαζί της σε αυτήν την έρευνα. Και κάπως έτσι, η Marie και ο Pierre ανακάλυψαν πρώτα το πολώνιο (που πήρε το όνομά της από την πατρίδα της) και στη συνέχεια το ράδιο. Ανακοίνωσαν αυτά τα στοιχεία το 1898. Το πολώνιο και το ράδιο υπήρχαν σε πολύ μικρές ποσότητες σε ένα ορυκτό ονόματι ουρανινίτης (pitchblende) πάνω στο οποίο εργαζόταν το ζευγάρι, η απομόνωση των οποίων χρειάστηκε χρόνια δουλειάς.

Marie Curie: Η πιο διάσημη επιστήμονας του σύγχρονου κόσμου - Μέρος Α’

Στις 12 Ιανουαρίου 1902, η Μαρί Κιουρί απομόνωσε το καθαρό ράδιο και η διατριβή της το 1903 είχε ως αποτέλεσμα το πρώτο πτυχίο προηγμένης επιστημονικής έρευνας που απονεμήθηκε σε γυναίκα στη Γαλλία — το πρώτο διδακτορικό επιστήμης που απονεμήθηκε σε γυναίκα σε όλη την Ευρώπη.

Το πρώτο Νόμπελ

Το 1903, για το έργο τους, η Marie, ο Pierre και ο Henri Becquerel τιμήθηκαν με το Νόμπελ Φυσικής. Η επιτροπή φέρεται να σκέφτηκε αρχικά να δώσει το βραβείο μόνο στους δύο άνδρες, αλλά ο Pierre φρόντισε να διασφαλίσει ότι η σύζυγός του θα κέρδιζε την αναγνώριση που της άξιζε.

Δυστυχώς, η συνεχής επαφή τους με τις ραδιενεργές ουσίες είχε αρχίσει να επηρεάζει την υγεία του ζεύγους, αν και εκείνοι δεν το γνώριζαν (ή το αρνούνταν). Μάλιστα, ήταν και οι δύο πολύ άρρωστοι για να παρευρεθούν στην τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ το 1903 στη Στοκχόλμη.

Ο θάνατος του Πιερ Κιουρί

Το 1904, ο Pierre πήρε θέση καθηγητή στη Σορβόννη για το έργο του, ενώ στη Marie δόθηκε ένας χαμηλός μισθός και ο τίτλος Προϊσταμένης Εργαστηρίου. Την ίδια χρονιά, οι Curies καθιέρωσαν τη χρήση της ακτινοθεραπείας για τον καρκίνο και τον λύκο και γεννήθηκε η δεύτερη κόρη τους, Ève. Ο Πιερ σκοτώθηκε ξαφνικά το 1906 όταν τον παρέσυρε μια άμαξα σε έναν δρόμο του Παρισιού. Αυτό άφησε τη Μarie με την ευθύνη να αναθρέψει μόνη της τις δύο κόρες τους. Της προσφέρθηκε εθνική σύνταξη, όμως εκείνη την απέρριψε.

Συντάκτης: Σταυρίνα Κούτρη,

Influence:

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην πολύπλευρη πρωτεύουσα, διανύοντας την δεκαετία των ρίσκων και των μεγάλων αλλαγών για την ώρα…