Το «γνῶθι σαὐτόν» ήταν από την εποχή του Σωκράτη και του Πλάτωνα μία βασική επιδίωξη όλων των ανθρώπων, ενσυνείδητη ή …
«Κεφάλαιο» Αυτογνωσία: εξασκούμαστε στην εσωτερική αναζήτηση
Καθημερινά μπορεί να προπονούμε και να γυμνάζουμε το σώμα μας. Ή να προσέχουμε τη διατροφή μας και να έχουμε εντάξει στο πρόγραμμά μας τροφές υγιεινές με θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας. Πόσοι από εμάς, όμως, εξασκούμε την αυτογνωσία κάνοντας πνευματική ενδοσκόπηση;
Αυτογνωσία σημαίνει αντίληψη, αναγνώριση και αποδοχή των φωτεινών και σκοτεινών σημείων της προσωπικότητάς μας. Είναι η ουσιαστική γνώση του «εγώ» μας, χωρίς αυτό να αγγίζει τον εγωκεντρισμό και το ναρκισσισμό. Αντιθέτως, είναι η ρεαλιστική κατανόηση και αποδοχή των απόψεών μας, της φιλοσοφίας ζωής μας, των φόβων μας και των ορίων μας στη διαχείριση καταστάσεων και σχέσεων με τους ανθρώπους. Αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους και πυλώνες της δομής της συναισθηματικής μας νοημοσύνης. Μέσω της αυτογνωσίας, η πνευματική μας ισορροπία μάς βοηθά να κατανοήσουμε τι κρύβεται πίσω από τις πράξεις, τις αντιδράσεις και τις μορφές συμπεριφοράς μας. Έπειτα, όταν βρούμε την πηγή και ρίζα αυτών και τις αποδεχτούμε, μπορούμε, εάν επιθυμούμε, να αλλάξουμε όλα αυτά τα στοιχεία της προσωπικότητάς μας που μέχρι στιγμής μάς αποπροσανατόλιζαν από τους πραγματικούς μας στόχους ζωής.
Κανένας από εμάς δεν γεννιέται με έμφυτη την ικανότητα αυτογνωσίας! Δυστυχώς μπορεί να μου πείτε, καθώς θα γλιτώναμε πολλά από τα λάθη του παρελθόντος ή άσχημές μας συμπεριφορές απέναντι σε ανθρώπους. Όμως, η ζωή επικεντρώνεται στο ταξίδι της εσωτερικής μάθησης. Έχουμε την ευκαιρία να προσπαθήσουμε και να χτίσουμε την αυτογνωσία μας. Να δοκιμάσουμε, να πειραματιστούμε, να ξαφνιαστούμε, να αναθεωρήσουμε προηγούμενες προσωπικές ερμηνείες μας σε γεγονότα. «Γυμνάζουμε» την ικανότητα αυτογνωσίας μέσω τεχνικών και ασκήσεων των οποίων η εστίαση βρίσκεται σε μικρά στοιχεία, σε λεπτομέρειες. Σε όλα εκείνα τα σημεία του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς μας που, είτε δεν τα είχαμε παρατηρήσει καθαρά και ουσιαστικά μέχρι τώρα είτε κάναμε ότι δεν τα βλέπαμε, τα καμουφλάραμε και τα κρύβαμε κάτω από το χαλί. Σταδιακά, μπορούμε μέσω αυτών των ασκήσεων να ανακαλύψουμε αυτό το πνευματικό μονοπάτι μέσα μας που θα μας «ανοίξει» το δρόμο, για να παίρνουμε αποφάσεις ζωής με σιγουριά και αποφασιστικότητα κάνοντάς μας πάντα ευτυχισμένους χωρίς δεύτερες σκέψεις!
Το ξανασκέφτομαι
Μια σημαντική άσκηση, μέσω της οποίας μπορούμε να χτίσουμε την αυτογνωσία μας, είναι να αναπτύξουμε την ικανότητα να σκεφτόμαστε ξανά, και δυο και τρεις φορές, με ψυχραιμία και λογική πριν ενεργήσουμε! Πολλές φορές δεν φιλτράρουμε πριν δράσουμε και λειτουργούμε παρορμητικά και παράλογα, ειδικά σε περιπτώσεις όπου είμαστε συναισθηματικά φορτισμένοι και νιώθουμε έντονο θυμό και στενοχώρια. Τότε εκφράζουμε λόγια έντονα και άσχημα και συμπεριφερόμαστε πολλές φορές χωρίς ηρεμία και με ασέβεια. Ο τρόπος με τον οποίο δείχνουμε τα συναισθήματά μας, εάν δεν εξασκηθούμε, μπορεί να γίνει άγαρμπος και άτσαλος και έχει μεγάλη δύναμη στο να στενοχωρεί τους άλλους. Για αυτό, πάντα κάνουμε ένα βήμα πίσω, ρωτάμε τον εαυτό μας τι αισθάνεται, γιατί νιώθει έτσι και αν αξίζει να ασχοληθεί περισσότερο με τη συγκεκριμένη κατάσταση. Παίρνουμε μια ανάσα και ηρεμούμε! Φιλτράρουμε με λογική πριν να είναι αργά και μετανιώσουμε για όλα αυτά που θα ξεστομίσουμε σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα.
Εξασκώ το συναισθηματικό μου λεξιλόγιο
Όπως αναφέραμε και στην προηγούμενη «εσωτερική» άσκηση, αυτό στο οποίο είναι απαραίτητο να εστιάσουμε, πέρα από την αναγνώριση του συναισθήματός μας, είναι το τι κρύβεται πίσω από αυτό. Να διερευνήσουμε την πηγή του, την αιτία της δημιουργίας του και να την αναλύσουμε. Αρχίζουμε σταδιακά να μαθαίνουμε να περιγράφουμε τα συναισθήματα που νιώθουμε καθημερινά. Σε αυτήν την άσκηση, μια χρήσιμη κίνηση είναι να καταγράφουμε τα συναισθήματα και την ανάλυσή τους σε ένα ημερολόγιο, το οποίο να κουβαλάμε παντού μαζί μας. Αναγνωρίζοντας, αναλύοντας και καταγράφοντας όλα αυτά που αισθανόμαστε, συνειδητοποιούμε τα όριά μας! Μαθαίνουμε να έχουμε συναισθηματικό σχεδιασμό, ώστε την επόμενη φορά που θα συμβεί κάτι που θα μας δημιουργήσει το ίδιο συναίσθημα θα είμαστε εξοπλισμένοι με δύναμη, ψυχραιμία και γνώση για να το αντιμετωπίσουμε.
Παρακολουθώ τη γλώσσα του σώματός μου
Μπορεί να το βλέπουμε σαν κάτι πρωτόγνωρο στην αρχή και να το αντιμετωπίζουμε με αμηχανία. Όμως, το να καταγράφουμε με βίντεο τον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε, καθόμαστε και μιλάμε μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε, να διορθώσουμε και να εξελίξουμε τα στοιχεία της μη λεκτικής επικοινωνίας μας.
Με το να παρακολουθούμε τον εαυτό μας, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τη γλώσσα του σώματός μας, τη στάση με την οποία καθόμαστε, τον τόνο της φωνής μας και τις κινήσεις μας, καθώς μιλάμε. Η παρατήρηση όλων αυτών των στοιχείων μπορεί να εξελίξει την αυτοπεποίθησή μας! Και αυτό γιατί, παρακολουθώντας, για παράδειγμα, τον εαυτό μας να κάθεται σε μια στάση καμπουριάζοντας και έχοντας χαμηλά το κεφάλι, τους ώμους και τον κορμό, αυξάνεται η κορτιζόλη που εντείνει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τώρα είναι που χρειάζεται να δράσουμε! Να υψώσουμε το ανάστημά μας και να αλλάξουμε τη στάση του σώματός μας. Να «ψηλώσουμε». Μια πιο ευθυτενής στάση και πόζα μπορεί να αυξήσει την τεστοστερόνη μας και, έτσι, να νιώθουμε πιο δυναμικοί και χαρούμενοι. Αρχίζουμε να πιστεύουμε ξανά στον εαυτό μας, στο σώμα μας και στις δυνατότητές μας!
Επίσης, κάνουμε πρόβα στην κάμερα μια παρουσίαση της δουλειάς μας. Πώς χρησιμοποιούμε τις χειρονομίες μας και το βλέμμα μας όταν, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, απευθυνόμαστε στο υποθετικό μας κοινό; Οι χειρονομίες αποτελούν στοιχεία σύνδεσης με τους άλλους ανθρώπους. Μια χειρονομία έχει τη δύναμη να εκνευρίσει, να εμπνεύσει, να απομακρύνει, να ιντριγκάρει ή να δημιουργήσει εμπιστοσύνη. Μπορούμε να βελτιώσουμε τη ροή των χειρονομιών μας.
Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλά βίντεο ειδικών στη γλώσσα του σώματος, τα οποία μπορούμε να παρακολουθήσουμε και από τα οποία να πάρουμε ιδέες για να εξελίξουμε και τη δική μας μη λεκτική επικοινωνία και να νιώθουμε αυτοπεποίθηση!
