Καμάρα: Το δημοφιλέστερο σημείο συνάντησης της Θεσσαλονίκης

Αν ζείτε Θεσσαλονίκη είναι ευκαιρία να ξεσκονίσετε τις γνώσεις σας για δύο εμβληματικά μνημεία της πόλης, οι υπόλοιποι ευκαιρία να βάλουμε στην ατζέντα την περίφημη Καμάρα για όταν βρεθούμε στη συμπρωτεύουσα!

Ας πεταχτούμε στη Θεσσαλονίκη για να μάθουμε τα πάντα για την Αψίδα του Γαλερίου, γνωστή και ως Καμάρα. Η περιοχή γύρω από την Καμάρα είναι πολυσύχναστη αφενός γιατί τα πανεπιστήμια βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής, αφετέρου γιατί λίγο πιο κάτω είναι η περίφημη πλατεία Ναυρίνου, με τα αρχαιολογικά ευρήματα των Ανακτόρων του Γαλερίου και τα μικρά γραφικά της μαγαζάκια.

Κοντά στην Καμάρα βρίσκεται η οδός Μελενίκου, γνωστή και μη εξαιρετέα σε όλους τους φοιτητές, μιας και ο δρόμος βρίθει από φωτοτυπικά, βιβλιοπωλεία, εκδοτικά γραφεία, ταβερνάκια, γραφικές καφετέριες. Τι πιο ωραίο από το να είσαι φοιτήτρια/της και να απολαμβάνεις το καφεδάκι σου με τους συμφοιτητές σου ενώ διαβάζετε συγγράμματα και μιλάτε για τα τυχόν ευτράπελα των διαλέξεων.

Τι ακριβώς είναι η Καμάρα;

Είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης, βρίσκεται στην Εγνατία 144, στο ύψος της οδού Δημητρίου Γούναρη. Λίγο βορειότερα, σε πολύ μικρή απόσταση, βρίσκεται και η Ροτόντα. Αποτελεί σημείο συνάντησης κατοίκων αλλά και τουριστών, εντυπωσιακό αξιοθέατο, στέκι φοιτητών αλλά και μέρος που λαμβάνουν χώρα απεργίες, συλλαλητήρια, πορείες κ.α. Έχει καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας κόσμο και κίνηση.

Πότε χρίστηκε και από ποιον;

Η Καμάρα είναι ένα μνημείο που κτίστηκε την εποχή της Ρωμαϊκής «Τετραρχίας» (Διοκλητιανός, Μαξιμιανός, Γαλέριος και Κωνστάντιος Χλωρός). Ο Γαλέριος ήταν γαμπρός του Διοκλητιανού και ανέλαβε την προστασία των ανατολικών συνόρων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο Γαλέριος ανακηρύχθηκε Αύγουστος στη Νικοµήδεια (305311 µ.Χ.) και όρισε ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Κατά τη χρονική περίοδο που διοικούσε ο Αύγουστος Γαλέριος, η Θεσσαλονίκη λειτούργησε ως αυτοκρατορική έδρα και αναδείχθηκε ως το σημαντικότερο κέντρο της ανατολικής αυτοκρατορίας, άνθισε η οικονομία της, τα οικοδομικά έργα και οι τέχνες.

Μετά τη νίκη του κατά των Περσών (νίκησε τον βασιλιά τους Ναρσή στην Αρμενία το 298 π.Χ.), ο Καίσαρας Γαλέριος έχτισε στη Θεσσαλονίκη το τεράστιο Γαλεριανό του Συγκρότημα, στο οποίο ανήκε μεταξύ των άλλων και η Ροτόντα, η θριαμβική Αψίδα, ο Ιππόδρομος, το Οκτάγωνο, η Βασιλική (κτίριο ως αίθουσα υποδοχής και ακροάσεων), η Αψιδωτή Αίθουσα, τα κύρια Ανάκτορά του κτλ.

Ποια ήταν η αρχική μορφή της Αψίδας;

Όταν ο Γαλέριος, επέστρεψε νικητής στην πόλη της Θεσσαλονίκης έχτισε την μεγάλη θριαμβική Αψίδα (το 305 μ.Χ.), η οποία αποτελούσε μέρος του Γαλεριανού Συγκροτήματος. Η Αψίδα στην αρχική της μορφή αποτελούνταν από δύο παράλληλες πλευρές, δυτικά και ανατολικά (μήκους 37 περίπου μ. και πάχους 3.80 μ.), οι οποίες απείχαν μεταξύ τους γύρω στα 9 μ. Κάθε πλευρά έφερε τρία τοξωτά ανοίγματα, ένα μεγάλο στο κέντρο και δύο μικρότερα στα πλάγια. Επομένως, σχηματίζονταν οκτώ πεσσοί, τέσσερις πεσσοί στα ανατολικά και τέσσερις πεσσοί στα δυτικά. Από τους τέσσερις πεσσούς, οι δύο μεσαίοι ήταν οι κύριοι, ενώ οι δύο ακραίοι ήταν οι δευτερεύοντες). Είχε ισάριθμα τόξα και χαμηλό σφαιροειδή θόλο. Η Αψίδα βρισκόταν στην διασταύρωση του ρωμαϊκού δρόμου Decumanus maximus, ο οποίος διέσχιζε την Θεσσαλονίκη δυτικά προς ανατολικά (η σημερινή Εγνατία Οδός), με την πομπική οδό, οι οποία είχε κιονοστοιχίες και στοές, ήταν κάθετη στο ρωμαϊκό δρόμο και ένωνε τα βασιλικά ανάκτορα με τη Ροτόντα.

Η Αψίδα σήμερα

Η σημερινή της μορφή είναι δυστυχώς αποσπασματική. Σήμερα λείπει όλη η ανατολική πλευρά ενώ από την δυτική πλευρά σώζονται μόνο οι δύο κύριοι πεσσοί και ένας δευτερεύων, που συνδέονται με πλίθινο τόξο και έχουν μαρμάρινες ανάγλυφες παραστάσεις. Οι πεσσοί έχουν μαρμάρινη κατασκευή και οι ανάγλυφες παραστάσεις είναι χωρισμένες σε ζώνες (ομάδες). Κάθε ζώνη έχει διαφορετικό πλάτος και εξιστορούν την νίκη του Αύγουστου Γαλερίου κατά των Περσών, παρουσιάζοντας σε κάθε ζώνη και διαφορετικά «στιγμιότυπα». Η σειρά που περιγράφονται τα ανάγλυφα γίνεται με βάση τον Αμερικανό λόγιο και επιμελητή κλασικής τέχνης Cornelius Clarkson Vermeule III.

Κάποια από τα ανάγλυφα του βόρειου πεσσού αναπαριστούν για παράδειγμα:

Ζώνη 1. Μάχη στη χώρα των Κούρδων
Ζώνη 2. Έξοδος αιχμαλώτων από μια ασσυριακή πόλη
Ζώνη 3. Ειρηνική υποδοχή του αυτοκράτορα σε μια εχθρική περιοχή
Ζώνη 9. Η επιείκεια του Καίσαρα Γαλερίου
Ζώνη 11. Όμιλος γυναικών

Ενώ κάποια από τα ανάγλυφα του νότιου πεσσού αναπαριστούν:
Ζώνη 16. Άφιξη του αυτοκράτορα σε μια πόλη της Ανατολής
Ζώνη 20. Τιμή στον νικητή της Ανατολής
Ζώνη 24. Ο Γαλέριος δέχεται πρεσβεία των Περσών
Ζώνη 27. Βωμός με ασπίδα, Νίκες

Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η Καμάρα είναι εντυπωσιακή και αγέρωχη, μπορεί να κάθεσαι από κάτω και να τη χαζεύεις για ώρες. Η ΟΥΝΕΣΚΟ έχει χαρακτηρίσει την Καμάρα ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μα εξαιτίας του χρόνου, της υγρασίας, της ρύπανσης και άλλων αιτιών, το μνημείο έχει υποστεί καταστροφές. Κατά καιρούς γίνονταν κάποιες εργασίες καθαρισμού και συντήρησης, με την τελευταία το μακρινό 2001. Έκτοτε, ο Δήμος και η Πολιτεία δεν δίνουν την δέουσα προσοχή και φροντίδα στο συγκεκριμένο μνημείο και παρατηρούνται σημάδια φθοράς και εγκατάλειψης.

Συντάκτης: Μαρία Μάμαλη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.