Σας παρουσιάζουμε τη Σάμο, ένα καταπράσινο νησί του Βόρειου Αιγαίου με πλούσια ιστορία…. Η Σάμος είναι νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, …
Καλά κρασιά!
Mέχρι πρότινος πίστευα, όντας άνθρωπος θετικός και αισιόδοξος από γεννησιμιού – και επίσης όπως φαίνεται έχοντας άγνοια της γλώσσας μου- πως η έκφραση «καλά κρασιά!», με θαυμαστικό οπωσδήποτε, λεγόταν με χαμόγελο και ως ευχή. Όχι! Μέγα λάθος! Λέγεται, φίλοι μου, ειρωνικά. Ακόμη και το θαυμαστικό είναι ειρωνικό! Είναι στην ουσία μια φράση ολίγον χλευαστική, κάπως κοροϊδευτική και κάθε άλλο παρά ευχή. Τώρα, τα ελληνικά μου μπορεί να είναι πτωχά, αλλά περί τιμίου και καλού κρασιού κάτι γνωρίζω. Όχι, γευσιγνώστρια δεν είμαι, αλλά ένα μπουκάλι καλό κρασί το αναγνωρίζω και ως εκ τούτου θεωρώ χρέος μου να το τιμώ.
Ο D. Trump δεν πίστευε στην κλιματική αλλαγή και το διατυμπάνιζε παντού. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλοι που δεν πιστεύουν στα καπρίτσια του καιρού οι οποίοι όμως δεν διαθέτουν την «τόλμη» του Αμερικανού προέδρου να το πουν δημόσια. Εάν έως τώρα δεν έχουν πεισθεί παρ’ όλες τις βροχές, καταιγίδες, πλημμύρες, πάγους που λειώνουν σαν παγωτά στην Ανταρκτική και τις νέες υψηλές θερμοκρασίες που καίνε τον πλανήτη απ΄ άκρη σ΄ άκρη, θα πεισθούν σήμερα (ελπίζω) με αυτό το άρθρο καθώς, ως είναι γνωστό, πιστεύουμε πιο εύκολα σε ό,τι επιθυμούμε και σε ό,τι φοβόμαστε. Σπάνια αυτά τα δύο συμπίπτουν, σήμερα όμως είναι ένα και το αυτό. Διότι σήμερα θα μιλήσουμε για το κρασί: ξέρετε, το γνωστό σταφυλόζουμο, το οποίο μας χαλαρώνει, μας κάνει πιο κεφάτους και πρόθυμους να αδειάσουμε ψυχή, συνείδηση και υποσυνείδητο μαζί – με απρόβλεπτες συνέπειες κατόπιν. Απρόβλεπτες είναι και οι κλιματικές αλλαγές. Και συνήθως η λέξη «απρόβλεπτο» κουβαλά μια αρνητική χροιά, καθώς τα απρόβλεπτα δεν είναι της αρεσκείας μας. Όπως φαίνεται, ούτε και τα κρασιά που καίγονται απ’ τον ήλιο θα είναι της αρεσκείας μας σε λίγο.
Θα «μπούμε» απότομα- όπως αρμόζει σε ένα τέτοιο φλέγωνθέμα. Έρχονται όλο και περισσότερες αλλαγές, διαταραχές, διακυμάνσεις του καιρού κ.λ.π. πολύ πιο γρήγορα από ό,τι θα περίμενε κανείς. Οι επιταχυνόμενες και κλιμακούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αναγκάζουν την αμπελοοινική βιομηχανία, ιδίως εκείνους που βλέπουν τον οίνο ως γεωργικό προϊόν και όχι ως βιομηχανικό ποτό, να λάβει αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση και την προσαρμογή στις αλλαγές αυτές.
Οι αγρότες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και οι καλλιεργητές σταφυλιών ιδιαίτερα, παρατηρούν βαθιές αλλαγές στα καιρικά φαινόμενα από τη δεκαετία του 1990 και μετά. Βραχυπρόθεσμα, είναι αλήθεια, ορισμένες από αυτές τις αλλαγές έχουν ωφελήσει ορισμένες περιφέρειες. Όχι όμως το κρασί, το οποίο είναι από τα πιο ευαίσθητα και διαφοροποιημένα γεωργικά προϊόντα, δείχνοντας μας σήμερα πώς η κλιματική αλλαγή μεταμορφώνει παραδόσεις και πρακτικές αιώνων. Σήμερα, τα σταφύλια ωριμάζουν πολύ γρήγορα κάτω από τον καυτό ήλιο. Με τη μεγάλη έκθεση του αμπελιού στον ήλιο θα μαραθεί σε σταφίδες, μετατρέποντας το κρασί σε ένα σιροπιαστό, δυσάρεστο μείγμα. Η σωστή ημερομηνία συγκομιδής είναι ζωτικής σημασίας, λέει Ιταλίδα αμπελουργός, αλλά η κλιματική αλλαγή το καθιστά όλο και πιο δύσκολο.
Μια ανάλυση των ημερομηνιών συγκομιδής από το 1354 στην Βουργουνδία, στη Γαλλία, διαπίστωσε ότι οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί τόσο πολύ που τα σταφύλια συλλέγονται τώρα δύο εβδομάδες νωρίτερα από ό,τι στα μεσαιωνικά χρόνια. Οι υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες έχουν γίνει ο κανόνας, με το μεγαλύτερο άλμα τα τελευταία 30 χρόνια, οι οποίες επίσης επηρεάζουν τη γεύση των κρασιών, λέει βιολόγος του University of British Columbia.
Διαβάστε επίσης: Η κλιματική αλλαγή απειλεί το κρασί
Σε Βορειότερες χώρες όπως η ΜΒ, Γερμανία, Αυστρία, κ.λπ.. οι αλλαγές αυτές βοηθούν τους καλλιεργητές να έχουν καλύτερες γεύσεις και μεγαλύτερες, καλλιεργητικές εποχές. Περιοχές της ΜΒ έχουν τώρα το τέλειο κλίμα για αφρώδη οίνο. Δεν είναι μόνο η Αγγλία. Αμπελώνες έχουν φυτευτεί στο Βέλγιο, τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία, μερικοί με υβριδικές ποικιλίες σταφυλιών ειδικά για ψυχρότερο καιρό και άλλοι, όπως ο αμπελώνας riesling στη Νορβηγία, με σταφύλια vinifera, το είδος που αντιπροσώπευε έως τώρα όλες τις κλασικές ευρωπαϊκές ποικιλίες. Σταφύλια για εκλεκτά κρασιά καλλιεργούνται στη βόρεια Γερμανία και σε επαρχίες του Καναδικές και της Βρετανικής Κολομβίας. (Με άλλα λόγια «κλέβουν» την παραγωγή της ΕΕ και η Κα Lagard είναι ανίκανη να αντιδράσει εδώ!). Όμως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ισπανία και οι Νότιες χώρες την έχουν άσχημα. Η ωρίμανση σταφυλιών σε υψηλότερες θερμοκρασίες σημαίνει περισσότερη ζάχαρη και λιγότερο οξύ στον καρπό, δημιουργώντας κρασιά με υψηλό ποσοστό αλκοόλ και τόσο γλυκά που μοιάζουν με μέλι. Στο νότιο ημισφαίριο της γης, οι καλλιεργητές προχωρούν νότια, στην Παταγονία, στην Αργεντινή και τη Χιλή. Ορισμένες από αυτές τις καλλιέργειες είναι για την ώρα σε πειραματικό στάδιο, όμως στα επόμενα χρόνια περιμένουν οι περισσότεροι ότι αυτές οι περιοχές θα εξερευνηθούν και θα αναπτυχθούν περαιτέρω, δίνοντας μας πιθανά νέες ποικιλίες, τρόπους καλλιέργειας, γεύσεις και τιμές κρασιών.
Οι αλλαγές όμως απειλούν την παγκόσμια προσφορά κρασιού – όχι μόνο τη γεύση τους. Σε ορισμένες περιοχές της Ιταλίας και της Γαλλίας ο παγετός εξαφάνισε το 90% της καλλιέργειας, με αποτέλεσμα μια εκτιμώμενη απώλεια 2 δις. ευρώ, ίσως «…Η μεγαλύτερη γεωργική κατακραυγή των αρχές του 21ου αιώνα…», όπως είπε Γάλλος υπεύθυνος.
Σε μια προσπάθεια νέας παραγωγής, η Familia Torres, παγκόσμια οινοπαραγωγός της Ισπανίας, φύτεψε αμπελώνες σε υψόμετρο 3.000 έως 4.000 ποδιών στους πρόποδες των Πυρηναίων. «Πριν από είκοσι πέντε χρόνια, αυτό θα ήταν αδύνατο», είπε ο Miguel Torres Maczassek, γενικός διευθυντής της.
Ποσό ψηλά είναι το ψηλά σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ένα θέμα. Η αύξηση των υψομέτρων δημιουργεί άλλου είδους προκλήσεις. Τα εδάφη, ιδιαίτερα στις πλαγιές, είναι φτωχότερα, φωτίζονται διαφορικά από τον ήλιο, δηλαδή όχι ομοιόμορφα, το νερό είναι σπανιότερο και τα απροσδόκητα καιρικά φαινόμενα όπως οι παγετοί, οι δυνατές βροχές και οι χαλαζοπτώσεις δεν βοηθούν τα αμπέλια.
«Στην περίπτωση της Ελλάδας… Τα τελευταία επίσημα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το τμήμα Αμπέλου Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποκαλύπτουν μια πτώση της ελληνικής οινοπαραγωγής που ξεπερνά το 10%.» Και οι παραγωγοί εξηγούν ότι οι καύσωνες Ιουνίου και Ιουλίου άφησαν, έκαψαν και αφυδάτωσαν τα οινοστάφυλα. Οι παραγωγοί περίμεναν τώρα να δουν τι θα συμβεί και πως θα αντιδράσουν και θα επηρεαστούν τα αμπέλια τους.
Ανά τον κόσμο ορισμένες περιοχές είναι καλύτερα εξοπλισμένες για αυτόν τον καιρό. Το 51% των θαμνόπεδων της Ευρώπης είναι ευάλωτοι σε σύγκριση με μόλις το 7% της Ν. Αμερικής. Μέρος του προβλήματος είναι ότι τα Ευρωπαϊκά είδη δεν είναι ευπροσάρμοστα σε έναν κόσμο που συνεχώς θερμαίνεται. Μπουμπουκιάζουν νωρίς, αντιδρούν γρήγορα στις αυξανόμενες θερμοκρασίες μόνο για να ξεραθούν και να πεθάνουν μόλις αυτές πέσουν πάλι ξαφνικά.
Ναι, η κλιματική αλλαγή δεν αρέσει ούτε στα αμπέλια! Και ο βιολόγος C. Zuhner αστειεύεται ότι τα Ευρωπαϊκά αμπέλια παίρνουν περισσότερα ρίσκα απ’ ό,τι εκείνα της Β. Ευρώπης, τα οποία είναι πιο προσεκτικά. Οι Ευρωπαίοι οινοπαραγωγοί όμως, επισημαίνει, θα πρέπει να προσέχουν από ΄δω και στο έξης να πειραματιστούν και να φυτέψουν πιο ανθεκτικές ποικιλίες. Κάθε χρόνος που περνά είναι πολύτιμος – όσο και το κρασί που χάνεται.
Ο Διόνυσος θα συμφωνούσε. Ελπίζω κι εμείς τώρα να έχουμε πεισθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικότητα, ότι τα κρασιά της Γης μας κινδυνεύουν άμεσα και μαζί κι η δική μας τσέπη και ψυχική ηρεμία. Επίσης, είναι χρέος μου να σας ενημερώσω ότι το παρόν άρθρο γράφεται με πόνο ψυχής και με τη συνειδητοποίηση ότι το βραδάκι απαραιτήτως θα πρέπει να πιω, προκείμενου να ξεχάσω – την κλιματική αλλαγή, όχι το μπουκάλι καλό κρασί που περιμένει.
