Είναι Σάββατο λίγο μετά τις εννέα το πρωί. Έχουμε φτάσει στη Μονή Καισαριανής μαζί με τα μέλη της Περιπατητικής Ομάδας …
Καισαριανή Trail: Διασχίζοντας το «μπαλκόνι» της Αθήνας – ΜΕΡΟΣ Β΄
Η ξενάγησή μας στο νέο μονοπάτι της Καισαριανής από τα μέλη της Περιπατητικής Ομάδας Υμηττού και μιας παρέας ορειβατών και περιπατητών συνεχίζεται και το «μπαλκόνι της Αθήνας» να ανοίγεται μπροστά μας.
Φτάνουμε σε ένα από τα τέσσερα παλιά λατομεία. Ο Υμηττός αποτελούσε πάντα πηγή οικονομικού πλούτου για την Αθήνα. «Υπήρχαν ασβεστοκάμινοι και ξυλοκάμινα και στην Κατοχή έπαιρναν από εδώ κάρβουνο για να ζεσταθούν. Ο πρώτος Παρθενώνας φτιάχτηκε από μάρμαρα του Υμηττού. Σήμερα, τα κομμάτια του έχουν τοποθετηθεί ως τείχη στην Ακρόπολη», αναφέρει ο Δημήτρης.
Πορεία προς το δρακόσπιτο
Η ανάβαση δυσκολεύει. Ξεχνιόμαστε με ένα λουσμένο από τον ήλιο σημείο της πόλης που απλώνεται δεξιά στον ορίζοντα. «Είναι η Καστέλλα», αναφωνούμε! Βρισκόμαστε στο άγριο κομμάτι του βουνού. Ο Μάνος μάς οδηγεί στο «Καράβι», έναν ψηλό λαξευμένο βράχο που μοιάζει με πλώρη καραβιού.
«Εδώ κάνουν αναρρίχηση», λέει και μας δείχνει τα κρεμασμένα γαντζάκια. «Είναι ένα αρχαίο λατομείο. Η τραχύτητα στα βράχια οφείλεται στο σκάψιμο των Αρχαίων. Από εδώ έβγαινε το γκρίζο χαρακτηριστικό μάρμαρο του Υμηττού», συμπληρώνει ο Δημήτρης και μας ανακοινώνει: «Φτάσαμε στο δρακόσπιτο».
Το δρακόσπιτο
Βλέπουμε έναν πέτρινο όγκο με μια μεγάλη τρύπα. Μοιάζει με καλύβα. Ο Γιώργος, ορειβάτης και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φυσιολατρικών Ορειβατικών Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδας (ΟΦΟΕΣΕ), μας προτρέπει να μπούμε μέσα. «Φαντάσου να βρέχει, να βρίσκεις ένα τέτοιο καταφύγιο και να λες: “Θεέ μου, τη γλιτώσαμε”».
Σκύβουμε και μπαίνουμε προσεκτικά στο δρακόσπιτο. Ο χώρος είναι πολύ μικρός. Ο Δημήτρης μάς εξηγεί ότι τα αυθεντικά δρακόσπιτα βρίσκονται στη Νότια Εύβοια, στην Όχη, και ονομάζονται έτσι επειδή έχουν χτιστεί με τεράστιους μονόλιθους.
«Αυτοί που τα βρήκαν θεώρησαν ότι τα έχτισαν πελώριοι άνθρωποι, σαν δράκοι. Το δρακόσπιτο στον Υμηττό είναι και το μοναδικό εκτός Εύβοιας. Μόνο ενδείξεις έχουμε από τη λειτουργία του λατομείου –πιθανότατα ρωμαϊκής εποχής, 1ος ή 2ος αιώνας π.Χ.– για το πότε χτίστηκε. Ίσως εξυπηρετούσε λατρευτικούς σκοπούς».
Στους μονόλιθους είναι χαραγμένες επιγραφές. «Φωβέλ, ο περιπατητής και αρχαιοκάπηλος, 1780-1790. ΜιλΧόφερ, 1880», διαβάζουμε ενδεικτικά, ενώ ο Γιώργος ετοιμάζει ζεστό τσάι για να το μοιραστούμε. «Στο βουνό λειτουργεί πολύ η κοινοκτημοσύνη», αποκρίνεται. Μια κουβέντα, μια φωτογραφία και το αίσθημα ανακούφισης από το ζεστό αφέψημα μας τονώνουν για την κατάβαση.
Μονοπάτια μνήμης και ευωδίας
«Ροβολάμε, ροβολάμε»! Ο Γιώργος, με την εμπειρία 50 χρόνων στα βουνά, έχει λάβει τον ρόλο του εμψυχωτή. Περπατάμε σε ένα μικρό, κατάφυτο μονοπάτι, το «μονοπάτι του Βλάση», αφιερωμένο, όπως λέει ο Μάνος, σε ένα μέλος της ΠΟΥ.«Ο Βλάσης, ο “Δρυΐδης” της ομάδας, είχε ανακαλύψει αυτό το μονοπάτι. Από τότε το χρησιμοποιούμε στην περιβαλλοντική εκπαίδευση μαθητών για την πεζοπορία, καθώς είναι ομαλό και ασφαλές».
Παρακάτω ξεπροβάλλει ένα μικρό ξέφωτο. Σε πολύχρωμες ταμπέλες, σκορπισμένες δεξιά και αριστερά, διαβάζουμε: λεβάντα, φασκόμηλο, λαδανιά, φιτιλάκι, αψιθιά, κουμαριά… «Τα κούμαρα είναι το superfood του Υμηττού», επισημαίνει ο Μάνος. Διανύουμε το Βοτανικό Μονοπάτι, που ξεκίνησε από μια ιδέα ενός σχολείου πριν από δέκα χρόνια.
Ανοιχτή «εκκλησιά» της Ανάληψης ή «Τρύπια Εκκλησία»
Είμαστε χαμηλά και οι μυρωδιές των φρεσκομαγειρεμένων μεζέδων από το αναψυκτήριο της Καλοπούλας θα μας σπάσουν τη μύτη. Συναντάμε μια θολωτή πέτρινη κατασκευή γεμάτη εικόνες, που μοιάζει με σπηλιά. Εικάζουμε πως είναι εκκλησάκι. Είμαστε στην «Τρύπια εκκλησία».
Ο Μάνος εξηγεί: «Αυτός είναι χώρος υδρομάστευσης. Επί Τουρκοκρατίας μάζευαν νερό στις δεξαμενές για το πότισμα, την προστασία της περιοχής από τις φωτιές, ίσως και για το μοναστήρι. Η Καισαριανή, άλλωστε, δημιουργήθηκε ως προσφυγικός καταυλισμός και επί δεκαετίες δεν υπήρχε ύδρευση. Οπότε οι κάτοικοι πήγαιναν σε πηγές και γέμιζαν νερό για τα σπίτια τους.
»Όταν σταμάτησε αυτή η διαδικασία, άρχισαν να χρησιμοποιούν αυτή την κατασκευή σαν εκκλησία, αφιερώνοντας εικόνες. Αυτό συνέβη γιατί στο βάθος έχει ένα πηγάδι απ’ όπου ανάβλυζε νερό. Σε συνδυασμό με το ότι στην περιοχή μαζεύονταν πολλά ζευγάρια, συνέδεσαν το συγκεκριμένο νερό με την εκκλησία και τη γονιμότητα».
Το αναψυκτήριο της Καλοπούλας
Προς το τέλος της διαδρομής συναντάμε όλο και περισσότερους περιπατητές. Ανταλλάσσουμε με όλους μια καλημέρα. Είναι μία το μεσημέρι. Ολοκληρώνουμε με την καθιερωμένη στάση στην Καλοπούλα, όπου ο πεζοπόρος ξεκουράζεται απολαμβάνοντας τον καφέ και το φαγητό του. Το μενού έχει κεφτέδες, γίγαντες, τσίπουρο και τσάι του βουνού. Το μοίρασμα του φαγητού μετά την πεζοπορία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας του βουνού και το επιστέγασμα μιας καλής συνεργασίας των συνοδοιπόρων.
Ο Μάνος αφηγείται ένα περιστατικό που τον έχει σημαδέψει. «Ήταν σε μια δράση μας με ένα νηπιαγωγείο, όπου, έχοντας συζητήσει ότι πρέπει να χαιρόμαστε όλοι τα λουλούδια, αλλά να μην τα κόβουμε, να μην ενοχλούμε τα ζωάκια του βουνού κ.λπ., ήρθε ένα κοριτσάκι και μου προσέφερε ένα λουλουδάκι λέγοντας: “Κύριε, θέλω να σας δώσω ένα λουλουδάκι, αλλά δεν το έκοψα, το βρήκα κάτω”. Εκεί κατάλαβα ότι υπάρχει ελπίδα».
