Δύο συγγραφείς μπεστ σέλερ του λογοτεχνικού είδους dark romance, η Ana Huangκαι η Rina Kent, εξηγούν τα συστατικά αυτού του …
«Κάιν» του Ζοζέ Σαραμάγκου, εκδ. Καστανιώτης
Θυμάστε τον Κάιν; Ένας από τους τρεις γιους των ταλαίπωρων Αδάμ και Εύας, ο οποίος σκότωσε τον αδελφό του, τον Άβελ, επειδή του έδειξε προτίμηση ο Πλάστης─ που ως Θεός δεν θα έπρεπε να κάνει διακρίσεις μεταξύ βοσκών και γεωργών (σήμερα θα ήταν ταξικό και φλέγον θέμα στις οθόνες των ΜΜΕ), ενώ από την άλλη, έχοντας από πάντα το αλάθητο, δεν ήταν δυνατόν να κάνει λάθος, επομένως καλώς έκανε και προτίμησε τον Άβελ, ενώ κάθισε με σταυρωμένα χέρια να βλέπει τον Κάιν να σκοτώνει τον αδελφό του, άγνωστο στην ουσία το «Γιατί;»
Ερώτηση απύθμενου μεταφυσικού βάθους, και κάπως έτσι πορεύεται όλο το βιβλίο που σαρκάζει ολίγον, διερωτάται πολύ, βάζοντας πόστα στην όλη αντίληψή μας περί θεού και ως εκ τούτου και στο αιώνιο δίπολο καλό-κακό.
Ταξίδι στον χωροχρόνο μετά το φονικό
Ο Κάιν κατόπιν του φονικού περιπλανάται ανά τη γη και μέσα στον χρόνο μπρος πίσω:
γίνεται αυτόπτης μάρτυρας όταν ο γέρος Αβραάμ πάει να θυσιάσει τον Ισαάκ, βρίσκεται μπροστά στον κατεστραμμένο Πύργο της Βαβέλ, βλέπει να καταστρέφονται τα Σόδομα και τα Γόμορρα, συναντά τον Ιώβ και όλες του τις συμφορές, ταξιδεύει με τον Νώε στην κιβωτό του…
Κάποτε συναντά και τους αγγέλους, εγκλωβισμένους σε μια υπόσταση ούτε ανθρώπινη αλλά και ούτε θεϊκή, που τα έχουν βρει σκούρα συναλλασσόμενοι εσαεί με τις «ανεξήγητες βουλές» του Yψιστου Kυρίου τους, και πετάνε τη σκούφια τους για κάτι καινούργιο.
Άγνωστοι αι βουλαί του Kυρίου
Ο Κάιν σκότωσε μία φορά και κατόπιν η συμπεριφορά του είναι υποδειγματική ─ χωρίς αυτό να σβήνει από το ιστορικό του το φονικό που το κουβαλά όχι μόνο σαν ανεξίτηλο σημάδι στο μέτωπό του, αλλά και μέσα του (που είναι χειρότερο).
Μέσα από τους ανθρώπους που γνωρίζει ─ευσεβείς και μη─ σε όλο το βιβλίο διερωτάται ο καημένος για τις «βουλές» του κυρίου, συνεπαίρνοντας και τους άλλους σε αυτόν τον άγνωστο και δύσβατο δρόμο χωρίς να βρίσκει ικανοποιητική απάντηση. Ούτε οι άλλοι όμως βρίσκουν, και παραπαίουν μεταξύ πίστης και ερωτημάτων.
Κι έτσι η «λογομαχία» μεταξύ Θεού και Κάιν, με άλλα λόγια μεταξύ Θεού και ανθρώπου, συνεχίζεται έως τα τώρα και «…η ιστορία τελείωσε, δεν θα υπάρξει τίποτε άλλο για να διηγηθούμε», τελειώνει και ο Σαραμάγκου αποφασιστικά και χωρίς περιστροφές! Και μας αφήνει στα κρύα του λουτρού.
Μην κρίνετε για να μην κριθείτε
Άθεο δεν τον λες τον συγγραφέα μια και ασχολείται ενδελεχώς με τα θεϊκά ─ και το ότι διερωτάται είναι υπέρ του, όπως υπέρ του είναι το χιούμορ και η επιμονή του στο ότι ο άνθρωπος πρέπει να αναρωτιέται για τη ζωή και τις πράξεις του χωρίς να το βάζει κάτω.
Αμερόληπτη δεν είμαι, διότι πάντα τον συμπαθούσα τον Κάιν και πιστεύω πως αδικήθηκε από την ανθρωπότητα ανά τους αιώνες κατά τον ίδιο τρόπο που εύκολα αδικούμε τους συνανθρώπους μας μόλις υποπέσουν σε ένα λάθος, ενώ το «άγνωστες οι βουλές του υψίστου» (Εδώ δεν ξέρουμε τις δικές μας, θα ξέρουμε του Υψίστου; Αν είναι δυνατόν!) είναι μια εύκολη φράση πίσω από την οποία κρύβουμε την τεμπελιά μας να σκεφτούμε ή να ψάξουμε, δικαιολογώντας τους εαυτούς μας.
Κάιν and more
Το εξώφυλλο των εκδόσεων Καστανιώτης είναι πολύ ωραίο: κίτρινο, φωτεινό φόντο, κόκκινος ο Κάιν σαν τον Τσε Γκεβάρα, με ένα κατάμαυρο σημάδι στο μέτωπο σαν Ινδός, με ύφος νωχελικό, μελαγχολικό και εσωστρεφές που φέρνει είτε σε βαθιά σκεπτόμενο είτε σε ήπια μαστουρωμένο.
Αν θέλετε κάτι ακόμα καλύτερο, υπάρχει του ίδιου συγγραφέα το «Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον», όπου το χιούμορ ρέει ως γάλα και μέλι και η μόνη που τη γλιτώνει από την πένα του Σαραμάγκου είναι, αν θυμάμαι καλά, η Μαγδαληνή (η λεγόμενη πόρνη ─ για να μην τη μπερδέψουμε με την άλλη που δεν ήτο πόρνη, όμως δεν ξέρω αν αυτό αρκεί για να την κάνει καλύτερη).
