Συνέντευξη Βασίλη Βασιλάτου
Ενας εργάτης της τέχνης, ένας γητευτής του ρυθμού, ένας συνειδητοποιημένος μουσικός με σύγχρονη ματιά στην κοινωνία, ο Βασίλης Βασιλάτος σκιαγραφεί στιγμές από την καριέρα, τις δραστηριότητές του, τη μουσική. Τα κρουστά αποτελούν τη δεξιοτεχνία του και αυτή μοιράζεται με εκατοντάδες μαθητές του εδώ και οχτώ χρόνια στο Μουσικό Τμήμα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, ένα γεγονός για το οποίο αξίζει να μάθετε περισσότερα.
Θα ήθελα να μας γνωρίσεις το Βασίλη Βασιλάτο, να κάνεις μια μικρή αναδρομή στην καριέρα σου…
Μέχρι τώρα έχω ζήσει από τη μουσική χωρίς να κάνω οτιδήποτε άλλο. Μια μητέρα δραματική σοπράνο, ένα πιάνο στο σπίτι, ένας ταλαντούχος αδερφός που από 5 χρονών έπαιζε πιάνο ήταν τα πρώτα ερεθίσματα. Μου άρεσε η αντιμετώπιση που είχε o αδερφός μου στις γιορτές παίζοντας πιάνο. Έτσι, παρά το ότι είχα μια κλίση στη ζωγραφική ήθελα να ασχοληθώ με τη μουσική. Κάποια στιγμή άρχισα να χτυπάω ένα τραπέζι, μετά έβαλα πάνω κάποια πιρούνια, ένα φωτιστικό που προσομοίαζε με πιατίνι… Η μητέρα μου το άκουσε αυτό το πράγμα και μου αγόρασε σε μικρή ηλικία ένα μεταχειρισμένο σετ ντραμς.
Σε τι ηλικία;
Γύρω στα 15. Ασχολήθηκα για λίγο ερασιτεχνικά, είδα ότι μου άρεσε και σκέφτηκα ότι είχε προοπτική. Αμέσως μετά σπούδασα στο Ωδείο Αθηνών συμφωνικά κρουστά. Γνώρισα και άλλα είδη μουσικής μέσα από σπουδές, από σεμινάρια, από προσωπική αναζήτηση: λάτιν, τζαζ, αβανγκάρντ, συνεργασίες με μουσικούς όλων αυτών των ειδών και μοιραία κατέληξα επαγγελματίας μουσικός.
Είχες αποφασίσει ότι θα το ακολουθήσεις επαγγελματικά;
Δύσκολα το αποφασίζεις σε τούτο το χώρο. Ήμουνα σίγουρος ότι δεν θα γινόμουνα μουσικός συμφωνικής ορχήστρας, αν και έπαιξα σε τέτοιες ορχήστρες. Είναι του χαρακτήρα μου να μην μπορώ να κάνω το ίδιο πράγμα για πολύ καιρό. Αρχίζει να με κουράζει, θέλω να ανανεώνομαι. Και αυτό ακριβώς είναι η περιγραφή του τι έκανα μετά σαν δημιουργικός μουσικός, μέχρι ένα σημείο τουλάχιστον…
«Η γνώση σε κάνει δημιουργικό»
Πώς ορίζεται ο δημιουργικός μουσικός;
Δημιουργικός είναι κάθε μουσικός. Με μια πιο συμβατική έννοια είναι ο μουσικός ο οποίος δεν είναι απλώς εκτελεστής. Αν και ακόμη και στην εκτέλεση χρειάζεται εμπειρία και δημιουργία. Μεγάλη κουβέντα… Είναι ο μουσικός ο οποίος δημιουργεί το δικό του χώρο, το δικό του κόσμο μέσα στη μουσική.
Πώς δημιουργεί το δικό του χώρο στη μουσική;
Πατώντας γερά πάνω στη γνώση να βάζει την προσωπική του ματιά. Νομίζω είναι ένα κομβικό σημείο στη μουσική, όπως και σε κάθε τέχνη. Η γνώση από τη μαθητεία ως σπουδαστής, ως νέος μουσικός σε ορχήστρες, η εμπειρία από την ίδια τη ζωή συμπυκνώνεται, εμπεδώνεται και φιλτράρεται μέσα από την ιδιαιτερότητα κάθε μουσικού. Αυτή είναι η προσωπική οπτική γωνιά, ο προσωπικός ήχος, το προσωπικό στίγμα.
Ποιος είναι ο τρόπος για να μένει δημιουργικός ένας μουσικός;
Η γνώση είναι ένα στοιχειώδες εργαλείο. Μπορείς να ξεκινήσεις από εκεί που έχουν σταματήσει άλλοι και δεν χρειάζεται να χτίσεις από την αρχή. Είναι πλούτος πληροφόρησης το να ξέρεις τι γίνεται στην Αφρική, τι γίνεται στην Ασία. Μπορείς πλέον να έχεις μουσική άποψη για οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου και αυτό είναι ένα πλεονέκτημα που έχουν οι σημερινοί μουσικοί. Το θέμα είναι από εκεί και πέρα πόσο θα ασχοληθείς και με πόση μεθοδικότητα θα συνδυάσεις όλες αυτές τις πληροφορίες. Πρέπει να αξιολογείς, να συνδυάζεις, να προσαρμόσεις στα μέτρα σου αυτή την πληροφορία και η γνώση θα σου δείξει τον τρόπο.
Ποιες είναι οι άλλες μεγάλες σου αγάπες εκτός από τα κρουστά;
Κατ’ αρχήν δεν είπα ποτέ ότι η μεγάλη μου αγάπη είναι τα κρουστά.
Όχι δεν το είπες αλλά το φαντάζομαι, γιατί είναι μεγάλο κομμάτι της ζωής σου…
Πιστεύω ότι η μεγάλη μου αγάπη είναι να μπαίνω σε ένα αντικείμενο και να εξαντλώ τις δυνατότητές του. Πιστεύω ότι η συγκυρία το έφερε να είναι η μουσική, η συγκυρία το έφερε να είναι τα κρουστά. Δεν θεωρώ το κέντρο του κόσμου τα κρουστά. Δεν έχω αυτή τη συντεχνιακή λογική. Για παράδειγμα η ιστορία της τέχνης και η λογοτεχνία είναι δύο άλλοι αγαπημένοι μου τομείς. Ξέρεις είναι μια εποχή που οδηγεί σε μια απόλυτη εξειδίκευση και είναι ορατός ο κίνδυνος του να δημιουργηθούν γενιές ανθρώπων που θα είναι ξεκομμένοι από τα πάντα, επειδή θα έχουν εξειδικευτεί πολύ σε ένα αντικείμενο. Αν συμφωνούμε λοιπόν ότι το οποιοδήποτε αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθείς είναι απλώς η αφορμή, αντιλαμβάνεσαι ότι το να χάσεις το σύνολο οδηγεί σε αδιέξοδο.
«Η τέχνη είναι ιδεολογία, κοσμοθεωρία…»
Πιστεύεις ότι οι καλλιτέχνες αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία ανθρώπων; Ότι θα έπρεπε π.χ. να επιχορηγούνται οι τέχνες έτσι ώστε οι καλλιτέχνες να μην έχουν το άγχος του βιοπορισμού και άρα να δημιουργούν;
Όχι δεν θα θεωρούσα τους καλλιτέχνες διαφορετικό είδος ανθρώπων. Δεν υπάρχουν διαφορετικά είδη ανθρώπων. Υπάρχουν άνθρωποι με διαφορετικές ευκαιρίες σε ξεχωριστές συγκυρίες και αυτό είναι ίσως και ένα από τα προβλήματα της σύγχρονης τέχνης. Η εξέλιξη λοιπόν της εκπαίδευσης, της μουσικής εκπαίδευσης, η εξέλιξη της ποιότητας της ζωής, και των πληροφοριών βοηθάει περισσότερο κόσμο να έχει πρόσβαση στο αντικείμενο, αλλά υπάρχει μεγαλύτερος ανταγωνισμός. Σήμερα ένα παιδί είναι πιο εύκολο να έχει πρόσβαση στη μουσική εκπαίδευση, αλλά θα δυσκολευόταν να γίνει επαγγελματίας μουσικός περισσότερο από τον Μπετόβεν και τον Μπαχ, λόγω μεγαλύτερου ανταγωνισμού.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του επαγγέλματος;
Ο επαγγελματισμός στη μουσική δε διαφέρει από τον επαγγελματισμό σε οποιονδήποτε άλλο τομέα. Το να έχεις σαν πάρεργο τη μουσική είναι λίγο διττό. Υπάρχει το ελαφρυντικό του ότι εγώ ζω από τη μουσική και κάνω το κέφι μου. Η αντίληψή μου και η προσωπική μου εμπειρία με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι όταν αυτό που αγαπάς σαν χόμπυ το κάνεις βιοποριστικό επάγγελμα, τότε το αντιμετωπίζεις με πολύ μεγάλη σοβαρότητα.
Πως εξελίσσεται η τέχνη, η μουσική;
Σε όλους τους τομείς υπάρχει εξέλιξη. Απλώς στην τέχνη είναι πιο δυσδιάκριτα τα αποτελέσματα. Εξαρτάται και από την ποιότητα ζωής. Η τέχνη πάντα εκτός από τέχνη είναι και ιδεολογία, κοσμοθεωρία. Η τέχνη επηρεάζει τις εξελίξεις σε οποιοδήποτε τομέα της ζωής.
Γιατί το λες αυτό;
Γιατί δεν έχει να κάνει με τη μακροβιότητα, αλλά με την ποιότητα της ζωής. Και η ποιότητα της ζωής διαμορφώνει την ποιότητα στους ανθρώπους. Και η ποιότητα στους ανθρώπους διαμορφώνει ανθρώπινες σχέσεις αλληλοσεβασμού και ειρηνικής συμβίωσης. Χρειάζεται βέβαια κάποιος να έχει συνεχώς έναν προβληματισμό ο οποίος ξεκινά από μηδενική βάση, αλλά δεν μπορεί παρά να επεκταθεί σε κάθε παράμετρο της ζωής.
Και η μουσική;
Όλους όσους ξέρουμε σαν μεγάλους μουσικούς, σαν μεγάλους δασκάλους, ήταν ακριβώς αυτοί που διεύρυναν τα όρια, που παραβιάσανε τους κανόνες. Αυτή είναι και η εξέλιξη της μουσικής. Και γιατί να μην είναι και η εξέλιξη της κοινωνικής ζωής, για να το παραλληλίσω. Βέβαια μπορεί εσύ να μου πεις, και με την τρέχουσα μουσική τι γίνεται; Ακούμε σκυλάδικα, έντεχνα, ποπ, παραδοσιακά. Όσο και να φαίνεται όμως απίθανο, όλα αυτά έχουν σχέση με την εξέλιξη της μουσικής. Πάντα υπήρχε κλασική μουσική, πάντα υπήρχε λαϊκή μουσική και η εξέλιξή τους είναι αυτή που μας φέρνει αντιμέτωπους και με το πιο απλό τραγούδι σήμερα.
Το γεγονός ότι σε τεράστιο βαθμό βγαίνουν διασκευές το θεωρείς εξέλιξη της μουσικής ή απλώς είναι άνθρωποι που βαριούνται ή δεν μπορούν να δημιουργήσουν κάτι καινούριο;
Δεν υπάρχει βαριέμαι ή δεν μπορώ να δημιουργήσω κάτι καινούριο. Αν βαριέσαι δεν κάνεις ούτε διασκευή. Άρα είναι ότι δεν υπάρχει χώρος να δημιουργήσω κάτι καινούριο. Και το δεν υπάρχει χώρος δεν έχει να κάνει με έλλειψη ταλέντου. Όταν η παραγωγή είναι τεράστια είναι δύσκολο να παρουσιάσεις κάτι που δεν έχει ξαναγίνει. Άρα είναι φανερή η δυσκολία του να συνθέσεις κάτι καινούριο όταν υπάρχουν τόσες χιλιάδες πράγματα πριν από σένα που σχεδόν αποκλείουν το να κάνεις -με συμβατικά μέσα- κάτι που δεν το έχει κάνει κάποιος άλλος προηγούμενα. Η σημερινή τέχνη ουσιαστικά φέρνει στο προσκήνιο τα πράγματα που έχουν ξαναγίνει, αλλά με μια σύγχρονη ματιά. Το τραγούδι, το έργο, το σενάριο, η τραγωδία δεν άλλαξαν, είναι το ίδιο κείμενο. Άλλαξαν όμως τα πάντα γύρω.
Συμμετέχεις σε διάφορες εθελοντικές δραστηριότητες. Πως προέκυψε;
Ως μουσικός και ως άνθρωπος δεν είμαι αποκομμένος από ό,τι συμβαίνει γύρω μου. Προσπαθούμε για μια καλύτερη κοινωνία, μια κοινωνία που θα ζουν όλοι οι άνθρωποι μονιασμένοι. Είναι φυσικό για παράδειγμα να συμμετέχω σε μια συναυλία που θα έχει ως σκοπό την καλύτερη διαβίωση των μεταναστών, ή την προάσπιση των κεκτημένων της δωρεάν πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ή την δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όσων δεν είναι στο ΕΣΥ ή την ενίσχυση κέντρων απεξάρτησης…
«Η Ομάδα κρουστών είναι ένας ύμνος στην ομαδικότητα»
Ομάδα κρουστών, μια ιστορία οχτώ ετών…
Πρόκειται για έναν ύμνο στην ομαδικότητα. Αυτή η ομάδα δεν αποτελεί τον τρόπο να μάθει κανείς μουσική, αλλά να την προσεγγίσει. Μπορεί να αποτελέσει το κίνητρο για να ασχοληθεί πιο ενεργά. Τα σεμινάρια παρέχονται δωρεάν στο κοινό. Η ομάδα κρουστών του πολυτεχνείου είναι μια σημαντική ιστορία. Άρχισε από ένα τυχαίο γεγονός. Έπαιζα σε μια συναυλία, σε έναν χώρο που διαχειριζόταν η θεατρική ομάδα του πολυτεχνείου. Τα παιδιά αυτά με γνώριζαν ήδη από συναυλίες που είχα κάνει ως μέλος του συγκροτήματος «Συνήθεις Ύποπτοι» και μου πρότειναν να γράψω τη μουσική για μια παράστασΉ τους. Λίγο αργότερα υπήρξε η ιδέα να κάνουμε ένα σεμινάριο κρουστών στο πλαίσιο των θεατρικών δραστηριοτήτων του πολυτεχνείου. Χωρίς χρηματοδότηση ως μια απλά καλή διάθεση, μεταξύ φίλων. Η αρχική πρόβλεψη ήταν για 10-12 άτομα. Ξαφνικά στην δεύτερη-τρίτη συνάντηση ήρθαν 30 και συνεχώς η παρέα μεγάλωνε. Όταν μετά από τρία χρόνια οι υπεύθυνοι του μουσικού τμήματος του πολυτεχνείου είδαν ότι περί τα 300-350 άτομα είχαν ασχοληθεί με αυτή τη δραστηριότητα, μου πρότειναν μια μόνιμη συνεργασία. Πλέον μιλάμε για επίσημη δραστηριότητα του Μουσικού Τμήματος του Πολυτεχνείου. Αρχίσαμε να οργανώνουμε διάφορες εμφανίσεις, συμμετείχαμε σε φεστιβάλ και έτσι η ομάδα γινόταν ολοένα και πιο γνωστή με αποτέλεσμα να προσελκύει πλήθος νέων μελών. Η ομάδα αυτή είναι μια δεξαμενή, με τους συμμετέχοντες να ανανεώνονται. Βέβαια ορισμένοι από τους παλιούς μαθητές έμειναν αμετακίνητοι, έφτασαν σε υψηλό επίπεδο -πέραν του ερασιτεχνικού- και αποτελούν πλέον και μέλη του γκρουπ «Ιστορίες για κρουστά».
Τα σχέδια του χειμώνα που έρχεται;
Ένας αγώνας δρόμου. Να ενσωματωθούν τα νέα μέλη στην Ομάδα Κρουστών του Ε.Μ.Π., να μπουν σε μία σειρά τα σεμινάρια που ξεκίνησα στο Εθνικό Ωδείο, να έχουν γρήγορα μουσικά αποτελέσματα οι δύο νέες ομάδες κρουστών που επιμελούμαι στη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη και όλα αυτά παράλληλα με τις εμφανίσεις και τις συναυλίες που «τρέχουν».
Και από τις «Ιστορίες για Κρουστά» τι να περιμένουμε;
Πολλή μουσική, πολλή ενέργεια! Η κυκλοφορία της δουλειάς μας με καινούργια μουσική και τραγούδια -σε στίχους Ιωάννας Μανούσακα- μπαίνει στην τελική ευθεία. Και παράλληλα συναυλίες εντός και εκτός Αθηνών, με σημειολογικά κομβική τη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2011. Ελπίζω να σας δω στις πρώτες σειρές…
Εννοείται!!! Για να κλείσουμε τη συνέντευξη θα ήθελες να στείλεις ένα μήνυμα στον κόσμο;
Αντεπίθεση αισιοδοξίας… και φαντασία…
Bio
Ο Βασίλης Βασιλάτος έχει ασχοληθεί με μια ευρεία γκάμα κρουστών οργάνων, από τα συμφωνικά μέχρι τα latin και από τα παραδοσιακά έως τα ethnic (Μεσόγειος, Ανατολή) και τα μελωδικά (μαρίμπα, vibraphone ). Έχει συνεργαστεί με τους περισσότερους Έλληνες συνθέτες (Θ. Μικρούτσικο, Μ. Πλέσσα, Γ. Μαρκόπουλο, Στ. Κραουνάκη, Μ. Τόκα κ.ά.) και τραγουδιστές (Ά. Πρωτοψάλτη, Δ. Γαλάνη, Δ. Μητροπάνο, Γ. Κότσιρα, Ε.Τσαλιγοπούλου, Β. Λέκκα κ.ά.). Έχει επίσης πάρει μέρος σε θεατρικές παραστάσεις και έχει ηχογραφήσει για το Εθνικό Θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε. κ.α. Παράλληλα γράφει μουσική για κινηματογράφο ,θέατρο, παραμύθια (Ε.Ρ.Τ) , αλλά και ένα πλούσιο υλικό για σύνολα κρουστών οργάνων. Υπήρξε βασικό μέλος του επιτυχημένου συγκροτήματος «Συνήθεις Ύποπτοι». Έχει διασκευάσει τριάντα τραγούδια του στιχουργού Λευτέρη Παπαδόπουλου. Ακόμη είναι καθηγητής κρουστών στο Μουσικό Τμήμα του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου και ιδρυτής της Ομάδας Κρουστών του Ε.Μ.Π. Επιπλέον, είναι υπεύθυνος καθηγητής των τμημάτων Παραδοσιακών – Σύγχρονων Κρουστών και Ντραμς του Εθνικού Ωδείου. Είναι επικεφαλής του σχήματος «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΚΡΟΥΣΤΑ», με το οποίο παρουσιάζει το υλικό του για κρουστά και ορχήστρα, καθώς και το νέο κύκλο τραγουδιών του για την επικείμενη δισκογραφική δουλειά του γκρουπ.
Χρήσιμα Links
http://www.ntua.gr/theatre/percussion.shtml
