Η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση ως απόρροια του άγχους

Αρκετοί άνθρωποι ανά τον κόσμο υποφέρουν από ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, οι οποίοι δυσχεραίνουν την καθημερινότητά τους και τους οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάθλιψη.

Οι πιο συχνές ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές

Οι ψυχαναγκαστικές προσωπικότητες ξοδεύουν πολύτιμο χρόνο από τη ζωή τους, πλένοντας μανιωδώς το σώμα ή τα χέρια τους ή καθαρίζοντας το περιβάλλον τους, υπό τον φόβο των μικροβίων, της βρωμιάς ή των χημικών, τα οποία θεωρούν ότι μπορούν να τους μολύνουν.

Το βασικό σύμπτωμα της ιδεοψυχαναγκαστικής νεύρωσης είναι η επανάληψη. Ορισμένα ψυχαναγκαστικά άτομα επαναλαμβάνουν μία λέξη ή φράση ή υιοθετούν μία συγκεκριμένη συμπεριφορά, προκειμένου να μειώσουν το άγχος τους.

Ακόμη, καταφεύγουν σε περίπλοκες πράξεις ή συμπεριφορές με συγκεκριμένη «ιεροτελεστία», επαναλαμβάνοντας τες μέχρι να γίνουν τέλειες. Ενώ, παράλληλα, ο φόβος του να μην κάνουν κακό άθελά τους, στον εαυτό τους ή στους άλλους, με το να ξεχάσουν για παράδειγμα να κλειδώσουν την πόρτα ή να σβήσουν τις ηλεκτρικές συσκευές, διογκώνει την τελετουργία του ελέγχου.

Τα άτομα που υποφέρουν από ψυχαναγκασμούς, τείνουν σε αρκετές περιπτώσεις να συσσωρεύουν άχρηστα αντικείμενα, περασμένες εφημερίδες, παλιά ρούχα κλπ., ως το σημείο να γεμίζουν τους χώρους του σπιτιού, κάνοντας τους μη λειτουργικούς.

Ο ρόλος των τελετουργιών

Ωστόσο, στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτές τις ιδεοληψίες αντιλαμβάνονται ότι είναι προϊόντα του μυαλού τους, ότι είναι υπερβολικές και παράλογες. Εντούτοις, δυσκολεύονται να απαλλαγούν από αυτές, ακόμη και όταν καταφεύγουν στον εξορθολογισμό του τρόπου σκέψης τους. Συχνά, εφευρίσκουν κάποιες συμπεριφορές ή τελετουργίες (ψυχαναγκασμούς), προκειμένου να μειώσουν τον φόβο και το άγχος τους και έτσι νιώθουν ότι εξαναγκάζονται να τις επαναλάβουν, μπαίνοντας σε έναν φαύλο κύκλο.

Διαβάστε επίσης:«Άγχος- Φόβος-Θυμός: Νικάω τους εχθρούς της ψυχικής μου υγείας»: Σεμινάρια Believe In You τον Οκτώβριο

Οι ψυχαναγκασμοί είναι η εσωτερική πίεση που βιώνουν τα άτομα να επαναλαμβάνουν κάτι, το οποίο θεωρούν ότι θα μειώσει την ένταση ή το δυσάρεστο συναίσθημα που αισθάνονται, από μία σκέψη που έκαναν. Οι τελετουργίες είναι συγκεκριμένες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για να εξομαλύνουν την εσωτερική ψυχογενή πίεση που νιώθουν ή τους εξαναγκασμούς τους. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, μια συνεχής επανάληψη των τελετουργιών μπορεί να διαρκέσει όλη τη μέρα, παρακωλύοντας την καθημερινότητα, με αποτέλεσμα τη συναισθηματική και ψυχική εξουθένωση του ατόμου.

Ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση και καθημερινότητα

Η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση είναι τύπος της αγχώδους διαταραχής, κατά την οποία η επαναληπτικότητα, οι τελετουργίες και οι έμμονες ιδέες παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα του ανθρώπου, δυσχεραίνοντας τις διαπροσωπικές του σχέσεις και τη λειτουργικότητα του στην εργασία. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από τη νεύρωση αυτή, καταλαβαίνουν ότι οι ψυχαναγκασμοί τους είναι υπερβολικοί -και βρίσκονται έξω από την σφαίρα της λογικής- και επιθυμούν να απαλλαγούν από αυτούς.

Ωστόσο, οι ιδεοληψίες τους είναι ακούσιες, συνεχείς, απρόσκλητες και αθέλητες, ενώ συνοδεύονται από δυσάρεστα συναισθήματα, όπως ο φόβος, η αγανάκτηση και ο πανικός. Οι ιδέες αυτές βασίζονται σε φόβους που σχετίζονται με την υγεία του ατόμου ή των οικείων του, τον φόβο του θανάτου, την κακοτυχία κ.α.

Διαβάστε επίσης:Από τον φόβο του θανάτου και τη θανατοφοβία στην εκτίμηση της αξίας της ζωής

Οι άνθρωποι που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή σε προχωρημένο βαθμό, μπορεί να οδηγηθούν στην κατάχρηση ηρεμιστικών, ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ.

Συμπερασματικά, η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση σπάνια θεραπεύεται από μόνη της, αλλά χρειάζεται μία σωστή και έγκυρη θεραπευτική αντιμετώπιση. Σε αρκετές των περιπτώσεων, οι άνθρωποι υποφέρουν για πολλά χρόνια πριν αναζητήσουν βοήθεια ειδικού.

Η συνειδητοποίηση και η αναγνώριση του προβλήματος, από τα ίδια τα άτομα αποτελούν το πρώτο βήμα για την ανακούφιση του, όπως και η προσφυγή σε ειδικό ψυχοθεραπευτή. Η εφαρμογή της κατάλληλης ψυχοθεραπευτικής μεθόδου μπορεί να βοηθήσει τους πάσχοντες να μειώσουν σταδιακά και να σταματήσουν τις εμμονές και τις ιδεοληψίες που στοιχειώνουν τη ζωή τους.

Ορισμένα βήματα που μπορούν να εφαρμόζουν τα άτομα που υποφέρουν από ιδεοψυχαναγκασμός, ενώ παράλληλα λαμβάνουν συμβουλευτική ή ιατρική αγωγή.

Πρώτον, τα άτομα πρέπει να προσπαθήσουν να αγνοούν τις ιδεοληψίες τους .Ενώ, παράλληλα, δεν πρέπει να υπεραναλύουν τις εμμονές τους. Αντίθετα, μπορούν να στρέφουν τις σκέψεις τους σε κάποιες ευχάριστες αναμνήσεις ή ασχολίες, όταν οι δυσάρεστες ιδέες κάνουν την εμφάνισή τους.

Δεύτερον, πρέπει να βρίσκονται σε ετοιμότητα και να γνωρίζουν ότι οι ιδεοληψίες μπορούν να κάνουν την εμφάνισή τους ανά πάσα στιγμή, εκεί που δεν το περιμένουν. Επιπλέον, μπορούν να αναζωπυρωθούν ξεχασμένες εμμονές του παρελθόντος ή να δημιουργηθούν καινούργιες. Στην περίπτωση αυτή οφείλουν να το συζητούν με τον ψυχοθεραπευτή τους και να εφαρμόζουν το πρώτο βήμα.

Διαβάστε επίσης: Τα χαρακτηριστικά ενός καλού ψυχολόγου

Τρίτον, οι άνθρωποι που βασανίζονται από ψυχαναγκασμούς δεν θα πρέπει να προσπαθούν να τους εξουδετερώσουν. Η προσπάθειά τους να αντικαταστήσουν τις δυσάρεστες ιδέες τους με ιεροτελεστίες, μπορεί να τους ανακουφίζει προσωρινά, αλλά λειτουργεί σαν «μαύρη τρύπα», δηλαδή τους εγκλωβίζει σταδιακά μέσα στο ίδιο το πρόβλημα, αυξάνοντας τους ιδεοψυχαναγκασμούς.

Τέταρτον, τα άτομα δεν θα πρέπει να αφιερώνουν πολύτιμο χρόνο προκειμένου να αποτρέψουν τις δυσάρεστες σκέψεις (στρουθοκαμηλισμός). Η αποφυγή του προβλήματος θα φέρει άλλες ιδεοληψίες, που είτε θα μεγεθύνουν την ένταση των παλαιότερων, είτε θα τις αντικαταστήσουν, δημιουργώντας ψυχικό αδιέξοδο.

Πέμπτον, οι ψυχαναγκαστικοί άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν τον μανιχαϊστικό τρόπο σκέψης. Κοντολογίς, δεν πρέπει να δημιουργούν αυθαίρετα ιδεολογικά δίπολα. Δηλαδή, δεν πρέπει να τα εκλαμβάνουν όλα ως «μαύρο-άσπρο» ή να έχουν τη λογική του «όλα ή τίποτα».

Τέλος, οφείλουν να κατανοήσουν, ότι τα λάθη δεν συνιστούν πλήρη αποτυχία, αλλά αποτελούν μέρος του αγώνα τους ενάντια στις ιδεοληψίες και είναι αναπόσπαστο κομμάτι του δρόμου προς την ψυχική ευδαιμονία.

Συντάκτης: Ευφροσύνη Σπύρου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.