Προοδευτική αύξηση της μυωπίας στην περίοδο της πανδημίας και εθισμός στον εικονικό κόσμο. Πώς το μπλε φως της οθόνης μας …
Η μυωπία «καλπάζει» στα παιδιά
Τουλάχιστον 740 εκατομμύρια παιδιά θα ζουν με μυωπία μέχρι το 2050. Η πάθηση επηρεάζει έως και το 35% των παιδιών σε όλο τον κόσμο σύμφωνα με μια πρόσφατη ανασκόπηση των παγκόσμιων δεδομένων.
Η συνεχής έκθεση των παιδιών σε οποιουδήποτε είδους οθόνη έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ταυτόχρονα και το ποσοστό μυωπίας. Επίσημες πηγές από ερευνητικά κέντρα προβλέπουν ότι το ποσοστό των παιδιών με μυωπία θα φτάσει το 40%. Είναι σημαντικό ο καθένας από τον ρόλο του να κάνει ό, τι μπορεί για να προστατεύσει τα παιδιά και να συμβάλλει στην έκλειψη του φαινομένου.
Αν δε ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, η μυωπία μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα. Αυτό έχει ως συνέπεια να αυξάνεται και ο κίνδυνος σοβαρών και μη αναστρέψιμων οφθαλμικών παθήσεων. Επομένως, η διάγνωση και η θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία των ματιών.
Αρχικά, είναι καλό να διευκρινιστεί ότι η μυωπία ορίζεται ως ένας τύπος διαθλαστικού σφάλματος που σημαίνει ότι είναι ένα πρόβλημα όρασης που παρεμποδίζει την καθαρή όραση. Για την ακρίβεια, υπάρχει δυσκολία στο να διακρίνονται αντικείμενα που βρίσκονται μακριά. Ένα άτομο έχει συνήθως μυωπία, επειδή ο βολβός του ματιού του είναι μεγαλύτερος από τον μέσο όρο.
Ένας μακρύς βολβός του ματιού σημαίνει ότι όταν το φως εισέρχεται στο μάτι, δεν εστιάζεται σωστά στον αμφιβληστροειδή (τον ιστό που ανιχνεύει το φως που καλύπτει το πίσω μέρος του ματιού). Ως αποτέλεσμα, η εικόνα είναι θολή. Ο έλεγχος της ανάπτυξης των ματιών είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη φυσιολογικής όρασης.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε νωρίτερα φέτος εξέτασε πώς έχει αλλάξει το ποσοστό της μυωπίας τα τελευταία 30 χρόνια. Εξέτασε 276 μελέτες, οι οποίες περιελάμβαναν 5,4 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 5-19 ετών, από 50 χώρες, σε έξι ηπείρους. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μέχρι ένα στα τρία παιδιά ζει ήδη με μυωπία. Προβλέπουν ιδιαίτερη αύξηση για τους εφήβους. Σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, η μυωπία αναμένεται να επηρεάσει περισσότερο από το 50% των ατόμων ηλικίας 13-19 ετών έως το 2050.
Τα αποτελέσματά τους είναι παρόμοια με μια προηγούμενη αυστραλιανή μελέτη του 2015. Προέβλεψε ότι το 36% των παιδιών στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία θα είχαν μυωπία έως το 2020 και περισσότερα από τα μισά έως το 2050. Η νέα ανασκόπηση είναι η πιο ολοκληρωμένη του είδους της, δίνοντας την πιο κοντινή ματιά στο πώς εξελίσσεται η παιδική μυωπία σε όλο τον κόσμο. Δηλαδή, υποδηλώνει ότι τα ποσοστά μυωπίας αυξάνονται παγκοσμίως – και αυτό περιλαμβάνει «υψηλή μυωπία» ή σοβαρή μυωπία.
Η μυωπία αναπτύσσεται εν μέρει λόγω γενετικής. Οι γονείς που έχουν μυωπία –και ιδιαίτερα υψηλή μυωπία– είναι πιο πιθανό να έχουν παιδιά που αναπτύσσουν επίσης μυωπία. Όμως, υπάρχουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο. Αρχικά, ένας ένοχος είναι ο χρόνος που κάποιος αφιερώνει στις οθόνες, οι οποίες έχουν συρρικνωθεί. Γι’ αυτό το λόγο, υπάρχει η τάση να μειώνεται η απόσταση της οθόνης με τα μάτια. Αυτό το είδος παρατεταμένης εστίασης σε μικρή απόσταση έχει συσχετιστεί από καιρό με την ανάπτυξη μυωπίας .
Συνεπώς, η μείωση του χρόνου οθόνης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της καταπόνησης των ματιών και στην επιβράδυνση της ανάπτυξης της μυωπίας. Ωστόσο, για την πλειονότητα των χρηστών –συμπεριλαμβανομένων των παιδιών– αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, δεδομένου του πόσο βαθιά είναι ενσωματωμένες οι οθόνες στην καθημερινότητα.
Οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες για την αύξηση της πάθησης στο μέλλον. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, ένας στους δύο ανθρώπους το 2050 θα εμφανίσει μυωπία. Τα υψηλότερα ποσοστά μυωπίας μπορεί, επίσης, να συνδέονται με το ότι τα παιδιά περνούν λιγότερο χρόνο έξω, παρά στις οθόνες. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αύξηση του χρόνου σε εξωτερικούς χώρους κατά μία έως δύο ώρες την ημέρα μπορεί να μειώσει την εμφάνιση μυωπίας σε περίοδο δύο έως τριών ετών. Όμως, δεν είναι σίγουρος ο τρόπος που λειτουργεί αυτό ακόμη. Μπορεί η μεγαλύτερη ένταση του ηλιακού φωτός –σε σύγκριση με το φως του εσωτερικού χώρου– να προάγει την απελευθέρωση ντοπαμίνης . Αυτό το κρίσιμο μόριο μπορεί να επιβραδύνει την ανάπτυξη των ματιών και να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης μυωπίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με την τρέχουσα έρευνα , από τη στιγμή που κάποιος έχει μυωπία, ο χρόνος εκτός σπιτιού μπορεί να έχει μόνο μικρή επίδραση στον τρόπο επιδείνωσης της. Παράλληλα, η έρευνα αναπτύσσεται ταχέως στον έλεγχο της μυωπίας. Εκτός από τα γυαλιά, ο οπτομέτρης διαθέτει μια σειρά εργαλείων για να επιβραδύνει την ανάπτυξη των ματιών και μαζί με αυτήν την εξέλιξη της μυωπίας. Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι είναι:
- η ορθοκερατολογία («ortho-K») χρησιμοποιεί σκληρούς φακούς επαφής για να αναδιαμορφώσει προσωρινά το μάτι για να βελτιώσει την όραση. Είναι βολικοί, καθώς φοριούνται μόνο κατά την διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, οι γονείς πρέπει να βεβαιώνονται ότι οι φακοί καθαρίζονται και αποθηκεύονται σωστά για να μειώνεται η πιθανότητα μολύνσεων των ματιών.
- οι σταγόνες ατροπίνης έχουν αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν την εξέλιξη της μυωπίας. Οι σταγόνες για τα μάτια μπορεί να είναι απλές στη χορήγηση, να έχουν ελάχιστες παρενέργειες και να μην ενέχουν τον κίνδυνο μόλυνσης που σχετίζεται με τους φακούς επαφής.
Η μυωπία διορθώνεται εύκολα με τη χρήση γυαλιών ή φακών επαφής. Αλλά εάν κάποιος έχει «υψηλή μυωπία», έχει υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξει άλλες οφθαλμικές παθήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του, αρκετά σοβαρότερες από τη μυωπία και που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στην όρασή του. Για παράδειγμα,
- αποκόλληση αμφιβληστροειδούς,
- γλαύκωμα, τα νευρικά κύτταρα στον αμφιβληστροειδή και το οπτικό νεύρο καταστρέφονται προοδευτικά και χάνονται
- μυωπική ωχρά κηλίδα, ο μακρύς βολβός του ματιού σημαίνει ότι η ωχρά κηλίδα (τμήμα του αμφιβληστροειδούς) τεντώνεται και λεπταίνει και μπορεί να οδηγήσει σε εκφύλιση των ιστών, σπασίματα και αιμορραγία.
Γι’ αυτούς τους λόγους, είναι σημαντικό να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα η μυωπία, ιδιαίτερα τα υψηλά ποσοστά αυτής, για να σταματήσει η εξέλιξή της και να μειωθεί ο κίνδυνος μόνιμης βλάβης.
